Aναδιάρθρωση κρατικού χρέους & εκκολαπτόμενη τραπεζική κρίση βλέπουν οι ξένοι

Παρά την προσφυγή της Ελλάδας στο ΔΝΤ και τον μηχανισμό στήριξης και παρά την ανακοίνωση περί επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής των ελληνικών δανείων το επιτόκιο των 10ετών ελληνικών ομολόγων βρίσκεται στο 11,56% με την τρέχουσα τιμή των ομολόγων στην αγορά στα 69 σεντ στο ευρώ. Την ίδια στιγμή το επιτόκιο των ομολόγων 7ετίας κυμαίνεται στο 12,51% και το επιτόκιο των ομολόγων 3ετίας στο 12,89%.

Οι τιμές επιτοκίων και ομολόγων μας δείχνουν ότι επενδυτές θεωρούν σχεδόν βέβαιη την αδυναμία της Ελλάδας να εξυπηρετήσει το χρέος της. Πέρα από αυτό, ωστόσο, η σύγκριση των επιτοκίων ομολόγων διαφορετικής διάρκειας λήξης μας φανερώνει πως όσο μικραίνει ο χρονικός ορίζοντας λήξης τους τόσο μεγαλώνει το επιτόκιο τους, Αυτό συνεπάγεται ότι οι επενδυτές θεωρούν ότι το ρίσκο πτώχευσης είναι μεγαλύτερο στο διάστημα των επόμενων 3 ετών απ’ ότι σε αυτό των 7 ή των 10 ετών, παρόλο που και στα τρία αυτά διαστήματα το ρίσκο εκτιμάται εξαιρετικά υψηλό. Προκειμένου να συναντήσουμε επιτόκιο κάτω από το 10% πρέπει να κοιτάξουμε τα 30ετή ομόλογα (ανέρχεται στο 9%) όμως και αυτά πωλούνται στην αγορά στα 54 σεντ στο ευρώ.

Την Παρασκευή, ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor’s ανακοίνωσε ότι μπορεί να περιορίσει την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας στο ΒΒ-, εάν καταστεί σαφές ότι ο προτεινόμενος Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) θα ευνοήσει τους δημόσιους πιστωτές σε βάρος των ιδιωτών που κατέχουν κρατικά ομόλογα. Ο οίκος είπε χαρακτηριστικά πως ‘η Ελλάδα, ως δυνητικός αποδέκτης της χρηματοδότησης του ESM, μπορεί να τύχει αρνητικής αξιολόγησης της πιστοληπτικής της ικανότητας’.

Είναι ξεκάθαρο από την παραπάνω ανακοίνωση ότι ο οίκος Standard & Poor’s θεωρεί πως η Ελλάδα είναι πιθανό να προσφύγει στον ESM προκειμένου να προβεί σε αναδιάρθρωση του χρέους της. Σύμφωνα με αναλυτές του Bloomberg ο οίκος θεωρεί ότι η Ελλάδα δε θα καταφέρει να εξυπηρετήσει το χρέος της και θα οδηγηθεί σε αναδιάρθρωση νωρίτερα από το τέλος της περιόδου αποπληρωμής των δανείων στο ΔΝΤ. Τα δάνεια από το ΔΝΤ και την ΕΕ, η επιμήκυνση και ακόμη και το ενδεχόμενο νέου δανείου δε λύνει το διαρθρωτικό πρόβλημα χρέους της Ελλάδας, εκτιμούν, το οποίο θα διογκώνεται όσο περνούν τα χρόνια και κάποια στιγμή θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με αναδιάρθρωση.

Αναλυτές στη Γερμανία θεωρούν ότι η Μέρκελ είχε στο μυαλό της πρώτα την Ελλάδα όταν πρότεινε τη δημιουργία του σχετικού μηχανισμού σταθερότητας και μετά τις υπόλοιπες προβληματικές χώρες και θεωρούν σχεδόν δεδομένη την ανάγκη χρήσης του από τη χώρα στα επόμενα χρόνια.

Αναλυτές, επενδυτές και traders σε Λονδίνο και Μόναχο, ωστόσο, βλέπουν πέρα από την κρατική κρίση χρέους και μία εκκολαπτόμενη τραπεζική κρίση στην Ελλάδα καθώς και μία προσπάθεια αυτή να μείνει κρυφή, κάτι το οποίο προβλέπουν πως δύσκολα θα μπορέσει να συμβαίνει για πολύ καιρό ακόμη. ‘Γιατί να θέλει οποιοσδήποτε να δανείσει στην Ελλάδα;’ αναρωτιέται χρηματομεσίτης στο City σε συνέντευξη του στους Financial Times (FT). “Όσο η ευρωπαϊκή κρίση συνεχίζεται είναι απίθανο να βρεθεί κανείς να δανείσει χρήματα στις ελληνικές τράπεζες. Η ελληνική οικονομία είναι η ασθενέστερη στην Ευρώπη και θα χρειαστεί πολύς καιρός μέχρι να επιστρέψει η εμπιστοσύνη’.

Οι ελληνικές τράπεζες περνούν τη χειρότερη κρίση τους των τελευταίων δεκαετιών και ας γίνονται πολιτικές δηλώσεις που προσπαθούν να πείσουν για το αντίθετο. ‘Ο ελληνικός τραπεζικός τομέας είναι πολύ πιο στενά συνδεδεμένος με το κράτος απ’ ότι φαίνεται εκ πρώτης όψεως’ είπε Έλληνας επενδυτής με συναλλαγές δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ με τις σημαντικότερες ελληνικές τράπεζες. ‘Τράπεζες και κράτος σε πολλές περιπτώσεις είναι ένα και καλύπτουν ο ένας τον άλλον’. Παρόμοια διαπίστωση έκανε πρόσφατα και ο οίκος αξιολόγησης Fitch, τονίζοντας ότι ο ελληνικός τραπεζικός κλάδος έχει συνδεθεί με το κράτος σε μεγάλο βαθμό και επισημαίνοντας επιπλέον ότι τα επισφαλή δάνεια στην Ελλάδα θα συνεχίσουν να αυξάνονται τουλάχιστον έως τα μέσα του 2011. Δυσμενέστερη σχετικά με το θέμα αυτό είναι η πρόβλεψη της UBS που υπολογίζει πως τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα κυμανθούν στο 15% το 2012’.

Οι ελληνικές τράπεζες είχαν δανειστεί μέχρι το τέλος του Οκτωβρίου από την ΕΚΤ 92,4 δις ευρώ και η εξάρτηση τους από την ΕΚΤ παραμένει κοντά στο 100%. Η ΕΤΕ και η Eurobank μπόρεσαν να δανειστούν 4,7 και 3 δις ευρώ αντίστοιχα με repos αλλά όταν αυτά καλύπτονται από κρατικά ομόλογα δέχονται περικοπή στην ονομαστική τους αξία τουλάχιστον της τάξης του 20%.

Τα κέρδη των τραπεζών στο 9άμηνο έχουν μειωθεί κατά μέσο όρο 80%, κατάσταση η οποία είναι συνδεδεμένη με την πορεία της ελληνικής οικονομίας και αναμένεται να χειροτερέψει. Οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά 26,7 δις στο 10μηνο του έτους, μείωση της τάξης του 11% επί των συνολικών καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες, με μερικούς τραπεζίτες να προβλέπουν περαιτέρω μείωση της τάξης του 20% στο 2011, σύμφωνα με τους FT.

‘Η κατάσταση μερικών ελληνικών τραπεζών είναι δραματική’ ανέφερε Έλληνας επενδυτής με επένδυση πολλών δεκάδων εκατομμύριων ευρώ υπό έγκριση. ‘Έχω έγκριση για δάνειο 45 εκ ευρώ από μεγάλη ελληνική τράπεζα αλλά δεν πρόκειται να προχωρήσει υπό τις τρέχουσες συνθήκες καθώς δεν υπάρχουν χρήματα. Οι τράπεζες δεν έχουν ρευστό και χρησιμοποιούν το ενεργητικό τους για να δανειστούν. Όλα τα προηγούμενα δάνεια που είχα έχουν τιτλοποιηθεί και πουληθεί ή έχουν μπει ως εγγύηση για να πάρουν οι τράπεζες δανεικά’ συμπλήρωσε.

Υπό την πίεση της κατάστασης οι τράπεζες που έχουν τη δυνατότητα προβαίνουν σε έκδοση καλυμμένων ομολόγων υποθηκεύοντας ό,τι πολυτιμότερο υπάρχει στο ενεργητικό τους. Η πτώση των τιμών στην αγορά κατοικίας, ωστόσο, προκαλεί μείωση της πραγματικής αξίας του ενεργητικού των τραπεζών.

Η εκκολαπτόμενη κρίση στον ελληνικό τραπεζικό κλάδο για μερικούς είναι ήδη ένα γεγονός. Το σίγουρο είναι πως επηρεάζει καταλυτικά την αγορά αφού η χορήγηση των δανείων έχει στεγνώσει. Ο ρυθμός ανόδου των χορηγήσεων δανείων θα είναι αρνητικός το 2011 ή στην καλύτερη περίπτωση μηδενικός σύμφωνα με την πρόβλεψη του οίκου Fitch. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών μειώνονται παράλληλα με τη μείωση του εισοδήματος και το τελευταίο αναμένεται να συρρικνωθεί ακόμη περισσότερο το 2011.

Όσον αφορά στην επιστροφή των τραπεζών στη διατραπεζική αγορά αυτό είναι ακόμη μακρινό σενάριο σύμφωνα με την UBS που προβλέπει ότι οι ελληνικές τράπεζες θα παραμείνουν απόλυτα εξαρτημένες από την ΕΚΤ.

Παρόλα τα παραπάνω αλλά και τις δεινές προβλέψεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας το Υπουργείο Οικονομικών θεώρησε ‘έκπληξη’ την απόφαση του οίκου αξιολόγησης Standard & Poor’s να θέσει την Ελλάδα υπό παρακολούθηση με αρνητική προδιάθεση. “Η προσέγγιση της S&P αφορά μόνο σε χώρες με προβλήματα πρόσβασης στις αγορές μετά το 2013 και δεν μπορεί να ισχύει για την Ελλάδα’ συμπλήρωσε το Υπουργείο.

“Αν η προσέγγιση της S&P δεν ισχύει για την Ελλάδα τότε για ποιον ισχύει’ σχολίασαν με έκπληξη αναλυτές στο Λονδίνο μετά τη δημοσίευση της ανακοίνωσης του Υπουργείου Οικονομικών στο Reuters.’

Με την κρίση ρευστότητας να μεγαλώνει το Υπουργείο Οικονομικών εξασφάλισε ένα νέο πακέτο 20 δις για τη στήριξη των τραπεζών, από τα οποία αναμένεται να λάβουν 3 με 4 δις η ΕΤΕ, η Alpha Bank, η Eurobank και η Πειραιώς. Αυτό μπορεί να δώσει χρόνο στον τραπεζικό κλάδο αλλά δε λύνει το πρόβλημα ενώ τις συνδέει ακόμη περισσότερο με το κράτος κάνοντας μία ενδεχόμενη επιδείνωση της κατάστασης σε ένα από τα δύο μαχαίρι και για το άλλο.

‘Τί θα συμβεί στην περίπτωση που η Ελλάδα χρειαστεί να διασώσει μία τράπεζα;’ αναρωτιέται ο Έλληνας επενδυτής. ‘Ποιος θα πληρώσει τότε το τίμημα και πώς θα αποφευχθεί μία μεγαλύτερης κλίμακας τραπεζική κρίση;’

Εκξαιρετικό: από “Σοφοκλέους 10”

Αν η ελληνική κυβέρνηση παραδεχτεί ότι υπάρχει τραπεζική κρίση τότε θα προκαλέσει μεγαλύτερη αναστάτωση στους πολίτες και θα κινδυνεύσει να επιδεινώσει το πρόβλημα. Όμως ο χρόνος που μπορεί να κρύψει το πρόβλημα κάποια στιγμή θα τελειώσει και αν το μόνο στοίχημα της είναι ότι μέχρι τότε η Ελλάδα θα έχει καταφέρει, άγνωστο πως, να έχει λύσει το πρόβλημα του κρατικού χρέους τότε είναι καλό να ξεκινήσει άμεσα η κατάρτιση ενός σχεδίου β’.

Πάνος Παναγιώτου
χρηματιστηριακός τεχνικός αναλυτής
διευθυντής GSTA/EKTA