«Η οικονομική ανάπτυξη της χώρας δε μπορεί να ‘χει σα στήριγμα καταπιεστικούς μηχανισμούς εξουσίας» απάντησε ο υπουργός Βιομηχανίας στον πρόεδρο της εταιρείας «Πετροχημικά Ελλάδος Α.Ε.», που του ζήτησε να μην αποσύρει τις δυνάμεις των ΜΑΤ από την περιοχή εγκατάστασης του πετροχημικού εργοστασίου στις εκβολές του Αχελώου, αν δεν ήθελε να καταστραφούν τα μηχανήματα που αγοράστηκαν με «τον ιδρώτα του ελληνικού λαού».

Διάβασα και ξαναδιάβασα τις φράσεις, τις δηλώσεις και τις απαντήσεις και ομολογώ ότι δεν κατάλαβα και πολλά πράγματα. Δεν κατάλαβα αν τελικά το πετροχημικό θα γίνει, αν είναι μια βιομηχανία απαραίτητη για την Ελλάδα, δεν κατάλαβα ποιο ήταν ακριβώς το πρόβλημα.

Αυτό που συμπέρανα είναι ότι τα πανάκριβα και αγορασμένα από το ελληνικό Δημόσιο μηχανήματα κινδυνεύουν να καταστραφούν από Έλληνες  πολίτες που είναι αντίθετοι: α) με την ίδρυση του πετροχημικού στον Αχελώο, β) ανήκουν σε «αντίπαλη πολιτική παράταξη από αυτή που ανήκει ο σημερινός ή ο εκάστοτε υπουργός» και γ) προσπαθούν να «σώσουν» το περιβάλλον.

Για όσους παρακολουθούν, έστω και περιστασιακά, την υπόθεση του πετροχημικού, όλα αυτά τα άσχετα και τα αψυχολόγητα δεν αποτελούν «ειδήσεις».

Το εργοστάσιο είναι ένας λευκός ελέφαντας, κάτι σαν το Αεροδρόμιο των Σπάτων και την Εγνατία οδό.

Η ιστορία του ξεκίνησε το 1977, όταν στις 10 Μάρτη ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής εξάγγειλε τη δημιουργία ενός πετροχημικού συγκροτήματος που θ’ αποτελούσε –με εκείνη του τη μορφή- μια μονάδα απαραίτητη για την ανάπτυξη της εθνικής βιομηχανικής παραγωγής. Ο τόπος εγκατάστασης θα ήταν η Νέα Καρβάλη στην Καβάλα.

Πέντε μήνες αργότερα, ο Κ. Καραμανλής ανάγγειλε την κατασκευή του εργοστασίου σε δύο φάσεις. Στην πρώτη θα ιδρύονταν μονάδες παραγωγής πλαστικού και πρώτων υλών PVC και πολυαιθυλενίου, στη δεύτερη (μετά το 1986) θα γινόταν η μονάδα πυρόλυσης για την παραγωγή αιθυλενίου και άλλων πρώτων υλών.

Κι εδώ παρουσιάστηκε το πρώτο πρόβλημα. Η μονάδα πυρόλυσης ήταν αναγκαία για τη λειτουργία του εργοστασίου. Κατασκευάζοντάς την «μετά το 1986», δεν έκαναν τίποτα άλλο από το να εξαρτούν τη λειτουργία του εργοστασίου από τις ξένες εταιρείες που θα το προμήθευαν αιθυλένιο! Οι προμηθευτές της πρώτης ύλης θα ήταν συγχρόνως και ανταγωνιστές, μια και παράγουν και οι ίδιοι πλαστικά.

Το 1978 η κυβέρνηση αποφασίζει να μεταφέρει το συγκρότημα, εκτός της μονάδας παραγωγής αμμωνίας, στον Γαλατά- Κρυονέρι Μεσολογγίου, μια περιοχή που η ίδια η κυβέρνηση είχε χαρακτηρίσει σαν «διατηρητέο μνημείο για λόγους ιστορικού και φυσικού κάλλους».

Οι κάτοικοι της περιοχής όμως δεν το ήθελαν. Μετά από αρκετούς μήνες και ύστερα από σπατάλη μερικών δεκάδων εκατομμυρίων, αναγγέλλεται η μεταφορά του πετροχημικού στη θέση Μπούκα του ποταμού Αχελώου.

Η μεταφορά συνοδεύεται και από απόφαση για νέα υποβάθμιση του έργου. Στον Αχελώο θα εγκατασταθεί μόνο η μονάδα παραγωγής πολυαιθυλενίου. Η μονάδα πολυπροπυλενίου και PVC δε θα κατασκευαστεί.

Δε χρειάζεται να πούμε ότι όλες αυτές οι αποφάσεις πάρθηκαν χωρίς καμία προηγούμενη σοβαρή μελέτη για τη σκοπιμότητα και τη βιωσιμότητα του έργου Η για την επίδραση που ένα παρόμοιο εργοστάσιο θα είχε στον περιβάλλοντα χώρο. Απλώς συνεδρίασαν «επιτροπές αρμοδίων υπηρεσιακών παραγόντων» και πήραν αποφάσεις στο «τσάκα- τσάκα» για να ικανοποιηθούν ένας Θεός ξέρει τι συμφέροντα.

Γράφει ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος»: «Ανάδοχος του έργου- 300 εκατομμύρια δολάρια- είναι ο βρετανικός οίκος Φόστερ Γουήλερ σε συνεργασία με τη θυγατρική εταιρεία Φόστερ Γουήλερ Ιταλιάνα. Για τη μονάδα πολυαιθυλενίου χαμηλής πυκνότητας ανάδοχος είναι ο βρετανικός οίκος SIM- CHEM με τεχνολογία της I.C.T. Για τη μονάδα υψηλής πυκνότητας ανάδοχος είναι η βρετανική εταιρεία C.J Μπράουν με τεχνολογία της Γιούνιον Καρμπάιντ».

Στη συνέχεια τονίζεται ότι η συναλλαγματική κάλυψη μέρους της επένδυσης θα γίνει με εξαγωγικές πιστώσεις 145 εκατομμυρίων δολαρίων που εξασφαλίστηκαν από τη Βρετανία. Το αιθυλένιο θα προμηθεύεται από της δυτικοευρωπαϊκές εταιρείες Νάφθα Σίμι και POW Κέμικαλ Γιούροπ.

Και ενώ όλα έχουν υπογραφεί και το εργοστάσιο- φάντασμα πλησιάζει να γίνει πραγματικότης, διαβάζουμε ότι οι τεράστιες επενδύσεις κινδυνεύουν να πάνε χαμένες και ότι τα… ΜΑΤ προστατεύουν τα μηχανήματα του εργοστασίου!

Αλλά κι αυτό είναι λίγο, μπροστά στην τραγική αλήθεια που προκύπτει από έναν όρο του συμφωνητικού που υπογράφτηκε στις 23.02.81 για την παροχή του δανείου των 145 εκατομμυρίων δολαρίων. Λέει: Αν μετά παρέλευση ενός μηνός δεν έχουν αρχίσει οι εργασίες θα υπάρχει ρήτρα 1,5 τοις εκατό περίπου σε βάρος της ελληνικής πλευράς.

Κάθε μήνα δηλαδή 4 εκατομμύρια δολάρια!

Αν αυτό ισχύει, η χώρα πρέπει να έχει πληρώσει κοντά στα 40 εκατομμύρια δολάρια για «αθέτηση υποχρεώσεων». Προσθέστε σ’ αυτό το ποσό και την αξία των καταστροφών που θα προξενήσουν οι περιβαλλοντολόγοι (;) και το γεγονός ότι η χώρα εξάγει πολύτιμο συνάλλαγμα για να αγοράσει τα προϊόντα του εργοστασίου απ’ το εξωτερικό και έχετε μια πλήρη εικόνα ενός ακόμη κατορθώματος των μαθητευόμενων μάγων.

Τι θα γίνει, λοιπόν;

Θα προχωρήσει ή όχι η κατασκευή του πετροχημικού;

Κι αν προχωρήσει, είναι δυνατόν να μην καταστρέψει το περιβάλλον;

Αυτές είναι ερωτήσεις που θέλουν απαντήσεις και όχι η έκφραση της… έκπληξης του κ. υπουργού για το ότι ο πρόεδρος της εταιρείας δεν ήξερε ότι είνι δική του υποχρέωση να προστατεύσει τα… μηχανήματα που αγοράστηκαν από το υστέρημα του Έλληνα φορολογουμένου.

Έχουμε μπουχτίσει με τις ευχές, τις νουθεσίες και τις έμμεσες και άμεσες απειλές.

Τώρα θέλουμε ν’ ακούσουμε ειδήσεις. Να πληροφορηθούμε ξεκάθαρες θέσεις.

Η χώρα χρειάζεται και πετροχημικά εργοστάσια, και αεροδρόμια, και βιομηχανίες, και συγκοινωνίες.

Αυτό που δε χρειάζεται είναι άλλους λευκούς ελέφαντες.

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΒΑΘΑΣ