Mπορεί να ‘ναι οι μέρες των 48 ωρών, μπορεί τα χρόνια που πέρασαν κι η κούραση που τα συνοδεύει, αλλά αυτή την εποχή δε θα μπορούσα να γράψω ένα κομμάτι σαν εκείνο του Νικόλα Ζαλμά για το ρεκόρ του φον Τριπς στην Πάρνηθα. Το διάβασα και το ξαναδιάβασα και «δάκρυσα», όχι τόσο για τις αναμνήσεις που ξυπνούσε μέσα μου και τη νοσταλγία που το διαπερνούσε, αλλά για το γεγονός ότι στους 4T υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που εκφράζουν και τιμούν εκείνη την εποχή. Κι είναι αυτό ένα ακόμα στοιχείο που κάνει τούτο το περιοδικό και τους ανθρώπους του να ξεχωρίζουν απ’ την πληθώρα των αυτοκινητιστικών εντύπων και «ειδικών» που κατέκλυσαν την αγορά. Το ερώτημα βέβαια που -πάντα- τίθεται απ’ αυτές τις σελίδες είναι αν σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν αναγνώστες που μπορούν να διακρίνουν τις διαφορές ή αν ο κοινωνικός και μορφωτικός περίγυρος έχει αλλάξει πλέον τόσο πολύ, ώστε η δημοσιογραφική και εκδοτική μας θέση να θεωρείται «ξεπερασμένη».
H απάντηση είναι «ναι, υπάρχουν» κι αυτό δεν φαίνεται μόνο από την κυκλοφορία του περιοδικού (που, αν και σημαντικά «πεσμένη» σε σύγκριση με εκείνη της εποχής της απόσυρσης, εξακολουθεί να παραμένει υψηλή, σημαντικά μεγαλύτερη από εκείνες του όποιου ανταγωνισμού), αλλά και από τις προσωπικές επαφές που έχουμε με τους αναγνώστες μας. «Προσωπικές επαφές; Πότε», θα ρωτήσετε. Εσείς είσαστε κλεισμένοι στα γραφεία και δουλεύετε απ’ το πρωί μέχρι τ’ άγρια μεσάνυχτα. Πότε βρίσκετε το χρόνο να συναντηθείτε με τους αναγνώστες;
E, δεν είμαστε πάντα κλεισμένοι! Πού και πού βγαίνουμε απ’ το καβούκι μας, όπως βγήκαμε την Κυριακή 20 Φεβρουαρίου που πήγαμε με την Ολυμπιακή στη Θεσσαλονίκη, για να παραβρεθούμε στο 2ο Σεμινάριο Ασφαλούς Οδήγησης, που οργάνωσε το περιοδικό μας σε συνεργασία με τη Voyager και με τη συμπαράσταση της υπεραγοράς MAKPO. Κι εκεί, στον πεντακάθαρο «ευρωπαϊκό» χώρο στάθμευσης του πολυκαταστήματος και στο επίσης πεντακάθαρο εστιατόριο που βρίσκεται δίπλα, είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε με τη βάση των 4T. Με τους παλιούς, νεότερους και νέους αναγνώστες από τη Θεσσαλονίκη, τη Δράμα, την Καβάλα, ακόμα και την Κέρκυρα που είχαν έλθει μόνο και μόνο, για να παρακολουθήσουν την εκδήλωσή μας, χωρίς να έχουν κληρωθεί να συμμετάσχουν στο σεμινάριο. Όλοι όσοι πήγαμε επάνω δεχτήκαμε μια «επίθεση» φιλίας και εκτίμησης που μας έκανε, κυριολεκτικά, να τα χάσουμε. Εκεί όμως που πραγματικά μείναμε άφωνοι ήταν όταν μας πλησίασε ο Βασίλης Καρακάτσης και μας έδωσε τρία μικρά δέματα (ένα για τον υπογράφοντα, ένα για τον Νίκο Δήμου κι ένα για τον Κώστα Ζουράρι).
«Τι περιέχουν;» ρωτήσαμε. «Την ιστορία της Μακεδονίας ειδικά φτιαγμένη για H/Y σε σύστημα Μultimedia» απάντησε ο Βασίλης, και μείναμε «ξεροί».
Στο αεροπλάνο διαβάσαμε το εισηγητικό του σημείωμα.«Η μεγάλη κρίση του Μακεδονικού», γράφει ο B. Καρακάτσης, «βρήκε δυστυχώς απροετοίμαστη τη χώρα μας. Έκπληκτοι ανακαλύψαμε ότι για δεκαετίες οι βόρειοι γείτονές μας είχαν κάνει τα πάντα για να παραχαράξουν την Ιστορία. Οι βιβλιοθήκες του εξωτερικού ήταν και είναι γεμάτες με βιβλία παραποίησης της αλήθειας, ενώ οι ελληνικές εκδόσεις ήταν μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού. Ευτυχώς, μετά από πολλή αλλά και συλλογική εργασία κατασκευάσαμε ένα πρωτοποριακό και φανταστικό έργο: την Ιστορία της Μακεδονίας για H/Y Στο πρόγραμμα αυτό (software) υπάρχει όλη η ιστορία της Μακεδονίας, από την γέννησή της ως τη σύγχρονη εποχή, με χάρτες, εικόνες και κείμενα. Υπάρχει ακόμα και η Γεωγραφία της Μακεδονίας με σύγχρονες αναφορές, όπως επίσης και το Πολεοδομικό Σχέδιο της Θεσσαλονίκης με απεικονίσεις των εκθεμάτων του Μουσείου της Βεργίνας και των Βυζαντινών μνημείων…».
Πέρα από το εισαγωγικό σημείωμα, στο βιβλιάριο χρήσεως (manual) ο Βασίλης είχε και τρεις χειρόγραφες σημειώσεις.
H πρώτη έλεγε:«Έχω πάει σε όλα τα υπουργεία επί ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, αλλά αποτέλεσμα μηδέν. Δεν μπορώ πλέον να ζητιανεύω για πράγματα που το κράτος έπρεπε να αγκαλιάσει».
H δεύτερη απευθυνόταν στον υπογράφοντα: «κ. Καββαθά επιτρέψτε μου να σας δωρίσω κάτι κι εγώ, διότι τόσα χρόνια είχα την τύχη να παίρνω τα φώτα σας μέσω των εκδόσεων από τα πρώτα σας τεύχη».
H τρίτη τέλος έδινε το στίγμα της μικρής εταιρίας που έφτιαξε το πρόγραμμα: «Η Microbytes είναι μια προσωπική επιχείρηση από αποτελείται από εμένα και τη γυναίκα μου. Για το έργο έδωσα όλους τους ίδιους χρηματικούς πόρους. Βοήθησαν η MHXANIKH A.E. (800 τεμ.) και διάφορες επιχειρήσεις (200 τεμ.)». Όπως μου είπε ο Βασίλης, σε λίγο καιρό θα είναι έτοιμη και η έκδοση για Windows, αφού τώρα τρέχει σε Hyperinfo που είναι περιβάλλον εξελιγμένο από τη Microbytes.
O Βασίλης Καρακάτσης είναι ένας «τυπικός» αναγνώστης του περιοδικού μας. Ένας αναγνώστης που, όπως και οι άλλοι που συναντήσαμε, «έχει μεγαλώσει» με τους 4T και δεν τους αποχωρίζεται με τίποτα. Αν λοιπόν θέλετε να παραγγείλετε την ιστορία της Μακεδονίας τηλεφωνήστε στα 031.212.649, 216.333 για περισσότερες πληροφορίες.
Ακούγοντάς τους να μιλούν γι αυτή τη σχέση με το περιοδικό και βλέποντας ότι οι περισσότεροι γνωρίζουν τα πάντα για τη ζωή και τα προβλήματά μας μέσα στους 4T (λες και βρίσκονται δίπλα μας, μέσα στα γραφεία!) αισθανόμαστε βαριά την ευθύνη να ανταποκριθούμε στην εμπιστοσύνη τους. Θέλουμε να γράψουμε και να κάνουμε πολλά πράγματα για τους αναγνώστες μας. Να τους δώσουμε να καταλάβουν ακόμα περισσότερο ότι όλες οι ώρες της ημέρας, όλη η ζωή μας είναι αφιερωμένη σ’ αυτή τη σχέση. Ας μας συγχωρέσουν οι καλοί μας φίλοι, αν σε περιόδους που τα ανθρώπινα όρια έχουν ξεπεραστεί και η φυσική εξάντληση μας έχει καταβάλει, γράφουμε ότι ο αγώνας μας δεν έχει κανένα αντίκρισμα. Έχει και μάλιστα μεγάλο, όπως είδαμε στη Θεσσαλονίκη και αλλού.
Απ’ ό,τι φαίνεται λοιπόν και παρά την απώλεια των -περιστασιακών- αναγνωστών που αγόραζαν το περιοδικό στην περίοδο που ίσχυε η απόσυρση (μόνο για να «δουν τι αυτοκίνητο θα αγοράσουν») ο προ απόσυρσης σκληρός πυρήνας παραμένει κοντά μας.
Ποιος όμως είναι ο «τυπικός» αναγνώστης των 4T; Όχι αυτός που λένε οι έρευνες αγοράς, αλλά ο αληθινός άνθρωπος, με τις ελπίδες και τους φόβους, το χιούμορ και τις ανησυχίες…
Ίσως σαν τον Βασίλη Καρακάτση ή τον νέο (απ’ τη Δράμα; Ζητώ συγγνώμη αλλά δε θυμάμαι) που συνάντησα στο MAKPO και που σπουδάζει ιατρική, ενώ ήθελε να γίνει μηχανικός-μηχανολόγος. Μιλήσαμε αρκετή ώρα στο πηγαδάκι που είχε δημιουργηθεί όχι για λάστιχα και αυτοκίνητα, αλλά για τα προτερήματα και τα μειονεκτήματα του ελληνικού λαού σε σχέση μ’ εκείνα των άλλων ευρωπαϊκών λαών. Ένας νέος που πολύ θα ήθελα να έχω παιδί μου! H σκέψη, οι προβληματισμοί του, οι θέσεις του πάνω στα μεγάλα προβλήματα της παιδείας και της κοινωνίας με εντυπωσίασαν και σχεδόν με έπεισαν, και καλή του ώρα όπου κι αν βρίσκεται. Του εύχομαι να κερδίσει τη μάχη της ζωής και της αξιοπρέπειας, να γίνει ένας καλός επιστήμονας και να εφαρμόσει μέχρι κεραίας τα πιστεύω του. Ίσως στο μέλλον να συναντηθούμε σε κάποια από τις εκδηλώσεις μας ή σε κάποιο νοσοκομείο (αν συνεχίσω να ζω και να εργάζομαι όπως τώρα!).
O δικός μας κόσμος λοιπόν. Οι δικοί μας φίλοι, οι άνθρωποι που έχουν τις ίδιες αγωνίες κι ελπίδες, που μιλούν την ίδια «γλώσσα», ζουν και εργάζονται με τον ίδιο τρόπο. Πόσο θα ήθελα να είχαμε (όλοι) το χρόνο και τα μέσα, για να συναντιόμαστε κάθε τόσο σ’ ένα χώρο και να συζητούμε τα προβλήματα που μας απασχολούν. Είμαι βέβαιος ότι το περιεχόμενο των συζητήσεών μας αφενός θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον και αφετέρου θα βοηθούσε τον καθένα από μας να καταλάβει ότι δεν είναι μόνος σ’ αυτό που ο Ιωάννης Ξενάκης αποκαλεί «ελληνική έρημο».
Μια όμως και είναι αδύνατο να συναντιόμαστε «φυσικά», ας το κάνουμε μεταφυσικά κάθε μήνα μέσα απ’ τις σελίδες αυτού του περιοδικού που γράφει και γι’ αυτοκίνητα. Όλοι εσείς που διαβάζετε τους 4T (αλλά και τις σελίδες του Αντίλογου) ξέρετε ότι αυτού του είδους η επαφή δε συναντάται στα βιομηχανοποιημένα προϊόντα, που ο μόνος τρόπος για να προσελκύσουν αναγνώστες είναι να κάνουν «διαγωνισμούς» και να μοιράζουν διαμερίσματα, αυτοκίνητα και οικόπεδα στη Λούτσα!_Κ.Κ.
ΠΙΣΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ένα ανάγνωσμα γεμάτο αγωνία χιούμορ, αγωνία και δράση. Κάτι σαν τον Εφφέ του Αϊδινίου της μακρινής νιότης μας.
Περπατώ εις το δάσος όταν η πίστα δεν είναι εδώ Πίστα-πίστα είσαι εδώ; Οι παλιότεροι σίγουρα θα θυμούνται το στιχάκι που μαθαίναμε στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού τα παλιά, πέτρινα χρόνια. «Λύκε-λύκε είσαι εδώ;» ρωτούσε ο μικρός ταξιδευτής. «Πίστα-πίστα είσαι εδώ», ρωτάμε εμείς, τριάντα χρόνια μετά την πρώτη αναγγελία για την κατασκευή πίστας αγώνων αυτοκινήτου στην Ελλάδα. Και όσο κι αν το θέμα μάς έχει απασχολήσει άπειρες φορές, νομίζω ότι όσα συνέβησαν τον τελευταίο καιρό, επιβάλλουν να επανέλθουμε με διάθεση σαφώς χιουμοριστική, μια και είναι πλέον αποδεδειγμένο ότι είναι αδύνατον να πάρεις το ελληνικό γκουβέρνο στα σοβαρά.
Μη φοβάστε Δε θα πάμε πολύ πίσω στην ιστορία των αυτοκινητοδρομίων. Δε θα μιλήσουμε για τα «έργα» που θα γίνονταν στη Θεσσαλονίκη, στις Σέρρες, στο Αιγίνιο, στη Λάρισα και σε άλλες 30 διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας. Αυτά ανήκουν στο ψυχοπαθολογικό παρελθόν του νεοελληνικού «κράτους» που αναγγέλλει «πίστες» ανάλογα με τη δύναμη του κάθε κομματάρχη τις οποίες βέβαια «ξεχνάει», μόλις ο εν λόγω κύριος απολέσει κάποιο υπουργείο ή -ακόμα χειρότερα- αν το συγκεκριμένο κόμμα απολέσει την εξουσία.
Πρέπει όμως να πούμε λίγα πράγματα για την κωμωδία που παίχτηκε τα τελευταία δύο χρόνια με την περίφημη πίστα του Ορχομενού, την 35η στη σειρά «κατασκευής» πιστών στην Ελλάδα κι εκείνη που παραδόξως είχε τις περισσότερες πιθανότητες «υλοποίησης».
Όπως ίσως θυμάστε, η κυβέρνηση της ΝΔ παραχώρησε στην ΕΛΠΑ με απόφαση του υπουργικού συμβουλίου για 60 χρόνια (αν δεν κάνω λάθος) μια έκταση 1500 στρεμμάτων στην περιοχή του Ορχομενού για τη δημιουργία της μυθικής πλέον πίστας. Λίγο πριν τις τελευταίες εκλογές μάλιστα, έγινε και η τελετή της «θεμελίωσης» του «έργου» από τον πρώην πρωθυπουργό K. Μητσοτάκη, μια τελετή που -είμαι σε θέση να σας διαβεβαιώσω- είχε προγραμματιστεί πολλούς μήνες πριν την κίνηση Σαμαρά, πριν την πτώση της κυβέρνησης και την κήρυξη των εκλογών. Όσοι παραβρεθήκαμε στην εν λόγω τελετή μείναμε με την ελπίδα ότι αυτή η αναγγελία είχε περισσότερες πιθανότητες «υλοποίησης» από τις προηγούμενες, όχι επειδή την έκανε η προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά γιατί το ίδιο το ελληνικό κράτος είχε παραχωρήσει το χώρο σε κάποιον «φορέα».
Παράλληλα όμως είχαμε πει σε όσους έκαναν τον κόπο να μας ρωτήσουν ότι, αν για οποιονδήποτε λόγο στο μέλλον υπήρχε κυβερνητική αλλαγή, η ΕΛΠΑ και οι κάτοικοι της Βοιωτίας θα έπρεπε να ξεχάσουν τον Ορχομενό! Και αυτό ακριβώς συνέβη.
Στις αρχές του περασμένου μηνός η υπόθεση «πίστα στην Ελλάδα» πέρασε ακόμα ένα στάδιο μικροκομματικής παράνοιας.
Στο συνέδριο που έγινε στην Πάτρα με τίτλο «η Πάτρα στον 21ο αιώνα» τέθηκε στον υφυπουργό Πολιτισμού, επί θεμάτων αθλητισμού κ. Γ. Λιάνη, το αίτημα ένταξης του έργου κατασκευής ενός αυτοκινητοδρομίου στη Χαλανδρίτσα Πατρών (ο χώρος είναι γνωστός σε όλους όσοι έχουν παρακολουθήσει το σίριαλ από κοντά). Όπως έγινε γνωστό, την πρωτοβουλία κινεί η υπό ίδρυση εταιρία «Αυτοκινητοδρόμιο Πάτρας» και το υποστηρίζουν τοπικοί φορείς όπως το Επιμελητήριο Αχαΐας, ο Αυτοκινητιστικός Όμιλος Πατρών και βέβαια ο κ. Γ. Παπανδρέου ως βουλευτής της περιοχής.
Έκπληκτοι όσοι υπολογίζουν στη «συμπαράσταση» του βουλευτή Αχαΐας αλλά και όσοι με ένα μόνιμο χαμόγελο ειρωνείας παρακολουθούν τα δρώμενα από μακριά, ακούνε τον κ. Λιάνη να δηλώνει ότι το αίτημά τους δεν μπορεί να ικανοποιηθεί, γιατί ήδη στο «πρόγραμμα» έχει ενταχθεί η κατασκευή ενός αυτοκινητοδρομίου στην Τρίπολη!
Πριν προλάβουν να συνέλθουν και να συλλάβουν το μέγεθος των ραγδαίων «εξελίξεων» (Ορχομενός, Πάτρα, Τρίπολη) και συγκεκριμένα λίγες μέρες αργότερα, ακούνε τον κ. Λιάνη να δηλώνει (στη Βουλή, απαντώντας σε σχετική επερώτηση του βουλευτή κ. N. Οικονομόπουλου) τα εξής καταπληκτικά: «Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι οι υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού εξέτασαν σχεδιαστικά το όλο θέμα (σ.σ. είχαμε και ειδικούς στη σχεδίαση αυτοκινητοδρομίων και δεν το ξέραμε;) . Υπάρχουν ανυπέρβλητα εμπόδια για να δημιουργηθεί αυτοκινητοδρόμιο στην Τρίπολη και έτσι το αυτοκινητοδρόμιο θα γίνει στη Χαλανδρίτσα Αχαΐας».
Όμως ο επερωτών βουλευτής επιμένει: «κ. υφυπουργέ, δεν ανησυχούμε άδικα. Εσείς δηλώσατε στην Πάτρα ότι το αυτοκινητοδρόμιο θα γίνει στην Τρίπολη. Απορώ πώς μέσα σε δυο μέρες μπορέσατε να λάβετε υπόψη σας όλες αυτές τις κακές συνθήκες που αφορούν την Τρίπολη και τις καλές συνθήκες της Πάτρας».
H απάντηση του κ. Λιάνη είναι αφοπλιστική: «Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι δεν υπήρξε αλλαγή πλεύσης μέσα σε δύο ημέρες όπως λέτε. Έχουν μεσολαβήσει 10 ημέρες. Σας λέω κάτι που σας ικανοποιεί, αλλά βλέπω ότι μεμψιμοιρείτε». Εμείς οι έρημοι, οι άσχετοι, οι μη γνωρίζοντες, οι μη έχοντες σχέση με τους αγώνες, όλοι όσοι δεν έχουμε αγωνιστεί για τη δημιουργία μιας πίστας στην Ελλάδα, βλέπουμε το «έργο» να μετακινείται από τον Ορχομενό στην Τρίπολη κι από εκεί στην Πάτρα με μια ταχύτητα που δεν συναντάται ούτε στους αγώνες της Φόρμουλα Ένα.
Κι αυτό παρά το γεγονός ότι η μελέτη για τον Ορχομενό είναι έτοιμη και όχι μόνο αυτό, αλλά και ενταγμένη στο πρόγραμμα έργων του ΠΑΣΟΚ και στο Περιφερειακό Πρόγραμμα Σύγκλισης του ίδιου κόμματος. Τι έγινε; Απλά ο κ. Λιάνης «πιέστηκε» ή «πείστηκε» για τη Χαλανδρίτσα, όπως θα μπορούσε να έχει «πιεστεί» ή «πειστεί» για τον Ορχομενό από τους διάφορους κομματικούς «συμβούλους» ή «ειδικούς» που κατακλύζουν τους χώρους της εξουσίας κάθε φορά που αλλάζει η κυβέρνηση. Το κομματικό αλισβερίσι εξάλλου φαίνεται και από το γεγονός ότι στις 18.2.94 η ΕΛΠΑ έλαβε έγγραφο της Γ.Γ.Α (με ημερομηνία 9.2.94) που την καλούσε να στείλει εκπρόσωπό της στην αρμόδια «ομάδα εργασίας» της Υπηρεσίας για την κατασκευή πίστας αγώνων στην Τρίπολη!
Με άλλα λόγια, η ΕΛΠΑ που έχει ξεκινήσει την υπόθεση στον Ορχομενό καλείται να λάβει μέρος στην κατασκευή πίστας στην Τρίπολη! Αν αυτό δε συνιστά την παράνοια, τότε ποιο τη συνιστά;
Στο σημείο αυτό και επειδή είναι σχεδόν βέβαιο ότι τα όσα αναφέρουμε εδώ θα παρεξηγηθούν και θα χρησιμοποιηθούν για την άσκηση του δημοφιλούς νεοελληνικού σπορ -που είναι η εκτόξευση λάσπης- δηλώνουμε (για 100ή φορά;) ότι αδιαφορούμε πλήρως για το αν το αυτοκινητοδρόμιο γίνει στον Ορχομενό, στην Τρίπολη, στην Πάτρα, στο Λουτράκι ή στο Κακοσάλεσι. Αυτό που πάντα λέγαμε και ποτέ δε θα σταματήσουμε να επαναλαμβάνουμε είναι ότι ο κόσμος του αυτοκινήτου αλλά και η ελληνική κοινωνία θέλει να γίνει ένα αυτοκινητοδρόμιο σε κάποια τοποθεσία που να είναι σχετικά κοντά σε κάποιο από τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα (την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη), για λόγους που έχουν να κάνουν με την επιχειρηματική του επιτυχία και μόνο, και όχι για κομματικούς ή (καλά συγκαλυμμένους) οικονομικούς λόγους.
Είχαμε επίσης πει ότι δε δίνουμε δεκάρα αν την πίστα τη φτιάξει η ΕΛΠΑ, η Εξπρές Σέρβις, το NATO ή ο OHE. Αυτό που δε θέλουμε να δούμε ΠΟΤΕ είναι το έργο να το «υλοποιήσει» μια εταιρία του αποκαλούμενου «ευρύτερου δημόσιου τομέα», ένας απ’ αυτούς τους «φορείς» με τους εκατοντάδες κηφήνες που θα το οδηγήσουν στο μαρασμό και τελικά στον αφανισμό. Κι όπως πάλι έχουμε δηλώσει (και όπως καλά γνωρίζουν τουλάχιστον οι αναγνώστες αυτού του περιοδικού), καμιά απολύτως σχέση δεν έχουμε με την ΕΛΠΑ ή με οποιονδήποτε άλλον ιδιωτικό, ημι-ιδιωτικό ή κρατικό «φορέα», αλλά και με κανένα τοπικό συμφέρον. κι αν η πίστα μπορεί να γίνει στη Χαλανδρίτσα, στην Τρίπολη ή στον Ορχομενό, ας γίνει, αλλά μετά από σοβαρές μελέτες των ειδικών και όχι με πιέσεις κομματικών φίλων που περιφέρονται από γραφείου εις γραφείον πολεμώντας με όλα τα μέσα για το δικό τους συμφέρον.
Και είναι ίσως η κατάλληλη στιγμή να σας πω ότι πριν από έναν περίπου χρόνο είχε εμφανιστεί στα γραφεία μας κύριος (του οποίου το όνομα δε συγκρατούμε) και μας είχε προτείνει να γίνουμε μέτοχοι σε εταιρία που θα κατασκεύαζε αυτοκινητοδρόμιο στην Τρίπολη. Αρνηθήκαμε ευγενικά.
Αλλά και στην εκπομπή μας TPOXOI & ΔΡΟΜΟΙ της 25.02.94 ο εκπρόσωπος του «Αυτοκινητοδρομίου Πατρών» πρότεινε στους τηλεθεατές να αγοράσουν μετοχές (προς 25.000 δρχ. το κομμάτι), για να συγκεντρωθεί το ποσό που θα επέτρεπε την ίδρυση εταιρίας «λαϊκής βάσης» η οποία, αν καταλάβαμε καλά, μόλις είχε αγοράσει ή μόλις επρόκειτο να αγοράσει το χώρο (από την Εκκλησία) και «σιγά-σιγά» θα αγόραζε κι άλλον (αφού βέβαια η αξία της γης θα δεκαπλασιάζονταν όπως ήδη έγινε στον Ορχομενό!). Όλα αυτά δε μας φαίνονται και πολύ σοβαρά και ειλικρινά ελπίζουμε να κάνουμε λάθος, και η εταιρία λαϊκής βάσης να γίνει και η πίστα να φτιαχτεί κι εμείς να προλάβουμε να δούμε έναν αγώνα πριν φύγουμε απ’ το μάταιο αυτό κόσμο.
Σ’ όλους αυτούς αλλά και στους ανθρώπους της ΕΛΠΑ (ενός οργανισμού που έχει χάσει μύριες όσες ευκαιρίες, για να αποδείξει ότι λειτουργεί με τη σοβαρότητα και το εύρος των αντίστοιχων ευρωπαϊκών Λεσχών) έχουμε δηλώσει (γραπτά και προφορικά) ότι θα σταθούμε δίπλα τους, αν δούμε ότι ακολουθούν απόλυτα διαφανείς διαδικασίες, και ότι θα είμαστε αμείλικτοι, αν καταλάβουμε ότι πίσω απ’ τα ωραία λόγια κρύβονται άνομα συμφέροντα.
Όπως ήταν φυσικό, η «απόφαση» του υφυπουργού βρήκε αντίθετους τους κατοίκους της Βοιωτίας που στην ίδια εκπομπή απείλησαν με κινητοποιήσεις, αν η πίστα δε γίνει στον Ορχομενό. Όπως ίσως είδατε στην εκπομπή, δεν είχαμε την άποψη του κ. υφυπουργού ο οποίος δεν εμφανίστηκε σε κανένα από τα 12 (δώδεκα) τηλεφωνήματα (που επίτηδες του κάναμε, για να μη μπορεί να πει ότι δεν τον ειδοποιήσαμε).
Ποια είναι η τελική μας αίσθηση; Ότι για μια ακόμα φορά η κατασκευή της πίστας θα παραμείνει στα χαρτιά ή θα χαθεί στους προθάλαμους των κομματαρχών ή θα ξεκινήσει και θα ακολουθήσει το δρόμο που χάραξαν άλλοι παρόμοιοι λευκοί ελέφαντες στους οποίους ενεπλάκη η «εξουσία». Και είναι κρίμα που σήμερα -30 χρόνια μετά την εξαγγελία της κατασκευής της πρώτης πίστας- να βρισκόμαστε εκεί που ξεκινήσαμε, με τους παρακοιμώμενους και τους παρατρεχάμενους να κινούν τα όποια νήματα και τους πραγματικούς ειδικούς και τους αληθινούς εραστές να είναι έξω από τα αποκαλούμενα «κέντρα αποφάσεων».
Όπως λένε και οι «ΟΠΑ» στο συμπαθητικό τους τραγούδι, Shame to you Γραμματείς και Φαρισαίοι. You are hypocrites ή όπως εύστοχα «σχολίασε» ο μουσικός επιμελητής της εκπομπής μας κείνο το Σάββατο «φοβόμαστε γι αυτά που θα γίνουν για μας χωρίς εμάς»._Κ.Κ.
ΣΕ ΠΡΩΤΟ
ΠΡΟΣΩΠΟ
Τα γεγονότα του μήνα που πέρασε
Aν διαβάζω καλά τις επιστολές σας, μάλλον σας αρέσει αυτό το τμήμα του Αντίλογου όπου περιγράφω τα όσα είδα κι έκανα το μήνα που πέρασε και παραθέτω και μερικά σχόλια για τα όσα συνέβησαν ή πρόκειται να συμβούν σ’ εμάς που έχουμε την ευτυχία να ζούμε σ’ αυτή την παράξενη χώρα. Την ευτυχία είπα; Καλά διαβάσατε. Την ευτυχία σε σύγκριση με άλλες χώρες (με εξαίρεση την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Γαλλία -μόνο στο Παρίσι). Και αν αυτό σας φαίνεται παράξενο, ελάτε να δούμε τι είναι αυτό που κάνει τόσο διαφορετική τη ζωή μας στην Ελλάδα.
Πρώτα απ’ όλα το ξεχαρβάλωμα που επικρατεί παντού. Σε ποια χώρα της κεντρικής Ευρώπης μπορείς -κι αυτό είναι ένα σχετικά ανώδυνο αυτοκινητιστικό παράδειγμα- να οδηγήσεις το αυτοκίνητό σου έξω απ’ την πόλη και να έχεις, παραφράζοντας τον Χένρι Μίλερ, την «προσωπική σου ειδική διαδρομή» (άλλο είχε ο ήρωας του συγγραφέα, όταν ανέβαινε στο τραμ στον Κολοσσό του Μαρουσιού, αλλά η μικροαστική μου σεμνοτυφία δεν μου επιτρέπει να το γράψω!). Αν τολμήσεις να κάνεις κάτι τέτοιο στη Γερμανία ή στην Αγγλία, μέσα σε λίγα λεπτά θα έχουν φτάσει πέντε αστυνομικά αυτοκίνητα και θα σε έχουν δέσει πριν προλάβεις να πεις το όνομά σου. Παράλληλα, οι ειδικές μηχανές που παρακολουθούν τα πάντα από τις κολώνες φωτισμού θα έχουν φωτογραφίσει όχι μόνο την πινακίδα του αυτοκινήτου, αλλά και το πρόσωπό σου, ίσως και τα περιεχόμενα της τσέπης σου. Αυτό που οι «πολιτισμένοι» αποκαλούν προστασία του πολίτη, στην πραγματικότητα δεν είναι παρά ένα ακόμα μέτρο για τη χειραγώγηση και την πλήρη αστυνόμευση της προσωπικής του ζωής, που καμιά σχέση δεν έχει βέβαια με την προσπάθεια για τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων. Μιλώντας μ’ έναν Άγγλο κι έναν Γερμανό συνάδελφο, έμαθα ότι η χρήση των φωτογραφικών μηχανών πρόκειται να επεκταθεί και σε άλλους – εκτός από τους εθνικούς δρόμους- χώρους αλλά και ότι η γερμανική «πολιτσάι» έχει ανακαλύψει ένα νέο κόλπο για να αφαιρεί τα διπλώματα των οδηγών που κινούνται με μεγάλες ταχύτητες στις αούτομπαν. Αν, λέει, κινείσαι με 250 χλμ. την ώρα και η απόστασή σου από το προπορευόμενο αυτοκίνητο είναι μικρότερη του μισού της ταχύτητάς σου (125 μέτρα), τότε πάλι ειδικές βιντεοκάμερες σου τραβάνε ένα φιλμάκι και σου αφαιρούν το δίπλωμα για ένα χρόνο! Ποτέ δεν σταματώ να εκπλήσσομαι με τα πράγματα που ασχολούνται οι χορτάτοι αυτού του κόσμου, οι άνθρωποι που από τη μια μεριά αιματοκυλίζουν ολόκληρους λαούς και από την άλλη κόπτονται για την οδική ασφάλεια των υποτελών τους. Μ’ αρέσει λοιπόν η δική μας ασυδοσία; Και βέβαια όχι, αλλά, μωρέ συμπατριώτες, χάθηκε η μέση οδός; Χάθηκε το παιχνίδι με τους κλέφτες και τους αστυνόμους; Εγώ θα κάνω την ειδική μου διαδρομή, κι αν το πλήρωμα του περιπολικού έχει συμπληρώσει το δελτίο του ΠΡΟ-ΠΟ, έχει ξύσει το Ξυστό κι έχει τελειώσει το φραπέ του, ε, τότε « να μου την κάνει στητή» και να μου επιβάλει το πρόστιμο. Όχι να με φωτογραφίζει ακόμα κι αν έχω κατεβασμένα τα παντελόνια μου (το ‘παθε ένας πτωχός Άγγλος!) που πήγαινε με 70 μίλια σε ζώνη των 65, έχοντας κάνει το λάθος να έχει δίπλα του μια ιδιαίτερα εκδηλωτική δεσποινίδα. Τι θα πει δηλαδή αυτός ο Ευρωπαίος στο δικαστήριο; Ότι το παντελόνι του έπεσε «ξαφνικά» και πάτησε γκάζι, για να φτάσει γρήγορα στο σπίτι να το σηκώσει; Ούτε οι Μόντι Πάιθον δε θα ‘βρισκαν τέτοια δικαιολογία. Στις νότιες χώρες όμως μπορείς να βρεις όχι μόνο τέτοιες, αλλά ακόμα πιο παράδοξες δικαιολογίες, και θα ‘χεις τον αστυνόμο συμπαραστάτη. Πάρτε για παράδειγμα αυτό που μου συνέβη στις 22 Φεβρουαρίου στην Ισπανία. Είχα πάει στη Μάλαγκα (μέσω Ζυρίχης αβέκ -αποστειρωμένης- Σουϊσέρ) για να οδηγήσω το νέο BMW Compact και – χωρίς να το καταλάβω- βρέθηκα να οδηγώ το αυτοκίνητο στον ωραιότερο δρόμο της Ευρώπης, το δρόμο που πάει από το Σαν Πέντρο της Ισπανικής Ριβιέρας στη Ρόντα κι απ’ εκεί στο Ρίο Κορμπόνες, στην Αντεκέρα και πίσω στη Μάλαγκα.
Σας έχω μιλήσει και παλιότερα γι αυτό το όνειρο του κάθε Πραγματικού Οδηγού (κι αυτόν τον όρο τον έκλεψαν τα χαϊβάνια) και θα σας το ξαναπώ. Αν ποτέ πάτε στην Ισπανία με αυτοκίνητο (με αυτοκίνητο λέω όχι με GLX) κι αν ακόμα το αίμα σας είναι κόκκινο, ακολουθήστε τον. Ξεκινάει από την παραλία, διασχίζει σκαρφαλώνοντας τη Σιέρα Παλμιτέρα και τη Σιέρα Μπερμέχα και μετά κατηφορίζει προς την πόλη Ρόντα, ανηφοροκατηφορίζει μέχρι το Αλγκοντονάλες, σε τρελαίνει μέχρι την Αντεκέρα και σε προετοιμάζει για την τρομερή κίνηση της λεωφόρου Μεντιτερανέο όπου γίνεται το «έλα να δεις» με τα σπίτια, τις βίλες και τα ξενοδοχεία που ξεχειμωνιάζουν οι συνταξιούχοι της Αρίας φυλής και ξεκαλοκαιριάζουν οι νεαροί απόγονοι του Σίγκφριντ και των Βάικινγκς.
Οδηγούσα που λέτε το «κοντό» BMW και επειδή, όπως γράφω και στη σχετική Γνωριμία σε άλλες σελίδες, στο αυτοκίνητο αυτό πρώτα «τελειώνει» ο κινητήρας και μετά το κράτημα του δρόμου (τι να κάνουν 102 άλογα σ’ αυτόν τον παράδεισο του κάθε καλού οδηγού;), σήκωσα την πλάτη του καθίσματος, ξέχασα τα φρένα και ρώτησα τον εαυτό μου πόσες φορές στη ζωή του θα έχει την ευκαιρία να οδηγήσει στη Ρόντα. Όταν εκείνος μου απάντησε «μια-δυο ακόμα και μετά τέρμα», ξεκίνησα την «προσωπική ειδική διαδρομή» που σας είπα στην αρχή και μετά από 30 χιλιόμετρα, να ‘σου η Πολιθία. Σήμα, στάση, έξοδος από το αυτοκίνητο, «μπόνα θέρας σενόρ, λιθένθα πορφαβόρ» ή κάτι που έμοιαζε μ’ αυτό.
Και ω του -μεσογειακού- θαύματος! H Πολιθία ανακαλύπτει ότι είμαι Έλληνας και της πέφτουν τα μολύβια απ’ τα χέρια. «Γκρικ;» «Γιες, Γκρικ», «Φρομ Ατένε;», «Γιες φρομ Ατένε».
Τα υπόλοιπα είναι λίγο-πολύ γνωστά. Souvlaki, mousaka, Melina Merkouri, Mykonos άιλαντ, ιλ μάρε, χαμόγελα συμπάθειας και σε λίγα λεπτά κανείς δε θυμάται την κλήση που επρόκειτο να μου δώσουν, επειδή πέρασα πέντε αυτοκίνητα μαζί σε μια ανοιχτή ανηφορική αριστερή και οι συνταξιούχοι της Ζίμενς που τα οδηγούσαν έπαθαν εγκεφαλικό. Ακόμα να βάλω μυαλό στα 55 μου (στις 2 Μαρτίου έχω/είχα και τα γενέθλιά μου). Σε ποια άλλη χώρα της Ευρώπης θα είχε γίνει αυτό εκτός απ’ την Ισπανία, την Ελλάδα και τις άλλες που ανέφερα στην αρχή; Το αλλάζω αυτό με την ακρίβεια των λεωφορείων και τα λουκάνικα Φρανκφούρτης; Όχι.
Το αλλάζω με την τσαγκή ατμόσφαιρα των εγγλέζικων pubs με τους αποστειρωμένους τύπους (και τύπισσες) να κάθονται στην μπάρα και να κατεβάζουν το ένα μετά το άλλο τα ποτήρια με την μπύρα; Πάλι όχι. Το αλλάζω με την παγώματα και τα κρύα αστεία των βορειοευρωπαίων; Πάλι όχι. Μήπως το αλλάζω με τη ζωή στην -επιπέδου νοσοκομειακής περίθαλψης- Ελβετία; Χίλιες φορές όχι.
Δε λέω… Οι άνθρωποι έχουν και τα καλά τους. Δεν είναι όλοι τρομοκρατημένοι (όπως οι Γερμανοί), ούτε χαμένοι στο άπειρο (όπως οι Άγγλοι). Ούτε τέρατα σωβινισμού είναι (όπως οι Γάλλοι που έφτιαξαν και Αστυνομία Γλώσσας που θα τιμωρεί όσους χρησιμοποιούν εγγλέζικες λέξεις – τόσο μεγάλο είναι το κόμπλεξ τους). Και παιδεία διαθέτουν και βιβλιοθήκες και έρευνα κάνουν και συγκοινωνίες έχουν και βιομηχανία αναπτύσσουν και υποδομή και καθαρές είναι οι πόλεις τους και στη Βοσνία στέλνουν κυανόκρανους και αγχόνες στήνουν στην Κύπρο και διαθέτουν Αιρμπάς Ιντουστρί, Μερτσέντες Μπενζ, BMW και Βόλβο κι ό,τι ζητήσει η ψυχή του καλού καταναλωτή. Τι δεν έχουν λοιπόν που το έχουν οι νότιοι; Αυτό το μόνιμο ειρωνικό ανθυποχαμόγελο που δηλώνει -σε όσους έχουν την ικανότητα να το διακρίνουν- ότι η ράτσα τους έχει έλθει σε επαφή με τον ήλιο και τη θάλασσα, ότι ξέρει τα μυστικά των θεών που έπιναν, διασκέδαζαν κι έκαναν έρωτα με τους θνητούς, ότι μπορεί να ακούει τον ήχο του ήλιου το καλοκαίρι και να χαίρονται τις μυρουδιές της βροχής που πέφτει στην διψασμένη γη μετά από μήνες ξηρασίας. Ένα ανθυποχαμόγελο που λέει «όλα τα έχω δει και όλα τα έχω δοκιμάσει γι αυτό δώσ’ μου τη δική σου άποψη, γιατί ξέρω ότι κι εσύ, ο συνομιλητής μου, το ίδιο έχεις κάνει».
Αν θέλετε, αυτή είναι και η θέση που θα ‘παιρνα, αν βρισκόμουν στο ίδιο δωμάτιο με τον Νίκο Δήμου και τον Κώστα Ζουράρι! Θαυμάζω τα όσα κάνουν οι κεντροευρωπαίοι στην παιδεία, στην έρευνα και στη βιομηχανία, αλλά είναι ποτέ δυνατόν να θαυμάσω τα όσα κάνουν στην πρώην Γιουγκοσλαβία, στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και στα Σκόπια; Τι να θαυμάσω δηλαδή; Τον τρόπο που οι «φίλοι και σύμμαχοι» αντιμετωπίζουν την Ελλάδα στο θέμα των Σκοπίων ή μήπως την «κοινοτική αλληλεγγύη». Θα ‘πεφτα πολύ έξω, αν έλεγα ότι ούτε φίλοι ούτε σύμμαχοι είναι, αλλά προαιώνιοι εχθροί; Κινδυνεύω να χαρακτηριστώ «εθνικιστής;» E, δεν πειράζει. Καλύτερα «εθνικιστής» (που δεν είμαι) παρά Γρεκός (όπως με αποκαλούν οι πολιτισμένοι όταν κατεβάσουν το δεύτερο ποτήρι ουίσκι).
Μήπως πρέπει να «θαυμάσω» τα δύο μέτρα και δύο σταθμά που ακολουθούν οι εν λόγω φύλακες της ηθικής; H γαλλική τηλεόραση μετέδωσε ότι η οβίδα που σκότωσε 60 ανθρώπους στο Σεράγεβο ήλθε απ’ το μουσουλμανικό τομέα, αλλά αυτοί επιμένουν να βομβαρδίζουν τους Σέρβους. Οι φύλακες της ειρήνης κόπτονται για την ασφάλεια των Μουσουλμάνων της Βοσνίας, αλλά το «βουλώνουν» για τις σφαγές των Κούρδων, σφυρίζουν αδιάφορα όταν εκτελούνται 60 αθώοι Παλαιστίνιοι και μας κάνουν δριμύτατες παρατηρήσεις, όταν διαμαρτυρόμαστε για τη χρήση των εθνικών μας συμβόλων από τον Γκλιγκόροφ. Να ‘τες πάλι οι φωνές Τι θέση έχουν αυτά τα πράγματα σ’ ένα αυτοκινητιστικό περιοδικό; Μα, δεν τα ‘χουμε πει; Όποιος δεν ενδιαφέρεται μπορεί να ξεφυλλίσει ένα από τα πολλά -αυτοκινητιστικά- που κυκλοφορούν (και να κερδίσει και κανένα διαμέρισμα στη Λούτσα.)
Τι να τα κάνω τα καλά «κρατήματα» όταν οι εν λόγω κύριοι κρατάνε -πάλι- τη χώρα μου απ’ το λαιμό. Πώς να θαυμάσω, ακόμα και τα προϊόντα εκείνων που καθημερινά με εξευτελίζουν; Δηλαδή στο όνομα ενός Μερτσέντες ή Πεζό θα καθίσουμε να μας κάνουν την Πράξη; Είδατε τι έκανε ο Βαν ντε Μπρουκ; Πρώτα πήγε στα Σκόπια και μετά ήρθε στην Αθήνα για τις «διερευνητικές» συνομιλίες. Το ανακοίνωσε -ειρωνικά- και το μωρό της Ρόζμαρι και το χάρηκα. Και μετά, όταν επέστρεψε (ο βαν ντερ μπρουκ) στις Βρυξέλες, απείλησε ότι θα σύρει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό δικαστήριο, επειδή έκλεισε τα σύνορα (επιτέλους πήραμε και μια σωστή απόφαση κι ας λέει το απολίθωμα ότι πρέπει να κάνουμε «διάλογο»). H Ελλάδα στο δικαστήριο με τον Γκλιγκόροφ μάρτυρα κατηγορίας, ρε πολιτισμένοι; Θα σηκωθούν οι νεκροί σας απ’ τους τάφους και θα σας πάρουν με τις πέτρες, ρε χαϊβάνια. Τα δικά σας παιδιά που πολέμησαν, δίπλα στους Έλληνες, τους διάφορους Γκλιγκόροφ στον Εμφύλιο και στην Κορέα.
Γιατί, ρε σύμμαχοι, τελικά τα Σκόπια είναι σκέτη Μακεδονία; Γιατί να μην είναι Σλαβομακεδονία, μια και -όπως λένε οι ευρωπαϊστές- οι «Μακεδονίες» είναι τρεις (μια ελληνική, μια βουλγάρικη και μια του Γκλιγκόροφ). Τι έχετε στο νου για το μέλλον; Αυτό που γράφουμε εδώ και χρόνια; Να προκαλέσετε ανάφλεξη μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας και μετά να επέμβετε και να κηρύξετε την περιοχή (της Δυτικής Θράκης συμπεριλαμβανομένης) επιτηρούμενη ζώνη από τους κυανόκρανούς σας; Για να μπορούν οι διάφοροι Γκλιγκόροφ (και αυτοί που τους καθοδηγούν) να κατεβαίνουν ανεμπόδιστοι στη Θεσσαλονίκη; Και γιατί όλα αυτά πρέπει να τα δεχτεί η Ελλάδα; Επειδή είναι «πτωχή» κι εσείς είσαστε πλούσιοι ή μήπως επειδή εσείς έχετε πολλά F16 κι εμείς έχουμε λιγότερα;
Αξίζει να δεχτούμε τόσους εξευτελισμούς, για να μπορούμε ν’ αγοράζουμε φθηνά γιωταχί; Το μόνο που ζητάει αυτή η χώρα είναι να πάψει το ανδρείκελό σας να αποκαλεί την επαρχία του Μακεδονία, να χρησιμοποιεί τα σύμβολά μας και να δηλώνει ότι η «δική του» Μακεδονία επεκτείνεται μέχρι τον Όλυμπο. Κι έχουμε δηλώσει (όλοι οι Έλληνες κι όχι μόνο οι πολιτικοί μας «ηγέτες») ότι αν το κάνει θα ‘μαστε οι καλύτεροί του φίλοι και θα τον βοηθήσουμε να κάνει το κράτος του παράδεισο.
Φταίνε όμως μόνο οι «σύμμαχοί» μας; Χίλιες φορές όχι Φταίμε κι εμείς που απ’ το 1945, όταν ο Τίτο αποκάλεσε τα Σκόπια «Μακεδονία», δεν αντιδράσαμε. Το αντίθετο μάλιστα. Όποιο ελληνικό σχολικό βιβλίο ή εγκυκλοπαίδεια κι αν ανοίξεις, Μακεδονία αποκαλεί τα Σκόπια. Πού να τολμήσουμε να τα βάλουμε αφενός με τους προστάτες μας κι αφετέρου με την ιδεολογική τρομοκρατία των «προοδευτικών δυνάμεων» στην Ελλάδα που έριχναν εθνικιστική λάσπη σ’ όποιον τολμούσε ν’ ανακινήσει αυτό το θέμα.
Τι κάνουμε, θα πείτε… Πώς αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις;
Μα, με όραμα, με συστράτευση, με τις κινητοποιήσεις των ανθρώπων της πολιτικής, των γραμμάτων και των τεχνών. Με τη σκληρή δουλειά όλων μας. Τι φωνή μπορεί να έχει ένα κράτος που περιφέρεται από τράπεζα σε τράπεζα και από ντελόρ σε ΔΝΤ για να καλύψει τις υποχρεώσεις του (για ν’ αγοράσει ουίσκι και καταλυτικά). Έλεγα παραπάνω ότι αν είχα να διαλέξω, αν θα περάσω την υπόλοιπη ζωή μου σε μια απ’ τις «πολιτισμένες» κεντροευρωπαϊκές και τη Ελλάδα, θα διάλεγα με τα χέρια και τα πόδια την Ελλάδα. Αλλά μια Ελλάδα που θα συνεχίσει να υπάρχει διάβολε και όχι ένα χωράφι που θα είναι έρμαιο (πάλι) στις ορέξεις των ισχυρών. Χάλια, αγαπητοί αναγνώστες, κι όχι μόνο στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό. Και να δείτε που, όπως πολύ σωστά είπε και ο Θόδωρος -Κολοκοτρώνης- Πάγκαλος, θα ακολουθήσουν και άλλες, ακόμα πιο επώδυνες ήττες. Όπως προβλέπαμε σ’ αυτές τις σελίδες σε ανύποπτες εποχές, ήλθε η στιγμή να πληρώσουμε τα χαζοχαρούμενα χρόνια της ανεμελιάς.
RSS - Posts
