Η ατμόσφαιρα μέσα στο μεγάλο Μπόινγκ 747 της Πτήσης 911 των Τουρκικών Αερογραμμών από τη Νέα Υόρκη στην Άγκυρα ήταν ήσυχη, ίσως και λίγο βαριά μετά από επτά ώρες ταξίδι.

Οι 269 επιβάτες μετανάστες από την Αμερική με τις οικογένειές τους, επιχειρηματίες και μια μεγάλη ομάδα Αμερικανών τουριστών, προσπαθούσαν να κλέψουν λίγο ύπνο στα άβολα καθίσματα της μεσαίας σειράς, γυρίζοντας μια από εδώ και μια από κει ψάχνοντας για τη μαγική θέση που δεν θα έκανε τα πόδια τους να μυρμηγκιάζουν από το μούδιασμα.

Με την εξαίρεση των επιβατών της πρώτης θέσης, που είχαν διπλάσιο χώρο στη διάθεσή τους, και των πολύ μικρών παιδιών, που χωρούσαν στα άβολα καθίσματα, οι υπόλοιποι δεν είχαν μεγάλη επιτυχία.

Έτσι, οι νεότεροι βάλθηκαν να σκέπτονται τις μέρες των διακοπών τους, οι μεγαλύτεροι την προηγούμενη ζωή τους.

Κανείς δεν είχε- και δεν μπορούσε να έχει- καταλάβει το σοβαρό πρόβλημα που είχε ξαφνικά παρουσιαστεί στο θάλαμο διακυβέρνησης του αεροπλάνου.

Από ένα βραχυκύκλωμα που επηρέασε και τις δύο μπάρες, το αεροπλάνο είχε χάσει την ικανότητά του να επικοινωνεί με τους σταθμούς εδάφους.

Ο κυβερνήτης, ο συγκυβερνήτης και ο ιπτάμενος μηχανικός έστρεψαν όλη την προσοχή τους στους δύο ηλεκτρονικούς επεξεργαστές στοιχείων, που ουσιαστικά καθοδηγούσαν την πτήση του αεροπλάνου από το ένα σημείο της υδρογείου στο άλλο. Ήταν απόλυτα σίγουροι γι’ αυτούς, όπως ήταν απόλυτα σίγουροι ότι είχαν τοποθετήσει τα σωστά στοιχεία για τα «γουέι πόιντς», τα σημεία στο χώρο που ο υπολογιστής έδινε εντολές για ν’ αλλάξει η πορεία του αεροπλάνου.

Ήταν τόσο σίγουροι, ώστε στοιχημάτιζαν ότι θα «έβγαιναν» στην προέκταση του διαδρόμου προσγείωσης του αεροδρομίου της Άγκυρας με διαφορά, το πολύ μισού μιλίου, δεξιά ή αριστερά, όπως ήταν συνηθισμένο να γίνεται μετά από μια υπερατλαντική πτήση.

Έτσι, προτίμησαν να μην πουν τίποτα στους επιβάτες, και αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα στην εξέλιξη του.

Οι σταθμοί εδάφους των ευρωπαϊκών χωρών θα καταλάβαιναν ότι κάποιο σοβαρό πρόβλημα έπρεπε να υπάρχει με το επιβατικό αεροπλάνο και θα έκαναν κάθε προσπάθεια για να βοηθήσουν στην πτήση του.

Αντίθετη όμως ήταν η εικόνα στο έδαφος. Ήδη από τη στιγμή που το τζάμπο των Τουρκικών Αερογραμμών μπήκε στον ευρωπαϊκό χώρο, οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας από το Ορλύ μέχρι το Φιουμιτσίνο και από το Ελληνικό μέχρι τη Μαδρίτη και τη Λισσαβόνα, γνώριζαν ότι κάτι δεν πάει καλά με την Πτήση 911.

Δεν ήταν μόνο η σιωπή που έπαιρναν σαν απάντηση στις επανειλημμένες κλήσεις τους αλλά και το γεγονός ότι το τουρκικό αεροπλάνο βρισκόταν τουλάχιστον 100 μίλια βόρεια από τον αεροδιάδρομο, όπου κανονικά έπρεπε να βρίσκεται, ακολουθώντας όμως πορεία, παράλληλη προς αυτόν.

Το αεροπλάνο πέρασε πάνω απ’ το Μπιλμπάο και την Ανδόρα, μετά πάνω από την Κορσική, αντί πάνω από τη Σαρδηνία, και συνέχισε την πτήση του κάνοντας μια στροφή προς τα νοτιοδυτικά περνώντας πάνω απ’ τα Σκόπια.

Στην πτήση του πάνω από την Ιταλία το τζάμπο των Τουρκικών Αερογραμμών αναχαιτίστηκε από δύο Φάντομ της ιταλικής αεροπορίας. Οι πιλότοι των αεροπλάνων προσπάθησαν να έλθουν σε επαφή με τον κυβερνήτη, αλλά στάθηκε αδύνατο. Ο τελευταίος αναβόσβησε μόνο τα φώτα πορείας, σημάδι ότι τους είδε αφ’ ενός και ότι όλα είναι καλά αφ’ ετέρου, μια και δεν είχε τρόπο να γνωρίζει ότι τα όργανα πλοήγησης του αεροπλάνου του τον είχαν βγάλει τόσο έξω από τη συνηθισμένη πορεία του.

Χαιρέτισε μάλιστα τους χειριστές των ιταλικών Φάντομ κι αυτοί αμέσως κατάλαβαν το πρόβλημα, πεπειραμένοι χειριστές καθώς ήταν, και ανέφεραν στην κεντρική διοίκηση της ιταλικής αεροπορίας.

«Επαφή με Πτήση 911 αδύνατη λόγω βλάβης των συστημάτων επικοινωνίας. Ο κυβερνήτης είναι σίγουρος ότι ακολουθεί το σωστό δρομολόγιο πιθανά λόγω υπολογιστικού λάθους στο σύστημα INS».

Οι Ιταλοί ελεγκτές ήλθαν αμέσως σε επαφή με τους Γιουγκοσλάβους και τους Έλληνες συναδέλφους τους.

Με λίγα λόγια εξήγησαν την κατάσταση στα τέλεξ. Το ίδιο έκανε και η ιταλική στρατιωτική διοίκηση, ενημερώνοντας αμέσως την ελληνική στρατιωτική διοίκηση. Το τουρκικό τζάμπο με τους 269 επιβάτες μπήκε στον ελληνικό εναέριο χώρο και βρέθηκε αμέσως πάνω από τις «ευαίσθητες περιοχές» της χώρας.

Πάνω απ’ τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις της Θράκης έκανε ακόμα μια στροφή και, πετώντας πάντα μέσα στον ελληνικό εναέριο χώρο, κατευθύνθηκε προς τα νησιά που συνορεύουν με την Τουρκία.

Από την πρώτη κιόλας στιγμή τα Φάντομ των Μοιρών Αναχαίτισης της Ελληνικής Αεροπορίας βρέθηκαν δίπλα στα ακροπτερύγιά του. Οι πιλότοι των αεροπλάνων μας πετούσαν τόσο κοντά ώστε μπορούσαν να διακρίνουν τα πρόσωπα των επιβατών που τους κοιτούσαν, με δικαιολογημένη ανησυχία, μια και είχαν πλέον καταλάβει, όπως και το πλήρωμα, ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με τα όργανα πλοήγησης.

Ο κυβερνήτης του τζάμπο αναβόσβησε και πάλι τα φώτα πλοϊμότητας, ενώ- κρύος ιδρώτας, που απεγνωσμένα προσπαθούσε να συγκρατήσει από τη στιγμή που αντίκρισε τα ιταλικά Φάντομ, άρχισε να τρέχει ποτάμι από το μέτωπό του.

Ήταν φανερό πια ότι τα πράγματα δεν ήταν όπως είχαν νομίσει.

Οι Έλληνες χειριστές ανέφεραν στους αξιωματικούς τους στο έδαφος και ζήτησαν οδηγίες.

Για λίγα λεπτά τα τηλέφωνα ανάμεσα στην Κεντρική Αεροπορική Δ/ση και στο Γενικό Επιτελείο «άναψαν».

Μετά ήρθε η διαταγή.

«Συνοδέψτε το τουρκικό αεροπλάνο έξω απ’ τον ελληνικό εναέριο χώρο και κάνετε το παν για την ασφάλεια των επιβατών του».

Οι Έλληνες χειριστές υπάκουσαν και, με τους κατάλληλους χειρισμούς, έστρεψαν το Μπόινγκ 747 ανατολικά.

Δε χρειάστηκε να πετάξουν πολύ ώρα σε σχηματισμό.

Τα τουρκικά F- 5 έκαναν την εμφάνισή τους, αφού οι ελληνικές αρχές είχαν ήδη ειδοποιήσει τις τουρκικές για το πρόβλημα. Αμέσως τα ελληνικά πολεμικά αεροπλάνα απομακρύνθηκαν απ’ το επιβατικό αεροπλάνο και τη συνοδεία του ανέλαβαν τα τουρκικά.

Σε λίγα λεπτά της ώρας το είχαν οδηγήσει στο αεροδρόμιο της Σμύρνης. Η περιπέτεια των 269 επιβατών και των 18 μελών του πληρώματος είχε τελειώσει.

«Καλά, δε φοβηθήκατε μήπως το τουρκικό τζάμπο έκανε κατασκοπεία σε βάρος της Ελλάδας;» ρώτησαν οι δημοσιογράφοι έναν Έλληνα αξιωματικό.

«Έστω κι αν έκανε, υποχρέωσή μας ήταν να οδηγήσουμε το αεροπλάνο και τους 287 επιβάτες του με ασφάλεια στο έδαφος», απάντησε ήρεμα, σίγουρος ότι είχε εκτελέσει στο ακέραιο το καθήκον του.

Υ. Γ.: Η φανταστική αυτή ιστορία θα μπορούσε να έχει πολλά φανταστικά «φινάλε». Κι αξίζει πραγματικά να κάνει κανείς μια προσπάθεια να … καταρρίψει το τζάμπο των Τουρκικών Αερογραμμών με τα στοιχεία της ιστορίας. Και μετά να δει αν μπορεί σαν Έλληνας και σαν πολιτισμένος άνθρωπος να υποφέρει την ιδέα.

Αλληλογραφία:

Τ. Ματαράγκα, M/ V SAN NIKOLAS. Αν και καθυστερημένα σας ευχαριστώ για τη συμπαράσταση. Όπως σωστά γράφετε, όμως, αυτή η «γλώσσα» θ’ αργήσει να «μιληθεί» στην Ελλάδα.

Γ. Ν. Κορώνης, Βόλος: Ο Χίτλερ και οι μέθοδοί του μου φέρνουν αναγούλα.

Γ. Σίμος, Λοζάννη: Και βέβαια υπάρχουν εργασίες για την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Αθήνα. Τις καλύτερες τις είχε κάνει το Πανεπιστήμιο… Θεσσαλονίκης. Όταν έλθετε στην Ελλάδα τηλεφωνήστε μου να σας βοηθήσω να τις βρείτε.

Λεοντιάδης Χ., Αμπελόκηποι: Δεν κλείνω τα μάτια! Κάθε άλλο μάλιστα. Για 600 περίπου χρόνια τα στραμμένα στην Τουρκία, η οποία πρόσφατα αγόρασε και 130 μαχητικά F- 16. Ίσως, σε αντίθεση με σας, να μη θέλω μια δεύτερη τουρκοκρατία, αν καταλαβαίνετε τι εννοώ.

Μαγκωνάκης Γ., M/ T CLEON. Το γράμμα σας… μόλις ήλθε στα χέρια μου. Λύθηκε το πρόβλημά σας;

Στεργιόπουλος Κ., Ελ Πάσο, Τέξας: Ό,τι και για τον κ. Λεοντιάδη.

Κρητικός Σ., Χώκσμπερυ, Οντάριο: Για τα καλά λόγια ευχαριστώ. Για την πρόταση… αποκλείεται. Δεν κάνω για πολιτικός!