Λένε
πως καλός συγγραφέας γίνεται κανείς
μετά τα 50. Τότε είναι -λένε- που το μυαλό
«ησυχάζει» απ’ τον αγώνα της ζωής και
ο άνθρωπος (ξανα)βρίσκει το χρόνο να
θυμηθεί. Παρατηρώντας τις αντιδράσεις
ενός φίλου μου, καταλήγω στο συμπέρασμα
ότι δεν αποκλείεται αυτοί που διαδίδουν
την πληροφορία να έχουν δίκιο. H -άλλη-
ζωή αρχίζει στα 50 και, όπως η προηγούμενη,
εκείνη του αγώνα για την επιβίωση και
την (όποια) επιτυχία, έχει κι αυτή
ενδιαφέρον.
Πάρτε σαν παράδειγμα τον φίλο που όνειρό του είναι να γίνει κάποτε αληθινός συγγραφέας. Να γράψει νουβέλες, διηγήματα, μυθιστορήματα, να βάλει στο ηλεκτρονικό «χαρτί» τα όσα ασήμαντα έζησε στη ζωή του. Θα ρωτήσετε, αφού είναι ασήμαντα, γιατί να τα γράψει, και θα σας απαντήσω ότι και τα πιο ωραία βιβλία τα «ασήμαντα» περιγράφουν, αν κανείς μπορεί να ισχυρισθεί ότι η ζωή ακόμα και του πιο ταπεινού ανθρώπου είναι ασήμαντη. Να ξέρετε ότι δεν είναι, και ότι ένας καλός συγγραφέας μπορεί να συναρπάσει τον αναγνώστη περιγράφοντας εικόνες και εμπειρίες μιας «συνηθισμένης» ζωής. Αυτό δεν έκαναν (και κάνουν) οι μεγάλοι του είδους από τον Κώστα Ταχτσή μέχρι τον Ντοστογιέβσκι και από τον «δικό μας» Βασίλη Βασιλικό μέχρι τον Μπουκόφσκι;
Απλές ιστορίες, δοσμένες με ακρίβεια, πάθος και καλή χρήση της γλώσσας, μπορούν να γίνουν «επιτυχίες» και να δώσουν μεγάλη ικανοποίηση στον συγγραφέα, αλλά και στο κοινό. Θέλει, που λέτε, να γράψει ο φίλος, αλλά δεν μπορεί, παγιδευμένος καθώς είναι στο μαγγανοπήγαδο. Πού να γράψεις, λέει, όταν μένει μόνο μια Κυριακή ελεύθερη, κι αυτή κουτσουρεμένη, αφού είναι η μόνη μέρα για να βγάλεις τα «σπασμένα» της εβδομάδας. Για να το κάνεις, πρέπει να «φύγεις», να εξαφανισθείς σ’ ένα βουνό ή σε μια παραλία, μόνος σ’ ένα δωμάτιο το χειμώνα, σε μια παραλία το καλοκαίρι κι εκεί ν’ «ακούσεις» τις φωνές των παλιών φίλων και να «δεις» τα πρόσωπά τους. Το ίδιο μπορείς να κάνεις αν καταδυθείς σ’ ένα υπόγειο, στο προσωπικό σου «κωσταλέξι», κι αυτό προσπαθώ να κάνω κι εγώ τις ελάχιστες ώρες που μένουν ελεύθερες.
Λίγο ν’ αφεθείς, να μην προσέξεις και η οθόνη γεμίζει εικόνες. Το απογευματινό φως και η απόλυτη μοναξιά σ’ έναν ορεινό δρόμο σε κάποιο ξεχασμένο Ράλλυ της δεκαετίας του ‘60, ο κήπος μιας μονοκατοικίας στην Κηφισιά, οι ήχοι ενός τραγουδιού από ένα παλιό γραμμόφωνο μια ανοιξιάτικη μέρα στο Μαρούσι, η μυρωδιά του καμένου λαδιού σε κάποιο παλιό συνεργείο όπου ετοίμαζες το αυτοκίνητο για μια ανάβαση Πάρνηθας, τα πρόσωπα των μηχανικών που χάθηκαν στο χρόνο, το χαμόγελο μιας κοπελιάς σ’ ένα πάρτι της δεκαετίας του ‘50, τα παιχνίδια με τις ασετιλίνες και τους δυναμίτες αμέσως μετά τον Εμφύλιο, οι φωτιές στη γιορτή του Αη Γιάννη, το πέταγμα των αετών την Καθαρή Δευτέρα, οι φιγούρες του Καραγκιόζη, ακόμα και η μυρουδιά της αλευρόκολλας στο τραπέζι.
Έρχονται ανάκατα, άναρχα. Από πού ξεπηδάνε οι ήχοι της μουσικής του Σαββόπουλου στο Ροντέο και στη Ρουλότα; Πώς εμφανίζονται οι εικόνες από τις πρώτες «9 Μούσες» στην Πλάκα; Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου! Κάθε εικόνα, κάθε θύμηση ένα κεφάλαιο στο βιβλίο της ζωής του καθενός από ‘μας, ασήμαντη αλλά συνάμα συναρπαστική, αφού τίποτα πιο ωραίο από το άγγιγμα της πρώτης μας αγάπης, τίποτα πιο δυνατό από την ταραχή του πρώτου αγώνα, της πρώτης πτήσης με ανεμόπτερο, του πρώτου ταξιδιού με το τρένο, το πλοίο, το αεροπλάνο. Οι κάτω των 20 δύσκολα θα συντονισθούν, οι από 20 ως 30 δεν έχουν το χρόνο να σκεφθούν και μόνο οι από 30 ως 50 αρχίζουν να στρέφουν σιγά-σιγά την προσοχή τους στο παρελθόν, καθώς προσπαθούν να καταλάβουν «πού πήγε» η ζωή τους.
Να ‘μαι λοιπόν κι εγώ, πάνω απ’ τα 50, να κοιτάω, όπως κι ο φίλος πίσω στη ζωή μου και να ψάχνω πού πήγαν τα χρόνια. Οι μελετητές της ψυχολογίας θα πουν ότι όσα γράφω δεν είναι τίποτα περισσότερο από την κρίση της μεσαίας ηλικίας (το αγγλοσαξονικό middle age crisis) και ίσως να έχουν δίκιο. Απ’ ό,τι φαίνεται δεν είμαι μόνος. «Δεν καταλαβαίνω τι μου συμβαίνει», έλεγε πρόσφατα ένας (ευαίσθητος) φίλος, που μόλις πέρασε τα 40. «Βλέπω όνειρα και με πνίγει η μελαγχολία. Επιστρέφουν οι γειτονιές, οι χώροι που έπαιζα μικρός, τα πρόσωπα των παιδικών μου φίλων…. Βλέπω τη ζωή μου σαν σκηνές από παλιές ταινίες…».
Τον καταλαβαίνω. Είναι η ηλικία που οι περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούν να καταλάβουν το παρελθόν και να προδιαγράψουν το μέλλον. Ίδια τα ερωτήματα, ίδιοι οι φόβοι, ίδιο το άγνωστο που μας περιμένει. Όλοι ξέρουμε τι κάναμε, αλλά κανείς δεν ξέρει πώς πρέπει να πορευτεί απ’ εδώ και πέρα. Πρέπει να συνεχίσει τον αγώνα, να μπει πιο βαθιά στη δίνη, που όσο πάει τόσο και στενεύει, και τόσο η ταχύτητα του ανέμου μεγαλώνει ή πάει να σταματήσει, να βγει απ’ το σπιράλ και να δει τη ζωή από κάποια απόσταση;
Όταν φτάνεις σ’ αυτό το σταυροδρόμι βλέπεις ότι λίγος καιρός απόμεινε για να πας στις Πρέσπες, στη Σίφνο, στα Γιάννενα, στη Ροδόπη για να μην πούμε τίποτα για τόπους μακρινούς σαν τους καταρράκτες του Ζαμπέζι, την Ανταρκτική ή το Μοναστηράκι! Μη γελάτε… Ξέρετε πόσα χρόνια έχω να περπατήσω στους δρόμους του Ψυρρή, να μπω σε μαγαζιά που πουλάνε μπαχαρικά, σπάγκους και βελόνες, να ψάξω για παλιούς δίσκους και βιβλία… Μπορεί και 20!
Απ’ την άλλη… Μια και μόνη φορά τα τελευταία 10 χρόνια πήγα «εκδρομή» με τ’ αυτοκίνητο, κι όταν λέω «εκδρομή» δεν εννοώ στο ψόφιο, μικρομεσαίο στιλ, με γιαπωνέζικο Gli και 50 χιλιόμετρα την ώρα, αλλά την άλλη, τη «θερμή» που όταν το καλό αυτοκίνητο συναντήσει τον ιδανικό δρόμο, οι αισθήσεις παίρνουν φωτιά και το «Σπάρτη-Καλαμάτα» μεταβάλλεται σε ειδική διαδρομή. Μήπως άκουσα κάποιον πολιτικά ορθό να λέει ότι η προηγούμενη φράση οδηγεί σε αντικοινωνική συμπεριφορά, επειδή προτρέπει τους νέους να «τρέχουν» στους δημόσιους δρόμους;
Μη φοβάστε, κύριέ μου. Όλοι εμείς που δεν έχουμε «πεθάνει» (σ’ αυτόν τον τομέα) σας αναγνωρίζουμε σαν τη μύγα μες στο γάλα και ως εκ τούτου, σας προσέχουμε. Μόλις δηλαδή εντοπίσουμε το όχημά σας (γνωστές οι προτιμήσεις σας) λέμε: ιδού ένας άσχετος και επικίνδυνος βλαξ και σας προσπερνάμε χωρίς να το καταλάβετε.
Πάει, αγαπητοί αναγνώστες… H κρίση της μέσης ηλικίας επηρέασε την κρίση μου και δεν ξέρω τι γράφω. Ή μήπως ξέρω; Τα όσα ανέφερα είναι δικές μου απορίες ή και δικές σας;
Αισθάνεσθε ότι περάσαμε από τους ίδιους δρόμους κι έχουμε τις ίδιες απορίες; Πολύ θα ‘θελα να ξέρω, γιατί μόνο εσείς και κανείς άλλος μπορείτε να προτείνετε το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε απ’ εδώ και μπρος, ακόμα και στο χώρο του «ενδιαφέροντός» μας, στα αυτοκίνητα. Πώς πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε; Σαν μέσα για την προσωπική μας ικανοποίηση, για τέλειες διαδρομές και εξερευνήσεις ή σαν εργαλεία καθημερινής χρήσης, σαν συσκευές τηλεόρασης ας πούμε.
Όπως βλέπετε, οι περισσότεροι έτσι τα αντιμετωπίζουν. Σαν πολύχρωμες, αυτοκινούμενες κατσαρόλες, με air bags, CD, Hi-Fi, air condisioning, δερμάτινα καθίσματα, κινητά τηλέφωνα, προκαταβολή 0% και 1,5% τόκο. Τι δουλειά έχουμε εμείς, οι ταξιδιώτες ενός άλλου χρόνου, σ’ αυτή την εποχή; Πώς μπορούμε, γράφοντας για τον 12κύλινδρο κινητήρα μιας Φεράρι F1 ή τον 10κύλινδρο μιας Ρενό ή ακόμα και τα χαρίσματα μιας Πόρσε Καρέρα, να ξυπνήσουμε το ενδιαφέρον ενός κοινού που δεν θέλει να ξέρει ποιοι ήταν οι Φάντζιο, Τριπς, Μος, οι Τράνα, Μάκινεν και Οριόλ;
H αδιαφορία της αυτοκινούμενης μάζας, η απουσία «νέου αίματος» και οι αλλαγές που επήλθαν τα τελευταία 10 χρόνια στην ελληνική κοινωνία της αρπακόλας και της ήσσονος προσπάθειας, μας έχουν επηρεάσει και τα ‘χουμε χαμένα. Από τη μια τα Μπαντζάι και τα Μπομπότα, από την άλλη τα Μακαρόνι και τα Εσκαργκό, στη μέση τα Πάντζερ και πάει, βραχυκυκλώσαμε!
Οι Πάρνηθες πέθαναν, οι Ριτσώνες μεταβλήθηκαν σε μικρομάγαζα, οι αγώνες στους δρόμους της Ρόδου και της Κέρκυρας έπεσαν θύματα της δράσης των πολιτικά ορθών που σας έλεγα πιο πάνω (είναι τόσο αστιγματικοί, ώστε δεν μπορούν ούτε να διακρίνουν ούτε πόσα εκατομμύρια δολάρια κρύβονται πίσω από το Γκραν Πρι του Μονακό), το Τατόι «πέθανε» για να μην ταραχθεί ο απογευματινός ύπνος των ένστολων δημοσίων υπαλλήλων, και το Ράλλυ Ακρόπολις από αγώνας έγινε οθόνη τηλεόρασης, όπου μια φορά το χρόνο, εμφανίζονται «σπόνσορες» που τις υπόλοιπες 360 μέρες ούτε να ακούσουν θέλουν για αγώνες.
Και η πίστα; A, ναι… H πίστα. Αυτή της Τρίπολης, με αγώνες που παρακολουθούν 500 άτομα, όχι επειδή (όπως διατείνονται ορισμένοι) «δεν προβάλλονται από τον Τύπο», αλλά επειδή τίποτα δεν συμβαίνει που να προκαλεί το ενδιαφέρον του κοινού. Συχνά με ρωτούν γιατί δεν παρακολουθώ πια τους ελληνικούς αγώνες και απαντώ πως δεν έχω τίποτα να παρακολουθήσω. Οι πρωταγωνιστές (ΕΛΠΑ, Λέσχες, αγωνιζόμενοι, «σπόνσορες») έκαναν το παν για να τους αποκόψουν από τον ελληνικό λαό και ο μόνος που έμεινε να τους υποστηρίζει είναι ο ειδικός Τύπος (και ιδιαίτερα οι 4TPOXOI).
Μια-δυο φορές που πήγα δεν άκουσα τίποτα άλλο πέρα από το «θάψιμο» του ενός οδηγού από τον άλλο, και το πώς ο ένας «σπόνσορας» (τι φρικτή λέξη για φρικτούς ανθρώπους) πρόσφερε περισσότερα από τον άλλον. Και η πίστα; A, ναι… H πίστα… Μία στον Ορχομενό και μία στη Χαλανδρίτσα. H πρώτη από την ΕΛΠΑ, η δεύτερη από ομάδα επιχειρηματιών. Μακάρι να γίνουν και οι δύο πριν κλείσουμε τα μάτια, αν και το βλέπω χλωμό.
Δεν μας έφταναν τα υπαρξιακά μας «βάσανά» ήρθε κι η άνοιξη. Κανονική άνοιξη έπειτα από κανονικό χειμώνα. Θυμάστε τα καταραμένα χρόνια από το 1985 μέχρι το 1993 που είχαμε μόνο δύο εποχές; Καλοκαίρι και ανάπηρο «χειμώνα». Τότε που δεν έριχνε σταγόνα βροχή, οι ταμιευτήρες είχαν αδειάσει και σκέπτονταν να μεταφέρουν νερό με δεξαμενόπλοια; Ευτυχώς η κατάρα πέρασε και τα 2-3 τελευταία χρόνια βρέχει και κάνει κρύο και έχουμε άνοιξη και φθινόπωρο, ακόμα και χειμώνα (το καλοκαίρι δεν το συζητάω. Το έχουμε έτσι κι αλλιώς). Για μένα δεν υπήρχε μεγαλύτερη χαρά απ’ το να βγαίνω από το σπίτι και να βρέχει δυνατά. Γι’ αυτό και «βγαίνω απ’ τα ρούχα μου» όταν ακούω τους εκφωνητές της τηλεόρασης να λένε ότι ο καιρός «χαλάει», επειδή βρέχει ή κάνει κρύο, και «βελτιώνεται», όταν βγαίνει ήλιος.
Το μυαλό σας είναι «χαλασμένο», αλλά πού να το καταλάβετε. O καιρός δεν «επιδεινώνεται» ή «βελτιώνεται». Απλώς αλλάζει, αλλά όπως συχνά λέμε, πιασ’ τ’ αυγό και κούρευτο. Αγαπώ το νερό, τη βροχή, το κρύο όπως και τον ήλιο, αλλά όχι εκείνον της (βρώμικης) πόλης. Τον άλλον θαυμάζω. Εκείνον που «ακούγεται» στους βράχους ή στην άμμο μιας έρημης παραλίας ενός νησιού του Αιγαίου. Σας έχω μιλήσει γι’ αυτόν. Τον θυμάμαι αυτόν τον «ήχο» από τότε που γύριζα με το «φουσκωτό» στις παραλίες του Ελύτη. Εκεί είναι ακόμα, αλλά όχι στα νησιά που συχνάζουν ξεπλυμένες γόησσες, εισαγωγείς ανταλλακτικών και μικρομεγαλοεργολάβοι. Πού καιρός να τις επισκεφθώ όμως… Με έφαγαν οι «υποχρεώσεις», μια και από αλλού ξεκίνησα και αλλού κατέληξα, και άντε τώρα να ξεμπλέξω.
Από πού ξεκίνησες, ρε μεγάλε, θα ρωτήσει ο κυνικός της παρέας. Από την Ελλάδα του ‘60, ρε πιο μεγάλε, θα απαντήσω, και θα πάμε σε άλλους γαλαξίες, αν αρχίσω να μιλάω για την παλιά «εθνική οδό» Αθηνών-Κορίνθου και τον επίσης παλιό Αχλαδόκαμπο και Δομοκό! Άλλα κόλπα. Εσωτερικά. Σαν τα σπίτια με τα μωσαϊκά, το βερμούτ, τα λαμπάτα ραδιόφωνα και τα ηλεκτρόφωνα Τεπάζ. Κάθε εποχή έχει τα δικά της Τεπάζ θα πείτε, και ίσως να μην έχετε άδικο. Δεν αποκλείεται λοιπόν έπειτα από 40-50 χρόνια, κάποιος άλλος «καββαθάς» να γράφει με τον ίδιο τρόπο για την πρώτη του επαφή μ’ ένα 486 ή τα πρώτα του βήματα στο Ίντερνετ. Το ίδιο όμως είναι να κουτρουβαλάς με ένα NSU TT σ’ ένα βουνό της Μακεδονίας και το ίδιο να κάνεις «τελεκόνφερανς» στο PC; Εσείς να μου πείτε.
Γι’ αυτό σας λέω ότι ποτέ δεν θα «βάλω μυαλό». Έφηβος θα μείνω για πάντα, όπως λέει και η γυναίκα μου η Σοφία, κολλημένος στα πράγματα που με σημάδεψαν. Τώρα τι είδους «έφηβος» είναι εκείνος που από την εξάντληση δεν μπορεί να «πάρει τα πόδια του» δεν ξέρω, αλλά κι αυτό το πρόβλημα κάποια μέρα θα επιλυθεί. Πού θα πάει; Θα έλθει η στιγμή που θα μπορώ κι εγώ να «κάθομαι» ένα απόγευμα το μήνα! Ίσως ακόμα να πάω και διακοπές (στη Σίφνο, στην Τήνο, στην Πάρο και στη Θάσο που δεν έχω πάει ποτέ!).
Και η κρίση για την Ίμια; Πού πήγε η κρίση; Εδώ είναι, αρκεί να διαβάσετε τα σχόλια των κ.κ. Κλίντον, Μπερνς καθώς κι εκείνου του «καποτή» υπουργού Εξωτερικών της «Μεγάλης» Βρετανίας που έθεσε «βέτο» στο κείμενο της δήλωσης των 15 για τα γεγονότα στην Ίμια και τελικά το μετέτρεψε σε «ανακοίνωση» της ιταλικής προεδρίας. «Έχουμε άλλα μεγαλύτερα προβλήματα στην περιοχή και δεν θα επιτρέψουμε να γίνει πόλεμος (ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία) για ένα βράχο», δηλώνει ο πρώτος. «Υπάρχουν δεκάδες νησίδες τις οποίες οι Η.Π.Α δεν θεωρούν ούτε ελληνικές ούτε τουρκικές», είπε ο δεύτερος προσθέτοντας ότι «οι δύο χώρες πρέπει να κάνουν διάλογο».
Ίσες αποστάσεις κρατάει ο καποτής, αφοδεύοντας στους τάφους των συμπατριωτών του που σκοτώθηκαν στην Ελλάδα, πολεμώντας τις δυνάμεις του Άξονα. Βλέπετε πού το πάνε; Εκεί που σας λέω από το 1985! Στη δημιουργία ενός ελεγχόμενου (από αυτούς) χώρου σε Αιγαίο και Θράκη που θα «προκύψει» έπειτα από ένα θερμό επεισόδιο μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας. Για να μη προχωρήσει πολύ (το επεισόδιο) και επειδή οι ΗΠΑ έχουν άλλα συμφέροντα στην περιοχή και επειδή η αμερικάνικη κυβέρνηση θεωρεί ότι «οι νησίδες δεν είναι ούτε ελληνικές ούτε τουρκικές», θα επέμβει η Δύναμη Ταχείας Επέμβασης του NATO, θα «χωρίσει» τους αντιπάλους και θα θέσει την «αμφισβητούμενη» περιοχή υπό την «προστασία» της (όπως στη Βοσνία). Μετά θα καλέσει τις δύο χώρες να κάνουν «διάλογο» και να «οικοδομήσουν μέτρα εμπιστοσύνης» ενώ, παράλληλα, οι επτά αδελφές θα ψάχνουν για πετρέλαιο στην περιοχή.
Και αυτό θα είναι το πρώτο βήμα, γιατί το επόμενο θα είναι η «αμφισβήτηση» της Κω και της Σάμου, της Μυτιλήνης και άλλων νησιών και η Ελλάδα θα (ξανα)χάσει εδάφη, εκτός και αν ηγεσία και λαός αντιδράσουν και πολεμήσουν όπως κάνουν όλοι οι περήφανοι λαοί και όπως έκαναν οι πατεράδες και οι παππούδες μας. Μπορεί να έλθει η στιγμή που ο πόλεμος θα είναι αναπόφευκτος, όχι γιατί τον θέλουν οι Έλληνες, αλλά γιατί τον επιβάλλουν οι Κλίντον, Μπερνς και οι κρυόκωλοι του Λονδίνου.
Τι θα κάνουμε τότε; Θα ακούσουμε τους «ειρηνιστές», τους «ευρωπαϊστές» και τα σύνορά μας θα πάνε -πάλι- μέχρι τη Λάρισα; Βέβαια, στις 6 Μαρτίου, στο τύπο δημοσιεύθηκε επιστολή του Κλίντον προς ελληνοαμερικανό παράγοντα που, ούτε λίγο ούτε πολύ λέει στη Τουρκία να καθίσει στ’ αυγά της και, αν έχει κάποιο πρόβλημα (με την Ίμια) να πάει στο δικαστήριο της Χάγης. Αυτό δεν ξέρω αν είναι καλό η κακό και πρέπει να περιμένουμε λίγο να δούμε τι σημαίνει αυτό το «δικαστήριο»…
Άλλο θέμα…
Τρίβουν τα χέρια τους οι εισαγωγείς με τις επιδόσεις της ελληνικής αγοράς το 1995 (125.000 αυτοκίνητα) και τις προβλέψεις για το ‘96 (140.000). Κι αυτό παρά την πολιτική οικονομική και στρατηγική αστάθεια. O κόσμος αγοράζει αυτοκίνητα, οι εισαγωγείς είναι ευχαριστημένοι, οι δρόμοι γεμάτοι «ευτυχισμένους» οδηγούς… Να που τα όσα αγωνίζονταν οι αυτοκινητιστικοί συντάκτες τη δεκαετία του ‘60 έγιναν πραγματικότητα. Φτηνό αυτοκίνητο για όλους τους Έλληνες, ώστε να γίνουμε όλοι «ευρωπαίοι» -τουλάχιστον σ’ αυτόν τον τομέα. Δηλαδή, όχι ακριβώς ευρωπαίοι, αλλά και νοτιοκορεάτες και βραζιλιάνοι και ρουμάνοι και ιταλοί και ό,τι τέλος πάντων επιθυμεί η ψυχή μας. Τελικά, μάλλον εγώ κάνω λάθος και όλα πάνε κατ’ ευχή και μακάρι να συνεχίσουν έτσι, για να μπορούν να «βγαίνουν» και οι 4T και να λέμε τα όσα λέμε.
Μέσα σ’ αυτό ακριβώς το κλίμα επιτέλεσα το δημοσιογραφικό μου καθήκον και οδήγησα και τα τρία μικρομεσαία της συγκριτικής μας δοκιμής (δείτε αλλού), το Y, το Κόρσα και το Πόλο και βρέθηκα σε …δύσκολη θέση να αποφασίσω ποιο είναι «καλύτερο». Κι αυτό γιατί και τα τρία είναι καλά, το καθένα στον τομέα του, πράγμα που αποδεικνύει αυτό που λέμε χρόνια τώρα: ότι ο σκληρός ανταγωνισμός δεν επιτρέπει πλέον στους κατασκευαστές να κάνουν λάθη και τα (περισσότερα) αυτοκίνητα είναι πλέον καλά. Ας πάρουμε το νέο Λάντσια Y. Ποιος θα περίμενε τρία χρόνια πριν ότι οι Ιταλοί θα πρόσφεραν ένα τόσο «πολιτισμένο» μικρό αυτοκίνητο. Δεν τρίζει, δεν «βαράει», κρατάει καλά το δρόμο, είναι σχετικά γρήγορο (1370 κ.εκ./80 ίπποι στις 6000 σ.α.λ.) και, το κυριότερο, άνετο για οδηγό και επιβάτες.
Ένα σημαντικό πλεονέκτημα είναι το υποβοηθούμενο (υδραυλικό) σύστημα διεύθυνσης που κάνει το παρκάρισμα εύκολο κάτι που εκτιμάται δεόντως από το ασθενές (και όχι μόνο) φύλο. Αν το Y εκφράζει τον «πολιτισμό», το Κόρσα (1389 κ.εκ./ 90 ίπποι στις 6000 σ.α.λ.) εκφράζει τη δύναμη και το Πόλο (1390 κ.εκ./60 -ή μήπως 70;!- ίπποι στις 4700 σ.α.λ.) τη χρηστικότητα. Και τα δύο αποτέλεσαν ευχάριστη έκπληξη, το πρώτο για την ισχύ, την ταχύτητα και την οικονομία και το δεύτερο για την οδική συμπεριφορά, τα φρένα και πάλι την οικονομία. Καμία σχέση δεν έχουν μ’ εκείνα τα πρώτα Κόρσα και Πόλο που είχα οδηγήσει παλιά λέγοντας «ευχαριστώ δεν θα πάρω».
Το «καλύτερο» (για μένα) είναι το Κόρσα λόγω των 90 ίππων, που επιτρέπουν να προσπερνάς τον αυτοκινούμενο λήθαργο χωρίς αυτός (ο λήθαργος) να καταλάβει ότι τον πέρασες. Έχει σημασία να τον προσπεράσεις; Και βέβαια έχει, αν ενδιαφέρεσαι για την πόλη και το περιβάλλον και χρησιμοποιείς το μεταφορικό σου μέσο για να πας από το A στο B στο μικρότερο δυνατό χρόνο, ώστε να μην επιβαρύνεις άσκοπα την κυκλοφορία (με την παρουσία σου) και την ατμόσφαιρα (με τους ρύπους σου). Ψιλά γράμματα αυτά για τη συντριπτική πλειοψηφία των ελλήνων οδηγών, που βρίσκει μια πρωτοφανή ευχαρίστηση να σέρνεται στους δρόμους, επιδεινώνοντας τα ήδη οξυμένα προβλήματα. Αν λοιπόν κάτι πέτυχαν οι κατασκευαστές τα τελευταία χρόνια, αυτό είναι ότι προσφέρουν μικρά αυτοκίνητα με δυνατούς κινητήρες, και τα Όπελ και Πόλο ανήκουν σ’ αυτή την κατηγορία. H παρουσία του κινητήρα στο Κόρσα είναι καθοριστική (παρά το «σκληρό» ήχο στις ψηλές στροφές) ενω στο Πόλο καθοριστική είναι η οδική συμπεριφορά. Το Κόρσα μειονεκτεί στην πίσω ανάρτηση (όταν κανείς εκμεταλλεύεται πλήρως τις δυνατότητες του κινητήρα), το Πόλο στις επιδόσεις. Και τα δύο βέβαια έχουν «βαρύ» τιμόνι στους επί τόπου ελιγμούς λόγω της έλλειψης υποβοήθησης.
Ωραία, θα πείτε. Και ποιο είναι «καλύτερο». Το Y για όσους (και όσες) δεν κινούνται ιδιαίτερα γρήγορα και σαν πρώτη προτεραιότητα θέτουν τις ανέσεις. Το Κόρσα για εκείνους που θέλουν να «φεύγουν» και το Πόλο για εκείνους που το μέγεθος του αυτοκινήτου είναι καθοριστικό (μικρό και «χαριτωμένο», αλλά όχι και «ψόφιο»). Και τα τρία πάντως είναι «εργαλεία», γι’ αυτό, αν βρίσκεσθε στην αγορά για αυτοκίνητο αυτής της κατηγορίας, δείτε προσεκτικά τις δικές σας προτεραιότητες και μετά πάρτε την τελική απόφαση.
Το ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται κανείς δεν το αρνείται. Το ότι (ξανα)μπαίνουμε σε νέα εποχή όπου τα μικρά αυτοκίνητα θα κυριεύσουν τους δρόμους των πόλεων ομοίως. Όταν ήμουν νέος κυκλοφορούσαν τα Φίατ 500 και 600, τα Μίνι και τα 2CV. Τώρα, εκτός από τα όσα κυκλοφορούν, ετοιμάζονται καινούρια. Το μικρό Μπε Εμ Βε με τον κινητήρα της K100, το Σμαρτ της Μερτσέντες, το Μαξ της Όπελ, το Φίφτι της Ρενό (διαβάστε και για τα δύο αλλού), και σιγά-σιγά το τοπίο αλλάζει και μπαίνουμε σε μια νέα εποχή για την αυτοκίνηση. Εκτός από το μικρό τους μέγεθος, τα αυτοκίνητα αυτά προσφέρουν οικονομία. H κατανάλωσή τους θα κυμαίνεται γύρω στα 4-5 λίτρα/100 χλμ πράγμα που εκτός των άλλων θα επηρεάσει και τις πωλήσεις δικύκλων. Ποιος -εκτός από τους πραγματικούς «φανς»- θα αγοράζει μοτοσικλέτα, όταν ένα διθέσιο αυτοκίνητο πόλης του εξασφαλίζει μικρή κατανάλωση και προστασία από το κρύο και τη βροχή. Ενδιαφέρον το θέμα, κατάλληλο για εκτεταμένη ανάλυση, σαν αυτές που έκανα όταν το μυαλό μου ήταν καθαρότερο (και ηρεμότερο). Για σκεφθείτε… Σχεδίαση, κινητήρες, αναρτήσεις, υλικά για να μαθαίνουν οι νεότεροι και να διασκεδάζουν οι παλιοί.
Δεν μένω όμως και άπρακτος… Όλο και κάτι κάνω στην αέναη προσπάθεια να πείσω τον εαυτό μου (κι εσάς) ότι ζούμε σε άλλη χώρα. Θα θυμάσθε ίσως την υπόθεση με την 1η Έκθεση Τεχνολογιών Μηδενικής & Σχεδόν Μηδενικής Ρύπανσης. Τότε που περνούσα τις μέρες μου στέλνοντας φαξ και κάνοντας τηλεφωνήματα στο ΕΜΠ, στο ΚΑΠΕ, στο Δήμο Αθηναίων, στα εργοστάσια και στις αντιπροσωπείες προσπαθώντας να φέρω σε πέρας την ιδέα. Ίσως θυμάσθε ότι σ’ αυτή τη φάση κανείς δεν ενδιαφέρθηκε, με αποτέλεσμα η 1η «Έκθεση ΤΜΡ» να γίνει -κουτσουρεμένη- σ’ ένα χώρο που διέθεσε δωρεάν ο Σύνδεσμος Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων στην 1η Διεθνή Έκθεση Αυτοκινήτου που έγινε στο Φάληρο. Τότε, τέσσερις εταιρίες μας τίμησαν με την παρουσία τους (η Φίατ, η Ρενό, η Όπελ και η Πεζό) στέλνοντας τα ηλεκτρικά τους μοντέλα.
Ύστερα απ’ αυτό και με δεδομένη τη «δυσκολία» να κάνεις κάτι (στην Ελλάδα) που δεν έχει για κίνητρο το κέρδος, αποφάσισα να «καθίσω στ’ αυγά μου» και να μην ασχοληθώ ξανά με τέτοιας μορφής κυνήγια (χαμένων ελπίδων). Ίσως πάλι να θυμάσθε ότι αυτές τις περιπέτειες τις κατέθεσα σ’ αυτές εδώ τις σελίδες πριν από δυο μήνες (αν θυμάμαι καλά). Και ω του θαύματος! H δημοσιογραφία έκανε το θαύμα της, και μια μέρα μου τηλεφώνησε ο Πρύτανης του ΕΜΠ, Νίκος Μαρκάτος. «Είναι αλήθεια αυτά που γράφεις», ρώτησε. «Κανείς δεν απάντησε στα φαξ σου;»
«Κανείς», είπα, και απ’ εκείνη τη στιγμή τέθηκε σε κίνηση η διαδικασία της επαναφοράς στη ζωή της παλιάς μου ιδέας. H πρώτη Πανευρωπαϊκή «έκθεση» Τεχνολογιών Μηδενικής & Σχεδόν Μηδενικής Ρύπανσης (ZEV &Near ZEV) θα πραγματοποιηθεί στις αίθουσες, στα αμφιθέατρα και στους δρόμους της Πολυτεχνειούπολης του Ζωγράφου, στις 16, 17 και 18 Μαΐου το 1997. Γιατί και στους δρόμους; Διότι μια ακόμα ιδέα του υπογράφοντος έγινε δεκτή με ενθουσιασμό και αυτή είναι η διοργάνωση του 1ου Οικολογικού Ράλλυ (1ο Eco-Rally) που θα είναι ένας «αγώνας» ηλεκτρικών, υβριδικών και άλλων οχημάτων με εναλλακτικούς κινητήρες ή καύσιμα, ο οποίος θα γίνει στους δρόμους της Πολυτεχνειούπολης. Ένα στοιχείο που θα μας κάνει να αισθανθούμε «εθνικά υπερήφανοι» είναι ότι ο αγώνας θα είναι ο πρώτος του νέου Παγκοσμίου Πρωταθλήματος για οχήματα αυτού του είδους!
H ΕΛΠΑ (που θα αναλάβει και την οργάνωση) ήδη έβαλε τον αγώνα στο διεθνές ημερολόγιο επιτυγχάνοντας μια «πρωτιά» για την Ελλάδα… Οι φορείς που εμπλέκονται στη διοργάνωση του γεγονότος είναι εκτός από το ΕΜΠ και τους 4T, το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Τεχνικό Επιμελητήριο, το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενεργείας και άλλοι που θα σας ανακοινώσω στα επόμενα τεύχη. Όπως βλέπετε, κανείς δεν πρέπει να χάνει το κουράγιο του. Αποτελεί ιδιαίτερη ικανοποίηση για μένα το γεγονός ότι η ιδέα μου θα γίνει πραγματικότητα και το μόνο που μένει είναι να βοηθήσουν όλα τα εμπλεκόμενα μέρη (και το Κράτος) ώστε η 1η Πανευρωπαϊκή Έκθεση να επιτύχει, να επαναληφθεί το 1998 και βέβαια να γίνει θεσμός.
Πολλά ήθελα να γράψω αυτόν το μήνα, αλλά πάλι δεν τα κατάφερα, αφού ο Φεβρουάριος ήταν (για μένα) ένας επίσης «κακός» μήνας, με χίλια-δυο προβλήματα και εξαντλητική δουλειά. Ήταν και ένα διήμερο στην Έκθεση της Γενεύης (τώρα έχετε τη δυνατότητα να δείτε (την Έκθεση) και στο βιντεοπεριοδικό που συνοδεύει αυτό το τεύχος). Δουλειά που δεν άφησε χρόνο ούτε να πάω στον κινηματογράφο που τόσο αγαπώ, εκτός από μία φορά που είδα το εκπληκτικό, μεγαλοφυές και σκηνοθετικά άρτιο «Seven». Έπειτα απ’ αυτό το «ντους» ποιότητας δεν ξέρω αν πρέπει να συνεχίσω να τοποθετώ το Blade Runner πρώτο στις προτιμήσεις μου. Μακάρι να είχα το χρόνο να βλέπω τις καλές ταινίες (δεν είδα ούτε το Underground) και κάθε μήνα να γράφω λίγες λέξεις για τους σινεφίλ! Ξέρω ότι θα σας άρεσε, αλλά συγχωρέστε με… Τα λάθη που έχω κάνει στη ζωή μου είναι περισσότερα από τα σωστά και ένα απ’ αυτά είναι ότι εξακολουθώ να εργάζομαι «πέρα και πάνω» από κάθε λογική…
Σημειώστε ότι μέσα στο γενικό αλαλούμ πήγα και μιάμιση μέρα στο Παρίσι, στο κέντρο Σχεδίασης της Ρενό και δυόμισι μέρες στη Γενεύη για να δω την Έκθεση και να κάνω το καθήκον μου προς το περιοδικό! Δεν ξέρετε πόσο μου λείπει η μία ημέρα το μήνα που να μην έχω να κάνω τίποτα. Να καθίσω στο «κωσταλέξι», να αρχειοθετήσω περιοδικά και βιβλία, να κρεμάσω κάποιους πίνακες στους τοίχους και να πάω τα οστά της μακαρίτισσας της μητέρας μου στον τάφο που αναπαύεται ο πατέρας και οι παππούδες, στο νεκροταφείο στα Βυτινέικα.
Τόσο άσχημα;
Ναι, τόσο άσχημα, χωρίς ελπίδα βελτίωσης ίσως, γιατί στο αίμα μου κουβαλάω ακόμα τις ευαισθησίες που με μπόλιασαν οι παλιοί μου δάσκαλοι._Κ.Κ.
Αντιλογισμοί
Μέγα θέμα δημιουργήθηκε για την «επιδρομή» των Ειδικών Δυνάμεων στην παραγκούπολη των Τσιγγάνων, αλλά ως συνήθως, για λάθος λόγο! Δεν ήταν τόσο η «σκληρότητα» των αστυνομικών που ενόχλησε, αλλά η άκρως κωμική εικόνα που παρουσίασαν τα ελληνικά SWAT! Κάθε τους κίνηση ένα μίγμα «μουζάκα» και χωριάτικης, ντάτσουν και μπάρμπα Γιώργου. Κι όλα αυτά εναντίον του εαυτού τους. Το προηγούμενο δεν είναι παρά μια μικρή λεπτομέρεια μέσα στο γενικότερο χάος που επικρατεί. Τα χειρότερα έρχονται (αν δεν έφθασαν ήδη). Εκτός από τον εξ ανατολών κίνδυνο η χώρα απειλείται και με οικονομική κρίση κι αυτό, παρά το γεγονός ότι το 1995 πουλήθηκαν 125.000 «γιωταχί». Κι εκεί που λέγαμε ότι επιτέλους αποκτήσαμε ένα σοβαρό πρωθυπουργό, νάσου ο Τηλεμάκ να δηλώνει ότι στις επόμενες εκλογές τον πρωθυπουργό θα επιλέξει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ! Ύστερα απ’ αυτή τη «ρουκέτα» με τι κουράγιο να κυβερνήσει ο νυν πρωθυπουργός; Και εκεί που λέγαμε ότι ησυχάσαμε, πάρε πάλι ζωντανές συνδέσεις με τις φυλακές της Πάτρας, της Κέρκυρας και της Χαλκίδας. Και νάσου πάλι οι γνωστοί κακοποιοί στα «οχτώμιση» να βάζουν θέμα και να διαπραγματεύονται με τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Δικαιοσύνης. Και εκτός από τις εξεγέρσεις, να και το σίριαλ Παναγοπούλου-Δοξιάδη και πάρε τα παράθυρα, και να οι απόψεις των πρωταγωνιστών της σαπουνόπερας και των συνηγόρων τους και των οικονόμων και των ωτακουστών, μέχρι εμετού, μέχρι τελικής πτώσεως. Αν η παρουσίαση αυτών των κλόουν συνιστά δημοσιογραφία, τότε, ναι, ΔΕΝ είμαι δημοσιογράφος. Ασφαλώς και πρέπει να αυξηθούν τα διόδια στις 10 δρχ/χιλιόμετρο. Τι διάβολο! H χώρα απέκτησε αυτοκινητόδρομους και πρέπει να τους συντηρεί. Τώρα, γιατί παλιά πήγαινες στην Κόρινθο σε μιάμιση ώρα και σήμερα θέλεις (από τον αυτοκινητόδρομο) τρεις, ε, είναι θέμα που το ψάχνει ο κ. Λαλιώτης. Τρεις μόνο δρχ. κοστίζει σήμερα το χιλιόμετρο στις «εθνικές». Γι’ αυτό εκείνη η γέφυρα στα Μέγαρα πέφτει συνεχώς!
Και point system από τις ασφαλιστικές. O οδηγός, εκτός από την κλήση στην Τροχαία, θα πληρώνει και πρόστιμο στην ασφαλιστική του εταιρία. Ίσο ή μεγαλύτερο από το 40% του ασφαλίστρου του. Πάντοτε η νόμιμη κλεψιά στην Ελλάδα γίνονταν με ευρηματικούς τρόπους! Αλλά αν δεν αντιδράσετε τώρα, ω έρημοι «ΙΧήδες», πότε θα το κάνετε;
Σε λίγο με τα διόδια του Λαλιώτη, τα «σήματα» του Παπαδόπουλου και τα πρόστιμα του Σκούρτη, το ταξίδι στην Κόρινθο δεν θα σας κοστίζει μόνο τρεις ώρες από τη ζωή σας (θα χαζεύετε όμως την καινούρια «εθνική») αλλά και καμιά εκατοστή χιλιάρικα! Ωραία η Daewoo! Σας δίνει αυτοκίνητο για ένα μήνα κι αν δεν σας αρέσει -το εργαλείο- το παίρνει πίσω. Όποιος τολμά ας δοκιμάσει. Δεκαεπτά εκατομμύρια δρχ. «μάζεψε» το ελληνικό δημόσιο από τους παραβάτες οδηγούς που ξέχασαν να κολλήσουν το σήμα των τελών κυκλοφορίας στο παρ-μπριζ των αυτοκινήτων τους. Μέσα σε ένα μήνα αυτά. Δεκαεπτά εκατομμύρια το δημόσιο και από ένα πεντοχίλιαρο ο κάθε «τροχαίος» που συνελάμβανε τον εγκληματία. Ένας απ’ αυτούς δε (τους εγκληματίες) δήλωσε ότι το σήμα του το ‘φαγε ο σκύλος… Κι άλλος επιχειρηματίας -στην Κρήτη αυτή τη φορά- απήχθη, κατέβαλε τα 50 εκατομμύρια λύτρα που απαίτησαν οι απαγωγείς και αφέθη ελεύθερος. H αστυνομία; Παρακολουθούσε διακριτικά (κι από μακριά) την υπόθεση! Τα ιμιτασιόν-SWΑΤ, πού στην ευχή ήταν;
Πρωταπριλιά! Πού είναι εκείνα τα χρόνια που είχαμε κέφι για αστειάκια και χαριτωμένες πλακίτσες! Είναι σίγουρο ότι με την πρώτη ματιά, πήρατε χαμπάρι τα συνήθως άνοστα αστεία των εφημερίδων που κρατούν -σήμερα 1η του μήνα- την παράδοση. Πώς καταντήσαμε έτσι.
Τα Πράγματα που Λένε και Γράφουν
1619 κατάρες
«Όπως προέλαυνε ο στρατός μας και συνελάμβανε τους Ελληνοκυπρίους, τους παρέδιδε δυστυχώς σε δικούς μας μαχητές. Ήταν άνθρωποι που είχαν χάσει τις οικογένειές τους, όλα τα προηγούμενα χρόνια κι έτσι έγινε η σφαγή. Αντί να μεταφερθούν οι Ελληνοκύπριοι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, σκοτώθηκαν»
Ραούφ Ντεκτάς σε συνέντευξη σε τηλεοπτικό σταθμό 1.3.96
Κι εκείνοι έκαναν πως δεν άκουσαν «Αυτοί που ψήφισαν υπέρ της τελωνειακής ένωσης, δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι είναι υπέρ της ένταξης της Τουρκίας στην E.E. Σας δώσαμε μια ευκαιρία με την τελωνειακή ένωση. Για να γίνετε πλήρες μέλος, χρειάζεται να λύσετε πρώτα απ’ όλα το Κυπριακό, να βρείτε λύσεις στο Κουρδικό, να αποκαταστήσετε πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματα, να συμπεριφερθείτε με ευθύνη και αυτοκριτική απέναντι στα ιστορικά λάθη που διέπραξε το έθνος σας σε σχέση με το Αρμενικό. Να αντιμετωπίσετε τις διεθνείς σχέσεις με βάση το Διεθνές Δίκαιο, χωρίς προσφυγή σε απειλές και χρήση ένοπλης βίας, όπως στην περίπτωση της Ίμιας, στις σχέσεις σας με την Ελλάδα»
Μισέλ Ροκάρ, πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας και ευρωβουλευτής
Πάμπλο: επαναστάτης-τζέντλεμαν «Θεωρούσα και θεωρώ τον εαυτό μου εκτός κάθε θεσμού του συστήματος, απέναντι στο οποίο προσπάθησα και προσπαθώ να ‘μαι σε θέση κριτικής αντιμετώπισής του, αντιστεκόμενος στον πειρασμό να καταξιωθώ κατά οποιονδήποτε τρόπο με τους θεσμούς του. Ξέρω βέβαια ότι το αποκαλούμενο συνολικό κοινωνικό-πολιτικό σύστημα που παγκόσμια επικρατεί σήμερα δεν εξαρτά αναγκαστικά απολύτως, άμεσα και μηχανικά θεσμούς του όπως η παιδεία»
Μιχάλης Ράπτης σε λόγο του που δεν πρόλαβε να διαβάσει ποτέ.
Θα σου κόψω τη γλώσσα «Γλωσσική συμφόρηση και στο Ευρωκοντρόλ, που ελέγχει την κυκλοφοριακή συμφόρηση στους ευρωπαϊκούς ουρανούς, με έδρα τις Βρυξέλλες. Πολλά τα νέα κράτη-μέλη και από την Ανατολική Ευρώπη. Πολλές και οι επίσημες γλώσσες. Κι έχει τεθεί, πάλι θέμα: Να τις κόψουμε! Από τις γλώσσες που προτείνεται να κόψουν είναι η ελληνική και η τουρκική» Ελευθεροτυπία 2.3.96
Πώς σας φαίνεται; Έλληνες και Τούρκοι, πιασμένοι χέρι-χέρι θα αναπτύσσουν κοινές θέσεις μπρος στα βλοσυρά βλέμματα των Δυτικών.
Γερμανία : Χωρίς εμάς… «Η γερμανική κυβέρνηση εκτιμά ότι οι ένοπλες δυνάμεις της αποτελούν τον πυρήνα της ευρωπαϊκής άμυνας και κατά κάποιο τρόπο μάλλον ειρωνικό, δηλώνει ότι η επικείμενη κατάργηση της υποχρεωτικής θητείας στη Γαλλία καθίσταται δυνατή μόνο επειδή η Γερμανία διατηρεί το σύστημα υποχρεωτικής στράτευσης. Δεν υπάρχει τίποτα που θα τρόμαζε περισσότερο τους Γάλλους από το να κάνουμε το ίδιο πράγμα με εκείνους, δήλωσε ο γερμανός υπουργός Άμυνας. Μπορούν να κάνουν αυτό που κάνουν μόνο και μόνο επειδή δεν το κάνουμε εμείς»
Ελευθεροτυπία 2.3.96 Και εκείνοι δεν εμίλησαν
H Μεσόγειος φλέγεται «Ωρολογιακή βόμβα η Μεσόγειος με χιλιάδες τόνους ραδιενεργών αποβλήτων. Αυτό πιστεύουν αρκετοί ιταλοί εισαγγελείς, οι οποίοι εδώ και έξι μήνες διενεργούν έρευνες για 23 ύποπτα ναυάγια σε καιρό νηνεμίας. Πράγματι, εδώ και μια 25ετία, στη Μεσόγειο βυθίστηκαν πολλά ύποπτα πλοία, εκ των οποίων πέντε με ιταλική σημαία, έξι με σημαία Γρανάδας, δύο με δανέζικη, δύο με σημαία Σρι-Λάνκα, ένα με ρουμάνικη και ένα με σημαία Βερμούδων. Όλα ήταν πλοία σαράβαλα που ανήκαν σε εφοπλιστές- φαντάσματα και μετέφεραν ύποπτα φορτία από την Ανατολική Ευρώπη. Υπάρχουν υποψίες ότι η διακίνηση των ραδιενεργών αποβλήτων σχετίζεται και με τη διακίνηση όπλων, καθώς κι ότι αυτή η υπόθεση υποθάλπεται από τις μυστικές υπηρεσίες» NEA 3.2.96
Δημ. υπάλληλοι ταχείας εξέλιξης «Νομοσχέδιο προβλέπει την εισαγωγή πτυχιούχων του πανεπιστημίου στο Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης. Μεταπτυχιακά και για τους ήδη υπηρετούντες» Οι εφημερίδες, 27.2.96
Όπως λέμε τσιμέντο ταχείας πήξεως!
RSS - Posts
