- Του Πάσχου Μανδραβέλη από το e-politics
Το στοίχημα για την Ελλάδα είναι να μην πάει η κρίση χαμένη, να αρχίσει να κινείται σε άλλη τροχιά πιο παραγωγική.
Συγχωρέστε με αν η εισήγησή μου σήμερα περιλαμβάνει πολλούς αριθμούς. Δεν είναι ότι καλύτερο Σάββατο πρωί μια ομιλία με αριθμούς, αλλά πραγματικά έχω μπουχτίσει από την ποίηση στον δημόσιο διάλογο. έχω μπουχτίσει από τα συνθήματα που θεωρούνται επιχειρήματα. Καλή είναι η ποίηση, αλλά στον διάλογο χρειαζόμαστε και κάποιους αριθμούς για να καταλάβουμε που βρισκόμαστε σήμερα, ώστε να δούμε που θα πάμε. Καλοί είναι και οι μύθοι, διακρινόμαστε ως λαός στην παραγωγή τους, αλλά δεν βοηθούν στην παραγωγή άλλων πραγμάτων που σήμερα χρειαζόμαστε περισσότερο. Γι αυτο κι εγώ θα μιλήσω για οκτώ από τους πολλούς μύθους που γέννησε η κρίση.
Μύθος Νο 1: Η Ελλάδα χρεοκόπησε. Λάθος· δεν χρεοκόπησε η Ελλάδα, αλλά το ελληνικό κράτος. Αν δούμε τους σχετικούς λογαριασμούς της Τράπεζας της Ελλάδος θα διαπιστώσουμε ότι οι Έλληνες πολίτες έχουν καταθέσεις και ρέπος μόνο στις ελληνικές τράπεζες 285 δισ. ευρώ. Όσο περίπου είναι και το δημόσιο χρέος για το οποίο γίνεται τόσο συζήτηση.
Υπάρχει όμως ένα ακόμη στοιχείο το οποίο δεν λαμβάνουμε υπόψη. Μπορεί να έχουμε το υψηλότερο αναλογικά δημόσιο χρέος στην Ευρώπη, αλλά το ιδιωτικό μαζί με το δημόσιο χρέος είναι πολύ πιο χαμηλό από πολλές χώρες της Ευρώπης. Η Ελλάδα έχει συνολικό χρέος 184% του Ακαθάριστου Εθνικού της Προϊόντος, η Ιρλανδία έχει 1.200%, η Ολλανδία, 380%, η Βρετανία ξεπερνά το 370% ακόμη και η ζηλευτή Γερμανία χρωστά συνολικά το 189% του ΑΕΠ της.
Αυτό αποδεικνύει κάτι που ξέραμε: έχουμε ένα φτωχό κράτος με πλούσιους πολίτες, αλλά αναδεικνύει και την ανάγκη να κάνουμε κάτι. Η χρεοκοπία του κράτους μαθηματικά θα οδηγούσε σε χρεοκοπία της χώρας σε κάθε τομέα.
Μύθος Νο 2: Η κρίση είναι οικονομική. Λάθος. Μπορεί να προσέχουμε περισσότερο την οικονομία επειδή οι περικοπές τσούζουν ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, αλλά αυτό είναι μόνο μέρος της ευρύτερης κρίσης που πλήττει τον τόπο. Έχουμε κρίση εμπιστοσύνης στους θεσμούς. Από τους 46 θεσμούς που μετρά η Public Issue, για μόνο δώδεκα οι θετικές γνώμες υπερτερούν των αρνητικών. Πρώτη η πυροσβεστική και δεύτερη η Μετεωρολογική υπηρεσία. Αυτό το έλλειμμα εμπιστοσύνης δεν εμφανίζεται τώρα που έχουμε τα συμπτώματα της οικονομικής κρίσης, αλλά από το 2007 που δημιουργήθηκαν αυτοί οι δείκτες. Συνεπώς έχουμε και πολιτική κρίση, με την ευρύτερη έννοια της αντιπροσώπευσης. Δεν εμπιστευόμαστε αυτούς που εμείς εκλέγουμε. Όποια έρευνα κι αν κοιτάξουμε θα δούμε ότι τα κόμματα, η Βουλή και η κυβέρνηση βρίσκονται στους δείκτες εμπιστοσύνης.
Έχουμε κρίση στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης· φαίνεται από τις κυκλοφορίες των εφημερίδων. Έχουμε κρίση στην εκπαίδευση, το πιστοποιούν όλες οι διεθνείς έρευνες. Κρίση στην δικαιοσύνη· ο καθηγητής κ. Σταύρος Τσακυράκης έγραφε πρόσφατα: «Οι εκκρεμείς υποθέσεις στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών ξεπερνούν τις 149.000, στο Διοικητικό Εφετείο Αθηνών τις 11.000 και στο Συμβούλιο της Επικρατείας τις 31.000. Καθένα από τα παραπάνω δικαστήρια διεκπεραιώνει κατ΄ έτος λιγότερες υποθέσεις από αυτές που εισάγονται, με αποτέλεσμα κάθε χρόνο να αυξάνονται οι εκκρεμείς υποθέσεις και ο απαιτούμενος χρόνος εκδίκασης. Σήμερα μία διοικητική διαφορά χρειάζεται πάνω από 17 χρόνια για να εκδικασθεί από όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας. Του χρόνου θα χρειάζεται 20, σε πέντε χρόνια 30.» («Βήμα» 8.8.2010)
Αλλά ας πάμε λίγο παραπέρα. Όταν σε μια χώρα συγκεντρώνεται το 40% του πληθυσμού σε ένα λεκανοπέδιο κι εκεί παράγεται το 50% του ΑΕΠ, σημαίνει ότι έχεις μια βαριά ασθένεια που χρειάζεται ένα τυχαίο γεγονός για να για να γίνει η ασθένεια κρίση βαριάς μορφής. Σκεφθείτε -ω μη γένοιτο- μια μεγάλη καταστροφή στην Αθήνα. Χάνεται η Ελλάδα.
Άλλο στοιχείο της ασθένειας που αναγκαστικά γίνεται κρίση: Η προστιθέμενη αξία του δευτερογενούς τομέα (ορυχεία, μεταποίηση, βιομηχανίες, κατασκευές κ.λπ.) είναι σχεδόν ίση (18,7% του ΑΕΠ) με την προστιθέμενη αξία του Εμπορίου συν τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές (17% του ΑΕΠ). Αυτό σημαίνει ότι κάποιοι λίγοι παράγουν και οι υπόλοιποι είμαστε, στο πάρε-δώσε· στην ανταλλαγή.
Μύθος Νο. 3: η κρίση είναι καπιταλιστική. Αυτό μπορεί να είναι αληθές για την διεθνή κρίση, όπου πραγματικά αν κοιτάξουμε πίσω από την πιστωτική κρίση και τα περίεργα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, θα βρούμε την κλασική μαρξιστική κρίση υπερπαραγωγής, αλλά δεν ισχύει επ’ ουδενί για την Ελλάδα. Θα ήταν αστείο να μιλάμε για κρίση υπερπαραγωγής στην Ελλάδα (εδώ ψάχνουμε με το κιάλι να βρούμε την παραγωγή). Στην Ελλάδα έχουμε κρίση του μεγάλου κράτους δηλαδή κρίση σοσιαλιστική. Δεν μιλάμε μόνο για τις ΔΕΚΟ· 1,2 δισ. ετησίως είναι το έλλειμμα του ΟΣΕ.
Δυστυχώς αυτό το μεγάλο κράτος έχει μπολιάσει πολλούς τομείς της ιδιωτικής οικονομίας. Δια αφανών κι εμφανών επιδοτήσεων δημιουργήσει φούσκες παντού. Κλασικό παράδειγμα είναι η αγορά των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Έχουμε αναρωτηθεί πως σε μια χώρα σαν την Ελλάδα επιβιώνουν 26 εφημερίδες πανελλαδικής κυκλοφορίας, δέκα κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας και ουκ έστι αριθμός ραδιοφώνων; Έχουμε αναρωτηθεί από ποια αγορά συντηρούνται πέντε ή επτά επαρχιακές εφημερίδες σε κάθε πόλη;
Το κυκλοφορικό σύστημα της οικονομίας ήταν απλό. Το κράτος ήταν η καρδιά. Δανειζόταν λεφτά, τα έριχνε στην αγορά (με μισθούς, επιδοτήσεις, φεστιβάλ, πανηγύρια, ενισχύσεις επενδύσεων, πανεπιστήμια στο πουθενά για την τόνωση των τοπικών αγορών κ.λπ.) κι αυτό το ονομάσαμε ανάπτυξη. Αυτό που ζούμε τώρα είναι μια καρδιακή προσβολή. Το κράτος δεν μπορεί να δανειστεί συνεπώς η καρδιά υπολειτουργεί και σχεδόν ολόκληρο το κυκλοφοριακό σύστημα έχει παγώσει.
Μύθος Νο 4: η λογική απάντηση στην ελληνική κρίση είναι κεϊνσιανή. Ανοησίες. Η κεϊνσιανή απάντηση απαιτεί ανενεργούς συντελεστές παραγωγής. Η κλασική κεϊνσιανή συμβουλή να ανοίγουμε αχρείαστες τρύπες για να διοχετευθεί εισόδημα στην αγορά και αυτό με τη σειρά του να τροφοδοτήσει τη ζήτηση και συνεπώς την παραγωγή, στην περίπτωσή μας δεν δουλεύει. Το πλεονάζον εισόδημα που θα διοχετευθεί θα πάει στους Ισπανούς για να αγοράσουμε ντομάτες, στους Χιλιανούς για μήλα, στους Τούρκους για φακές και στους Γερμανούς για αυτοκίνητα. Εμείς στο τέλος της ημέρας θα μείνουμε με τις τρύπες και με την απορία πώς από ρυθμό ανάπτυξης 4% βρεθήκαμε (μόλις κόπηκαν τα δανεικά) στο μείον 4%.
Το αστείο είναι ότι υπέρ της κεϊνσιανής πολιτικής τάσσονται και οι εργαζόμενοι και οι Έλληνες επιχειρηματίες. Αν δείτε τις ανακοινώσεις των αποκαλούμενων «παραγωγικών φορέων» το μόνο πράγμα που προτείνουν ως αναπτυξιακό είναι «ρίξτε λεφτά στην αγορά». Αυτό φυσικά δεν γίνεται, γιατί δανεικά πλέον δεν υπάρχουν, για να κινηθεί το εμπόριο και η ελληνικού τύπου «ανάπτυξη», αλλά είναι χαρακτηριστική η μετάλλαξη της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Στο κράτος προσβλέπουν και οι Έλληνες επιχειρηματίες κι ελπίζουν σε ένα νέο κύκλο ανακύκλωσης των δανεικών.
Μύθος Νο 5: Η ύφεση. Αυτή υπάρχει και είναι μεγάλη, αλλά αντίθετα με όσα υποστηρίζονται αυτή δεν είναι προϊόν του μνημονίου ή του προγράμματος σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας. Η ελληνική οικονομία αρχίζει να επιβραδύνεται από το πρώτο τρίμηνο του 2009 και συνεχίζει. Μπορεί το 2010 και λόγω των περιοριστικών μέτρων να έχουμε μείον 3,5% ή μείον 4%, όπως προϋπολογίζεται, αλλά δεν ξέρουμε τι επιβράδυνση θα είχαμε χωρίς το μνημόνιο. Μπορεί δηλαδή στις 9 Μαϊου να είχαμε καρδιακή ανακοπή, στάση πληρωμών του κράτους, πανικό στις τράπεζες, κατάρρευση αυτού του σαθρού οικοδομήματος. Εδώ χωρίς στάση πληρωμών και μόνο με την παραφιλολογία είχαμε εκροή 20 δισεκατομμυρίων από τις καταθέσεις, μπορούμε να φανταστούμε τι θα γινόταν αν λέγαμε ότι το κράτος δεν έχει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του;
Μύθος Νο 6: Μόνο οι εργαζόμενοι πληρώνουν την κρίση. Έχετε δει τις αγωνιώδεις εκκλήσεις των εταιρών αυτοκινήτων, του ΕΒΕΑ, και άλλων σε εισαγωγικά παραγωγικών φορέων για την ενίσχυση της -πάλι εισαγωγικά- επιχειρηματικότητας; Μακροπρόθεσμα, αυτό που ευφημίζεται ως ελληνική επιχειρηματικότητα, θα πληγεί περισσότερο ακόμη και από τους εργαζόμενους, επειδή στο μεγάλο της κομμάτι είναι αεριτζίδικη. η λογική κάνω ένα γραφείο, πιάνω φιλίες με τον υπουργό ή τον διοικητή ενός δημόσιο οργανισμού και κάνω δουλειά με το κράτος στα χρόνια της επιτήρησης έχει τελειώσει, διότι απλώς το κράτος δεν έχει τα λεφτά που είχε. Φυσικά δεν πρόκειται να κοπεί μαχαίρι ούτε η διαφθορά, ούτε η διαπλοκή (διαφθορά είχαμε και στην πιο άγια οικογένεια· ένας από τους 12 μαθητές του Ιησού ήταν διεφθαρμένος) αλλά όταν το κράτος δεν έχει λεφτά, δεν υπάρχει και η υλική βάση της διαφθοράς. Κι αυτό θα πλήξει την ελληνική -και πάλι εισαγωγικά- επιχειρηματικότητα. Δεν τρέφω αυταπάτες· εμείς οι δημοσιογράφοι που δουλεύουμε σε ένα κατ’ εξοχήν κρατικοδίαιτο και βαθιά διαπλεκόμενο με κάθε εξουσία κλάδο θα πληγούμε πολύ. Αλλά μέχρι πότε οι Έλληνες πολίτες θα συντηρούν επτά κρατικά κανάλια, δέκα ιδιωτικά πανελλαδικά και τρία τέσσερα ανά πόλη επαρχιακά;
Μύθος Νο 7: Αναδιάρθρωση του χρέους. Μεταξύ μας αυτό είναι πολύ πιθανό να γίνει με την μορφή επιμήκυνσης, αλλά μπορεί και πρέπει να γίνει όταν αυτοί που μας δάνεισαν νιώσουν ασφαλείς ότι θα πάρουν τα λεφτά τους πίσω. Δυστυχώς πέρα από τα κερδοσκοπικά παιγνίδια στις αγορές, που τροφοδοτούν φήμες, δημοσιεύματα κ.λπ. υπάρχουν πραγματικοί φόβοι απλών ανθρώπων ότι θα χάσουν τα λεφτά τους τοποθετώντας τα σε ελληνικά ομόλογα. Δεν είναι οι επονομαζόμενοι καρχαρίες της Wall Street που ανησυχούν. Αυτοί τοποθετούνται έτσι ώστε να ελαχιστοποιούν το ρίσκο τους. Αλλά σκεφθείτε: εσείς θα θέλατε να αγόραζε το ασφαλιστικό σας ταμείο ομόλογα Αργεντινής; Θα θέλατε να εξαρτάται αν θα πάρετε σύνταξη, από το πως θα πάει η οικονομία της Αργεντινής;
Το αίτημα της αναδιάρθρωσης του χρέους, είναι ο παλιός ρομαντισμός της επανάστασης, αλλά τώρα με χρηματοπιστωτικά μέσα.
Αλλά ας υποθέσουμε ότι ήμασταν καθόλα έτοιμοι και στις 9 Μαϊου «τους την φέρναμε». Έβγαινε ο πρωθυπουργός, είτε από το Καστελόριζο, είτε από αλλού κι έλεγε «λεφτά δεν υπάρχουν. Στάση πληρωμών». Έκλειναν οι τράπεζες για να μην υπάρξει πανικός των καταθετών για να σηκώσουν τα λεφτά τους. Βάζαμε ισχυρές φρουρές στα σύνορα για να μην φύγουν τα χαρτονομίσματα σε βαλίτσες, ή όπως το κάναμε παλιότερα σε οδοντόκρεμες. Λέγαμε στους ξένους εμπόρους άι στο διάολο κι εσείς και τα προϊόντα σας (αυτοί σε μια χώρα υπό πτώχευση θα ζητούσαν ρευστό· δεν θα δεχόταν ούτε επιταγές, ούτε εγγυητικές, ούτε τίποτε) και λέγαμε ότι θα γίνουμε Αλβανία για μερικούς μήνες μέχρι μερικά χρόνια έως ότου περάσει η μπόρα.
Τι θα κάναμε μετά; Με τι λεφτά θα κινούσαμε στο ενδιάμεσο την ελληνική οικονομία και με ποια παραγωγική δομή θα αναπληρώναμε τις εισαγωγές; πως θα χρηματοδοτούσαν οι τράπεζες τους μικρομεσαίους, αφού θα υπήρχε ο εύλογος κίνδυνος τα λεφτά να φύγουν έξω αντί να γίνουν επενδύσεις ή θέσεις εργασίας;
Η παραδοχή μας περί χρεοκοπίας θα ήταν κάτι χειρότερο από την καρδιακή προσβολή του συστήματος, δηλαδή αυτού που ζούμε σήμερα. Θα ήταν καρδιακή ανακοπή. Θάνατος….
Μύθος Νο 8. Δεν υπάρχει ελπίδα. Ο μεγαλύτερος όλων των μύθων ο οποίος δυστυχώς εμποτίζει τον ψυχισμό νέων ανθρώπων, πολλοί από τους οποίους σκέφτονται να φύγουν στο εξωτερικό, κι αυτό αν πραγματοποιηθεί θα αποτελέσει πραγματική ζημία για την χώρα και την οικονομία. Υπάρχουν πολλά σενάρια καταστροφής τα οποία χρειάζονται μέρες για να αναλυθούν. Ένα βασικό σενάριο λέει πως ότι και να κάνουμε το δημόσιο χρέος θα πάει στο 148-150% του ΑΕΠ, οπότε η χρεοκοπία είναι αναπόφευκτη. Η αλήθεια είναι πως για τα δικά μας μεγέθη αυτό το χρέος είναι μεγάλο. Η αλήθεια επίσης είναι ότι για τα μεγέθη της παγκόσμιας οικονομίας, αυτό το χρέος είναι τρίχες. Ολόκληρο το σημερινό χρέος της Ελλάδας είναι το 1/3 του ελλείμματος των ΗΠΑ μόνο για φέτος.
Αν η παγκόσμια οικονομία ξεπεράσει τις φοβίες της, για το πουλόβερ της ευρωζώνης που θα ξηλωθεί με πρώτη την Ελλάδα και αν εμείς ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη των αγορών η ελληνική οικονομία θα αρχίσει πάλι να κινείται και ίσως με ταχύτερους ρυθμούς. Το στοίχημα λοιπόν σήμερα είναι να μην πάει η κρίση χαμένη, να αρχίσει να κινείται σε άλλη τροχιά πιο παραγωγική. Διότι ακόμη και αν γινόταν σήμερα ένα θαύμα σαν αυτό της ΟΝΕ και το κόστος δανεισμού μας ξανάπεφτε στα επίπεδα του Γερμανικού -δηλαδή αυτά τα διαβόητα spreads γινόταν μηδενικά- τι θα κάναμε; Θα ακολουθούσαμε το μοντέλο της ανάπτυξης δια της κατανάλωσης αποκλειστικά; θα αναπαραγάγαμε ένα μοντέλο, από το οποίο δεν ήμασταν ευχαριστημένοι ούτε καν πριν την κρίση;
Έχουμε καταλάβει τι ζημιά κάναμε όλα αυτά τα χρόνια στην νέα γενιά, όταν το μόνο που ελπίζουν οι 18ρηδες και το αποτυπώνουν στη συμπλήρωση των μηχανογραφικών, είναι σχολές που θα τους εξασφαλίσουν μια θέση στο δημόσιο τομέα; Και ποιον δημόσιο τομέα; Τον ελληνικό, που δεν είναι ούτε ο πιο δημιουργικός, ούτε ο πιο συναρπαστικός στον κόσμο. Δηλαδή φτιάξαμε ένα σύστημα που οι καλύτεροι της νέας γενιάς ονειρεύονται να δουλέψουν σε υποθηκοφυλακείο.
Η χώρα βρίσκεται σε μια δύσκολη καμπή. Έχει σωρεύσει παθογένειες παντού και τώρα για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια προσπαθεί να τις θεραπεύσει. Δεν είναι εύκολη υπόθεση· ο συντηρητισμός δεξιός και αριστερός είναι μια γλυκιά πρόταση, αλλά όπως αποδείχθηκε και στην περίπτωση της Ελλάδας καταστροφική. Πρέπει όμως να τα αλλάξουμε όλα. Από το δημόσιο και την εκπαίδευση, μέχρι τους όρους της επιχειρηματικότητας και προσανατολισμού των νέων. Ειδικά αυτούς τους τελευταίους δεν πρέπει να τους απογοητεύουμε με μύθους σαν τους παραπάνω. Τους κληροδοτούμε ένα χρέος τριακοσίων δισ. ευρώ, αλλά τουλάχιστον να τους αφήσουμε την ελπίδα. Και να είμαστε σίγουροι πως αν τους εξηγήσουμε τα προβλήματα σωστά, θα τα καταφέρουν μια χαρά. Θα μάς ξελασπώσουν…
Εισήγηση σε ημερίδα του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης 11.9.2010
RSS - Posts
15 Comments
Χιουμοριστική απορία: αφού τα ίδια ή σχεδόν γράφω 50 χρόνια τώρα γιατί κανείς δεν με κάλεσε να μιλήσω σε Πανεπιστήμιο;
Χιουμοριστική απάντηση: ίσως επειδή “γράφω γι’ αυτοκίνητα”;
Υ.Γ Μετά από καιρό άλλαξα την φωτογραφία μου, που ήταν από κάποια από τις πτήσεις με τα μαχητικά της Π.Α με μία “πολιτική”. Σκέφθηκα πως, ίσως με αυτό τον τρόπο γίνω πιο …ορατός αν και πολύ αμφιβάλλω
Μάλλον επειδή χρόνια τώρα γράφετε τα αυτονοητα, αγαπητέ.
Η απάντηση βρίσκεται και στο μύθο Νο 2 όπως καταλήγει Αυτό σημαίνει ότι κάποιοι λίγοι παράγουν και οι υπόλοιποι είμαστε, στο πάρε-δώσε· στην ανταλλαγή.
Μιλούσες – έγραφες για παραγωγή τόσα χρόνια τόσο μακριά από τις ανταλλαγές του αέρα κοπανιστού και αγύριστου, αγαπητέ.
Υ Σ. Μα καλά εδώ δεν πήρες ποτέ όπως είθισται άλλωστε μια ευχαριστήριο επιστολή από το Ελληνικό Πανεπιστήμιο περιμένεις πρόσκληση ομιλίας.
Ίσως έκαναν λιτότητα-συμμάζεμα στο ίδρυμα από τότε!!!
<b<Nice clear pic
Χα! Αυτή η φωτογραφία είναι από την εποχή της εκπομπής “Τροχοί και Δρόμοι” ή κάνω λάθος;
Πιο παλιά. Από τον πόλεμο του 1897!
Το ποιο σωστό και αληθινό κείμενο που έχετε καταχωρήσει εδώ και καιρό στο ιστιολόγιο σας… συμφωνώ απόλυτα…. Ρεαλισμός όχι λαϊκισμός
.. είχα φτάσει σε σημείο να πιστεύω ότι γίνατε κομμουνιστής …
Όλοι οι αιθεροβάμονες είναι “κομμουνιστές”
-Παπούλη τι είναι η ουτοπία; -Κάτι που απέχει από σένα ένα βήμα. ΄Οταν την πλησιάζεις ένα βήμα, απομακρύνεται δύο. ΄Οταν την πλησιάζεις δύο, φεύγει τέσσερα…
-Και τότε σε τι χρειάζεται η ουτοπία; -Αυτή είναι που σε κάνει να περπατάς…
Σε λίγο ή θα γίνουμε κομμουνιστές ή σκλάβοι,
διαλέγουμε και πέρνουμε.
Eίναι πιστεύω λάθος να νομίζουμε εάν η κρίση της Ελλάδος αφορά μόνο εμάς και οφείλεται στα μόνο ελατώμματα της φυλής μας, την κακοδιαχείριση και τις κλοπές. Όλα αυτά και όλα όσα αναφέρει ο κ.Μανδραβέλης συνετέλεσαν στο να γινει η Ελλάδα η πρώτη χώρα πειραματόζωο του ανεπτυγμένου Δυτικού Κόσμου, το 10ο μέλος της ΕΟΚ, μέλος της Ευρωζώνης (βάλε μέσα και Εθνικά θέματα και γεωοπολιτική) που οδηγείτε στο σφαγείο και που θ’αποτελέσει τον καταλύτη των εξελιξεων (μαζί με Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Ιρλανδία αλλά και Βέλγιο – οι υπερ-υπερ-υπερ χρεωμένες χώρες – οι άλλοι οι…. “υγιείς” είναι απλά χρεωμένοι), για παγκόσμιες αλλαγές σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Και επειδή συμβαίνει (πολλές φορές) σήμερα η Κοινή Λογική να θεωρείται … “συνομωσιολογία” ομολογώ ότι ενθουσιάστηκα με προηγούμενη σου ανάρτηση η μεγαλύτερη απάτη των τελευταίων 300 χρόνων και ειδικά για την αναφορά στην άποψη του Αριστοτέλη περί τοκου. Αντιγράφω το σχόλιο μου και επιπλέον ένα παράδειγμα για το αφύσικο του συστήματος του τόκου.
AΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ: “Γι’ αυτό πολύ εύλογα η τοκογλυφία είναι μισητή, επειδή το κέρδος προέρχεται από το ίδιο το νόμισμα κι όχι από τη χρήση, για την οποία προορίστηκε. Ενώ επινοήθηκε για χάρη της συναλλαγής, το νόμισμα πολλαπλασιάζεται από τον τόκο (γι’ αυτό άλλωστε και ο τόκος ονομάστηκε έτσι γιατί όπως τα γεννήματα είναι όμοια με τους γεννήτορες τους, έτσι και ο τόκος είναι γέννημα χρημάτων από χρήματα). Επομένως απ’ όλους τους τρόπους απόκτησης πλούτου βασικά αυτός είναι ο πιο αφύσικος.”
Λαικισμός, αφελής μπαρούφες, όποιος δεν γουστάρει να πάει Κούβα. Μάλιστα. Προφανώς και όποιος ζει σε μία Δυτική κοινωνία (ακόμη και στην Κούβα αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό) είναι υποχρεωμένος να είναι “όμηρος” του τραπεζικού συστήματος. Ειδικά εάν έχεις οποιαδήποτε δραστηριότητα ελεύθερου επαγγελματία δεν είναι δυνατόν να παρακάμψεις τις Τράπεζες. Άλλα επειδή ζούμε σ’αυτό το σύστημα να μην μπαίνουμε κάν στην διαδικασία ν’αντιληφθούμε ότι είναι άρρωστο (έστω και εάν δεν μπορούμε να ξεφύγουμε εύκολα από αυτό), έχει μεγάλη διαφορά!!! Όλα αυτά που παρουσιάζονται στο λινκ έχουν την βάση τους στα γραφόμενα του Αριστοτέλη. Τι έλεγε ο άνθρωπος; Ότι η χρήση του χρήματος είναι η διενέργεια των συναλλαγών και είναι αφύσικο να πολλαπλασιάζεται από μόνο του με τον τόκο. Το χρήμα δεν μπορεί να παράγει χρήμα. Λογικό ??? OXIIII!!! Ανακράζουμε όλοι!!!!! Είναι λογικό μία τράπεζα να να δανείζει 10 φορές τις καταθέσεις ????? ΒΕΒΑΙΩΣ!!!! ΚΡΑΖΟΥΜΕ!!!! ΕΙΝΑΙ ΛΟΓΙΚΟ ΔΙΑΜΈΣΟΥ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ (DERIVATIVES) ΚΑΠΟΙΟΣ ΝΑ ΕΛΕΓΕΧΕΙ ΜΕΤΟΧΕΣ, ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑ, ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ (ΧΡΥΣΟ, ΑΣΗΜΙ, ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ, ΖΑΧΑΡΗ ΚΛΠ) ΠΟΥ ΝΑ ΑΝΤΣΤΟΙΧΕΙ ΑΠΟ 20 ΕΩΣ 300 ΦΟΡΕΣ ΤΟ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΟΥ???? ΒΕΒΑΙΩΣ!!!! ΣΚΟΥΖΟΥΜΕ!!! Δεν νομίζω ότι κανένας περιμένει να αλλάξουμε τρόπο ζωης αύριο το πρωι. Εάν πραγματικά αντιληφθούμε το άρρωστο σύστημα του τόκου έχουμε κάνει ένα βήμα!! Και μην συγχέουμε τον τόκο με την έννοια της ελευθερης αγοράς και της δημοκρατίας. Για όσους ενδιαφέρονται ας δουν και το Islamic Banking.
Ενα παράδειγμα. Οι μεγαλύτερες αγγλικές, γαλλικές-ελβετικές, ολλανδικές τράπεζες έχουν ιστορία περίπου 400 χρόνων.
Ας υποθέσουμε ότι ένας πλουσιος γαιοκτήμονας πριν από 400 χρόνια κατέθετε 32 (τριαντα δύο ευρω – η αξία ενος γραμμαρίου χρυσού σήμερα) σε μία τράπεζα και συμφωνούσε με τους ιδιοκτήτες ότι οι απόγονοί του θα καταθέτουν 32 (τριαντά δύο ευρώ) κάθε χρόνο με ετήσιο τόκο 5% εις το διηνεκές. Ας υποθέσουμε ότι ένας σπάταλος απόγονος τους σήμερα αποφάσιζε απαιτήσει τα χρήματα που μαζεύτηκαν για να γλεντήσει την ζωή του. Το ποσό της ανάληψης; όποιος θέλει να καταφύγει στο excel θα βρεί ότι το νούμερο εινα: 210.519.478.607.18 EYΡΩ!!!! ΔΙΑΚΟΣΙΑ ΔΕΚΑ ΔΙΣ ΕΥΡΩ!!!!! ΚΑΙ ΑΜΑ ΓΟΥΣΤΑΡΕΙ ΝΑ ΒΓΑΛΕΙ ΚΑΤΙ ΤΙς ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΚΑΙ Τ’ΑΦΗΣΕΙ ΑΛΛΑ ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟ ΝΟΥΜΕΡΟ ΘΑ ΓΙΝΕΙ 342 ΔΙΣ ΕΥΡΩ!!!! ΚΑΙ ΑΜΑ ΓΟΥΣΤΑΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΕΝΑ ΤΡΙΣ ΕΥΡΩ (με 32 ευρω αρχικό κεφάλαιο και 32 ευρώ ετήσια καταβολή – όσο κοστίζει ένα (1) γραμμάριο χρυσού σήμερα – με 5% τόκο ξεκινώντας την κατάθεση πριν 400 χρόνια για να μην ξεχνιόμαστε), θα τ’αφήσει μέχρι το 2042!!!!! ΕΝΑ ΤΡΙΣ ΕΥΡΩ Η ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΕΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ!!!!! ΛΟΓΙΚΟΝ:::: ΛΟΓΙΚΟΤΑΤΟΝ!!!! ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΤΙ ΑΦΥΣΙΚΟ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΤΟΚΟΥ:;;;; ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΟΧΙ!!! ΜΑΛΛΟΝ ΗΤΑΝ ΕΝΑΣ ΤΡΕΛΛΟΣ ΣΥΝΩΜΟΣΙΟΛΟΓΟΣ Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΥ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΦΥΣΙΚΟ ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΝΑ ΓΕΝΝΑ ΧΡΗΜΑ!!!
Τραβηγμένο το παράδειγμα? Συμφωνώ!! Έχει όμως και κάποιο ενδιαφέρον (νομίζω) Αυτα για την ώρα – Καλό βράδυ και ας ξεμπλοκάρουμε το μυαλό μας προβληματιζόμενοι (εστω και αυτό ειναι ενα πρώτο σημαντικό βήμα) για θέματα που το κατεστημένο μας κάνει να θεωρούμε ως “απόλυτα φυσιολογικά” – καλό βράδυ!!
Δεν ειμαι οικονομολογος αλλα νομιζω οτι στο παραδειγμα ξεχασατε μια σημαντικη λεπτομερεια: τον πληθωρισμο. Αν λαβετε υπ’ οψη και τον πληθωρισμο, τα 32 ευρω πριν 400 χρονια ηταν ενα ΤΕΡΑΣΤΙΟ ποσο.
Αν καταλαβαινω καλα, υποστηριζετε οτι κακως θεωρουμε απολυτα φυσιολογικο, καποιος που δανειζει χρηματα να χρεωνει τοκο? Δηλαδη, εσεις θα δανειζατε 1000 ευρω (δικα σας χρηματα) σε καποιον, και θα θεωρουσατε φυσιολογικο να σας επιστρεψει μετα απο δεκα χρονια 1000 ευρω?
Και για να γινω πιο σαφης στο προηγουμενο μηνυμα μου: τα 32 ευρω γινονται 210 δις, ΚΥΡΙΩΣ λογω της προσθετης ετησιας καταβολης των 32 ευρω. Χωρις την προσθετη ετησια καταβολη, η αρχικη καταθεση των 32 ευρω γινεται 9,6 δις μετα απο 400 χρονια, με ετησιο τοκο 5%.
Τωρα, αν υποθεσουμε ετησιο πληθωρισμο 5%, και αποπληθωρισουμε τα σημερινα 9,6 δις, καταληγουμε στο (ισοδυναμο) ποσο των 32 ευρω πριν 400 χρονια!
Αν θα προσέξατε συνέδεσα τα 32 ΕΥΡΩ με το κόστος 1γρ. χρυσού. Όσο τεράστιο είναι το κόστος για 1γρ. χρυσό σήμερα πιθανόν το ίδιο να ήταν και πριν 400 χρόνια (ειδικά για έναν γαιοκτήμονα). Εάν λοιπόν υπήρχε το ΕΥΡΩ εδώ και 400 χρόνια ο αριθμός των χαρτονομισμάτων σε ΕΥΡΩ που ΘΑ είχαν αποταμιευτεί θα ήταν 210.519.478.607.18 !!! Ορθή η παρατήρηση περί πληθωρισμού αλλά είναι μάλλον ενισχυτική για το άρρωστο σύστημα του τόκου!! Ας αλλάξουμε λοιπόν λίγο το παράδειγμα χρησιμοποιόντας τον χρυσό ως βάση αξίας για να βγάλουμε έξω την επίδραση του πληθωρισμού. Το παράδειγμα μπορεί να γίνει ως εξής: Ο πλούσιος γαιοκτήμονας καταθέτει ένα (1) γραμμάριο χρυσό ως αρχικό κεφάλαιο και συμφωνεί να καταθέτει ένα (1) γραμμάριο χρυσού κάθε χρόνο λαμβάνοντας τόκο 5% ετησίως (δηλαδή τον 1ο χρόνο η ποσότητα του χρυσού θα είναι αρχικό κεφαλαιο + 1γρ + 5% = α. Τον 2ο χρόνο η ποσότητα του χρυσού θα είναι α+1γρ.+5%=β κοκ). Εάν λοιπόν μετά 400 χρόνια ο σπάταλος απόγονος αποφασίσει να παραλάβει την ποσοτητα του χρυσού που έχει σωρευθεί είναι 6.578,73 κιλα χρυσού. Εάν ρευστοποιήσει προς 32.000 ΕΥΡΩ το κιλό θα λάβει 210.519.360 αποπληθωρισμένα ΕΥΡΩ!!! Δηλ. 210.519.360 ΕΥΡΩ αποπληθωρισμένα = 210.519.478.607.18 ΕΥΡΩ ΣΗΜΕΡΙΝΑ ΠΛΗΘΩΡΙΣΤΙΚΑ. Δηλ. ενας άνθρωπος θα μπορούσε να εξοφλήσει το 70%-80% του δημοσίου χρέους μας!!! Ενδιαφέρον!!!
Θα πει κάποιος είναι δυνατόν ένα κομμάτι μέταλλο γα γεννά μέταλλο??? Όσον είναι δυνατόν ένα χαρτονόμισμα ή κέρμα να γεννά χαρτί και μέταλλο!!!
Σχετικα με τον δανεισμό. Ας υποθέσουμε ότι εγώ είμαι τραπεζίτης και έρχεται ο ΚΚ με μία εξαιρετική ιδέα για ένα νέο περιοδικό με τίτλο “Πούρα, Μοχίτος και Βίζιτες.” Ας πούμε ότι δεν υπαρχει ο τόκος. Εφόσον κρίνω την ιδέα εξαιρετική θα του χορηγήσω το απαιτούμενο κεφάλαιο αλλά θα ζητήσω συμμετοχή στην εταιρεία 30%, 40%, 50%. Εάν πηγαίνει καλά θα λαμβάνω μέρισμα. Εάν όχι δεν θα λαμβάνω τίποτα και θα περιμένω την επόμενη χρονιά
κοκ. Έχεις χρήματα στην τράπεζα; Θαυμάσια. Θα πληρώνεις ένα ποσό ως φύλακτρα. Τόκος που θα λαμβάνεις μηδέν. Θέλεις τα χρήματα σου ν’αποδίδουν. Θα μετέχεις σε διάφορες εταιρείες που χρηματοδοτεί η τράπεζα. Όταν μοιράζει μέρισμα θα παίρνεις το μερίδιό σου. Εάν όχι τίποτα. Δεν υπάρχει εγγυημένη απόδοση. Θέλεις ν’ αγοράσεις σπίτι; Σου λείπει ένα μέρος των χρημάτων? H Tράπεζα παρακρατεί την κυριότητα του ποσοστού του ακινήτου που αντιστοιχεί στο δάνειο. Θέλεις μετά από 2,3,5, 10 , 20 χρόνια να εξαγοράσεις το ποσοστό? Θα το αγοράσεις από την τράπεζα στις τρέχουσες τιμές τις αγοράς την στιγμή εκείνη.
Μ’αρεσε αυτή η ανταλλαγή απόψεων. Αγαπητέ κ.Δ.Μίχαλε ευχαριστώ για τον χρόνο που αφιερώσατε να διαβάσετε το κείμενό μου και να γράψετε τις παρατηρήσεις. πάντα ανοικτός για σχόλια και παρατηρήσεις και νέες σκέψεις. Και κατι τελευταίο. Μην σας παραμυθιάζει ΚΑΝΕΝΑΣ!! ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΗ ΛΟΓΙΚΗ !!! ΤΙΠΟΤΕ ΑΛΛΟ!! Καλό βράδυ για την ώρα.
Επειδή, απ’ ότι βλέπω όλοι είμαστε ειδικοί στα …οικονομικά τι θα λέγατε να ιδρύσουμε μία …Τράπεζα;
Το άρθρο είναι πολύ ορθολογικό (και ρεαλιστικό) αλλά κρίνωντας από τις απαντήσεις που ακολούθησαν πολύ φοβάμαι ότι κανένας δεν κατάλαβε πλήρως το νόημά του…