Όταν, πριν από 10 περίπου χρόνια, η στήλη αυτή άρχισε να ασχολείται με τα προβλήματα της ρύπανσης της ατμόσφαιρας, της κυκλοφορίας στις μεγάλες πόλεις και να προτείνει τρόπους αντιμετώπισής τους, οι σοβαροφανείς «ειδικοί», οι αναρμόδιοι αρμόδιοι και οι κομματάρχες που έκαναν «κουμάντο» δεν έκαναν τίποτα άλλο από το να χαμογελούν ειρωνικά και να απορρίπτουν τις προτάσεις- θέσεις μας σαν «ανεδαφικές» και ανεφάρμοστες.

Δεν ήταν λίγες οι φορές που, σε συζητήσεις μας με τους εν λόγω κυρίους, σε συνεντεύξεις Τύπου και σε διάφορες επιτροπές, η στήλη είχε κινδυνεύσει να… εκδιωχθεί με τη βία επειδή υποστήριζε ότι δεν είναι δυνατόν να επιβάλει κανείς σκληρά αστυνομικά μέτρα σ’ έναν πληθυσμό που δεν γνώριζε τι ήταν η ατμοσφαιρική ρύπανση ούτε καταλάβαινε τι σημαίνει κυκλοφορία.

Όταν, π.χ., κάποιος ονειροπαρμένος, ξενοσπουδαγμένος και εντελώς αποκομμένος με την πραγματικότητα νεαρός διαρρήγνυε τα ιμάτιά του ζητώντας το κεφάλι των «παραβατών» στα πόδια του, ο υπογράφων προσπαθούσε ήρεμα να του εξηγήσει ότι ο τελευταίος που φταίει για τη ρύπανση του Κηφισού, π.χ., είναι ο βιοτέχνης της περιοχής και ο πρώτος υπεύθυνος είναι ο «αρμόδιος» υπουργός, το ίδιο το κράτος και οι υπηρεσίες του, οι αστυνομικές αρχές, οποιοσδήποτε πάντως εκτός από τον σκληρά διωγμένο ανθρωπάκο που προσπαθούσε να επιβιώσει σ’ αυτόν τον τόπο όπου βασίλευε το αλαλούμ.

Έξω φρενών γίνονταν τα αγοράκια με τα χάρις τουίντ και τα κοριτσάκια με τα ταγάρια.

Η στήλη χαρακτηριζόταν με όλες τις αποχρώσεις του κομματικού πανθέου ανάλογα με την τοποθέτηση του «αρμόδιου» και του ονειροπαρμένου συμβούλου του.

Μάτια προσπαθούσε να τους πει ότι προβλήματα ρύπανσης και κυκλοφορίας αντιμετώπισαν και άλλες, περισσότερο προηγμένες, χώρες και τα έλυσαν χωρίς πρόστιμα… ενός εκατομμυρίου, χωρίς φυλακίσεις, χωρίς… μεταφορές και αναστολές… λειτουργίας των βιομηχανιών.

Μάτια προσπαθούσε να τους πείσει ότι η συσσώρευση των βιοτεχνιών- βιομηχανιών γύρω από μια ανοργάνωτη και άσχετη πόλη σαν την Αθήνα ήταν ένα φαινόμενο παγκόσμιο σε μικρότερη ή μεγαλύτερη κλίμακα. Κι άλλες πόλεις χτίστηκαν ανοργάνωτα και άσχετα και δε χρειάζεται να είναι κανείς Σέρλοκ Χόλμς για να ανακαλύψει ότι μέσα στο Λονδίνο και το Παρίσι, στα προάστια αλλά και πάνω στα «νησιά» του Σηκουάνα ακόμα υπάρχουν τεράστια εργοστάσια χωρίς αυτό να δημιουργεί ψυχολογικά προβλήματα σε αρμόδιους και πληθυσμό.

Το γιατί συνέβησαν όλα αυτά τα τρομερά το ξέρει ακόμα κι ένα μικρό παιδί. Τα παλιά χρόνια δεν υπήρχαν… μετρό και Μπόινγκ 767, ούτε επιβατικά αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες για να μετακινείται ο κόσμος μ’ ευκολία. Έτσι, τα εργοστάσια χτίζονταν μέσα στις πόλεις, από τη Ρώμη μέχρι τη Μόσχα και από τη Σαγκάη μέχρι τη Μελβούρνη και τη Σόφια.

Το αποτέλεσμα ήταν γνωστό.

Πόλεις με «προβλήματα» ρύπανσης και κυκλοφορίας, στάθμευσης και θορύβου…

Δεν ήταν όμως το τέλος του κόσμου που έφτασε στις πόλεις αυτές και στους πραγματικά ειδικούς ανθρώπους που φρόντιζαν για τη λειτουργία τους…

Ήταν απλά μια σειρά προβλημάτων που ζητούσαν λύση. «Αίσχος» φώναζαν τα ταγάρια. «Είσαι με το βιομηχανικό κατεστημένο».

«Να φύγουν οι βιομηχανίες από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη» φώναζαν τα ονειροπαρμένα παιδάκια.

Να μην πάνε πουθενά έλεγε η στήλη. Να μείνουν εκεί που είναι αλλά να λειτουργούν με αυστηρές προδιαγραφές. Δε μπορεί μια μικρή και ανοργάνωτη χώρα σαν την Ελλάδα να σηκώσει το κόστος- οικονομικό και κοινωνικό- του ξεριζώματος δεκάδων εκατοντάδων επιχειρήσεων από τις μεγάλες πόλεις μέσα σε δώδεκα ή 48 μήνες. Αυτά τα πράγματα δεν αντιμετωπίζονται- έλεγε η στήλη- με λαρυγγισμούς και θεατρικές παραστάσεις, με βαμμένα πεζοδρόμια και πρόστιμα, με ψητά αρνιά και με χορούς των υπηκόων γύρω από τη θράκα. Αντιμετωπίζονται μέσα στα Γραφεία Ερευνών, όπου επιστήμονες ρεαλιστές, άνθρωποι που ξέρουν την επιστήμη τους αλλά και το πεζοδρόμιο, μελετούν και παίρνουν αποφάσεις που μπορούν να εφαρμοστούν. «Αιρετικός», φώναζαν τα παιδάκια. «Κάψτε τον».

«Τα μέτρα που προτείνετε είναι ανεφάρμοστα», έλεγε ο πρόεδρος της επιτροπής για τον Κ.Ο.Κ., «δεν είναι δυνατόν να τα υιοθετήσουμε».

Έτσι περνούσαν τα χρόνια και στον μικρό αυτό χώρο η στήλη δημοσίευσε άρθρα για θέματα όπως είναι τα οδικά ατυχήματα, η κατάσταση των δρόμων, το… πετροχημικό εργοστάσιο, οι πυρηνικοί σταθμοί για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, οι ερασιτεχνικοί ραδιοσταθμοί, τα ελεύθερα ραδιοκύματα, η αιολική ενέργεια (τα πρώτα άρθρα που γράφτηκαν σε ελληνικό περιοδικό ή εφημερίδα), τα πυροσβεστικά αεροπλάνα, τα τραίνα και χίλια δυο άλλα θέματα που επηρέαζαν και επηρεάζουν την ποιότητα ζωής σ’ αυτή τη χώρα. Τονίσαμε ακόμα και την ανάγκη να στραφεί η προσοχή των νέων από τα «προβλήματα» της Κεντρικής Λαχαναγοράς, στους ηλεκτρονικούς επεξεργαστές και την αεροδιαστημική τεχνολογία αλλά μας κατηγόρησαν ότι κάνουμε πόλεμο στην πολιτική της… αλλαγής, αν είναι δυνατόν.

Για 13 ολόκληρα χρόνια η στήλη αυτή κηρύσσει τον δρόμο της ηρεμίας στη σκέψη, της πίστης στην απλή, κοινή λογική και στην παρακολούθηση των πράξεων και των έργων άλλων ανθρώπων περισσότερο ειδικών από εμάς.

Για 13 ολόκληρα χρόνια πολεμάει τα «πρόστιμα μέχρι και ενός εκατομμυρίου δραχμών» και τη λογική τους και, σε τελική ανάλυση, και εκείνους που εκφράζουν αυτή τη λογική.

Διάβαζα προχτές τ’ άρθρα όλων αυτών των χρόνων έχοντας ανοίξει τους φακέλους των αρχείων μου.

Διαβάζοντας, κάτι ακόμα «βγήκε» στην επιφάνεια. Ότι, για μια σειρά προβλημάτων, η αντιμετώπιση παρέμεινε ίδια και άρθρα που γράφτηκαν το 1970 ή το 1975 θα μπορούσαν μια χαρά να δημοσιευτούν και σήμερα!

Σιγά- σιγά στον ορίζοντα παρουσιάζονται όμως ενθαρρυντικά σημάδια.

Ένα απ’ αυτά ήταν μια πρόσφατη δήλωση του υπουργού Δημοσίων Έργων ότι η αντιμετώπιση της ρύπανσης του περιβάλλοντος δεν είναι πρόβλημα που λύνεται μέσα σ’ ένα χρόνο αλλά τουλάχιστον σε δέκα. Ένα άλλο είναι η πρόσφατη απόφαση του υπουργού Εθνικής Οικονομίας να σταλούν άνθρωποι στην Καλιφόρνια για να μελετήσουν πώς η πολιτεία αυτή αντιμετωπίζει το πρόβλημα των πυρκαγιών. Μια τρίτη είναι το να μην αγοραστούν τα 80 πολωνικά «πυροσβεστικά» αεροπλάνα.

Κι ενώ παρουσιάζονται αυτά τα θετικά σημάδια, να σου και βγαίνει κάποιος και βάζει… πρόστιμο 200.000 «δια την παραβίασιν του δακτυλίου» και τα σωριάζει όλα κομμάτια στο- υποθετικό- δάπεδο κι άντε φτου κι από την αρχή.

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΒΑΘΑΣ