Η Μέρκελ «ετοιμάζει» την ελληνική χρεοκοπία!

Από το “Σοφοκλέους 10”

Συνθήκες μόνιμου αποκλεισμού της χώρας από τις αγορές δημιουργεί η νέα αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης – Έρχονται νέα «χτυπήματα» από τους οίκους αξιολόγησης, λόγω του αυξημένου ρίσκου αναδιάρθρωσης χρέους: πρώτο μήνυμα από την S&P – Αρχίζουν στο παρασκήνιο οι συζητήσεις Παπανδρέου με Στρος Καν και Μπαρόζο για νέο δάνειο (και μνημόνιο…) στην Ελλάδα

Οι ελπίδες ομαλής εφαρμογής του μνημονίου, με επιστροφή στις αγορές από το 2012 και βιώσιμη εξυπηρέτηση του χρέους μετά το 2013, χωρίς τη «βόμβα» χρεολυσίων για τα 110 δις. ευρώ του διεθνούς δανείου, εξανεμίζονται από τις πρωτοβουλίες της Γερμανίας, που «φωτογραφίζει» την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, μέσα από τη νέα αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης. Οι συνθήκες μακροχρόνιου αποκλεισμού της χώρας από τις αγορές που διαμορφώνονται επισφραγίζονται από τα «χτυπήματα» των οίκων αξιολόγησης, με πρώτη την S&P, ενώ η κυβέρνηση στο προσκήνιο δηλώνει «έκπληξη», αλλά στο παρασκήνιο αρχίζει διαπραγματεύσεις με ΔΝΤ και Κομισιόν για να βρεθεί λύση στο πρόβλημα του «εμπάργκο» των αγορών.

Έχει ενδιαφέρον, ότι ο Πρωθυπουργός τροποποίησε το πρόγραμμά του για την επόμενη εβδομάδα: ενώ αναμενόταν να φθάσει στην Αθήνα την Δευτέρα ο Ντομινίκ Στρος Καν, ο επικεφαλής του ΔΝΤ θα έλθει τελικά την Τρίτη, ενώ την Δευτέρα προγραμματίσθηκε συνάντηση του Γ. Παπανδρέου, με τον πρόεδρο της Κομισιόν, Χοσέ Μανουέλ Μπαρόζο στις Βρυξέλλες.

Στις συναντήσεις αυτές, ο κ. Παπανδρέου επιδιώκει να δημιουργήσει συμμαχίες, με την πρότασή του για τη νέα αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης, που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το γερμανικό σχέδιο για νέο μηχανισμό στήριξης και ελεγχόμενες αναδιαρθρώσεις χρέους: ο Έλληνας Πρωθυπουργός αντιπροτείνει εκδόσεις ευρωομολόγων και πανευρωπαϊκό φόρο στις χρηματιστηριακές συναλλαγές, από τον οποίο θα αντλούνται περίπου 200 δις. ευρώ το χρόνο, έσοδα που θα αξιοποιηθούν για τη στήριξη των ασθενών οικονομιών.

Όμως, πέρα από τις προτάσεις του Πρωθυπουργού για τη νέα αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης, οι οποίες φαίνεται εκ προοιμίου απίθανο να επηρεάσουν αποφασιστικά την έκβαση της κρίσιμης Συνόδου Κορυφής του Δεκεμβρίου, πληροφορίες αναφέρουν ότι η κυβέρνηση αρχίζει ήδη, σε πολύ υψηλό επίπεδο, να αναζητεί λύσεις για το πρόβλημα αποκλεισμού της χώρας από τις αγορές το 2012, όταν θα είναι υποχρεωμένη βάσει του μνημονίου, ακόμη και αν εγκριθεί η επιμήκυνση του δανείου, να χρηματοδοτήσει μεγάλο μέρος των δανειακών αναγκών από τις αγορές, με εκδόσεις ομολόγων.

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η κυβέρνηση επιζητεί να διαμορφώσει έγκαιρα μια συναίνεση στους κόλπους της τρόικας, ώστε να προστατευθεί η χώρα από τις «ορέξεις» των αγορών, σε περίπτωση που, όπως αναμένεται, το spread παραμείνει και το 2011 σε επίπεδα απαγορευτικά για δανεισμό από το 2012. Για να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα, η λύση που φέρεται να συζητείται, όπως άλλωστε επιβεβαίωσε πρόσφατα με δηλώσεις του και ο Πολ Τόμσεν, επικεφαλής της αντιπροσωπείας του ΔΝΤ στην Ελλάδα, είναι να εγκριθεί ένα πρόσθετο δάνειο για την κάλυψη των δανειακών αναγκών της χώρας χωρίς προσφυγή στις αγορές, το οποίο θα πρέπει να προέλθει από τον προσωρινό μηχανισμό στήριξης της Ευρωζώνης και, μετά το 2013, να μεταβιβασθεί στο μόνιμο μηχανισμό (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας – European Stability Mechanism, ESM).

Η επιμήκυνση δεν σώζει…

Η κυβέρνηση διαπιστώνει, ότι παρά την επιμήκυνση του δανείου, ο μηχανισμός που δημιουργείται στην Ευρωζώνη μετά το 2013, βάσει των γερμανικών προτάσεων, «φωτογραφίζει» την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, δημιουργώντας αξεπέραστα προβλήματα στις σχέσεις της χώρας με την αγορά ομολόγων. Όπως ανακοινώθηκε την Κυριακή από το Eurogroup, το νέο πλαίσιο θα έχει τα ακόλουθα, εξαιρετικά «εχθρικά» για την Ελλάδα, χαρακτηριστικά:

n Από το 2013, ενσωματώνονται σε όλες τις εκδόσεις ομολόγων της Ευρωζώνης οι ρήτρες συλλογικής δράσεις, που θα καθορίζουν εκ των προτέρων τη δυνατότητα αναδιάρθρωσης του χρέους (με «κούρεμα» επιτοκίου, επιμήκυνση διάρκειας, ή ακόμη και «κούρεμα» ονομαστικής αξίας χρέους). Ταυτόχρονα, ορίζεται ότι στη σειρά προτεραιότητας των πιστωτών θα προηγούνται το ΔΝΤ και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας και θα έπονται οι ιδιώτες πιστωτές, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για την αξιολόγηση του κινδύνου των ομολόγων χωρών που λαμβάνουν επίσημη βοήθεια, όπως η Ελλάδα.

n Επιπλέον, η διαδικασία αναδιάρθρωσης χρέους, που συνοδεύει τη δημιουργία του ESM, διαμορφώνει αρνητικά δεδομένα για την Ελλάδα: προβλέπεται ότι οι χώρες που λαμβάνουν στήριξη θα εξετάζονται ξεχωριστά (με «ενδελεχείς ελέγχους φερεγγυότητας από την Κομισιόν και το ΔΝΤ») για να διαπιστώνεται αν έχουν δυνατότητα βιώσιμης εξυπηρέτησης του χρέους τους. Σε περίπτωση που βρεθεί ότι αυτό είναι αδύνατο (πράγμα πολύ πιθανό για την Ελλάδα, με το χρέος να ξεφεύγει από το 150% του ΑΕΠ το 2011 και τα κόστη δανεισμού από τις αγορές να είναι απαγορευτικά υψηλά), η χώρα θα χρηματοδοτείται μεν από τον ESM, αλλά θα αρχίσει και η διαδικασία αναδιάρθρωσης του χρέους.

Κλείνει ο δρόμος προς την αγορά

Τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται, αν επιβεβαιωθούν στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου και στις τελικές αποφάσεις για την αλλαγή της Συνθήκης της Λισαβόνας μέχρι τον Μάρτιο, αποτρέπουν κάθε σκέψη ομαλής επιστροφής της χώρας στις αγορές το 2012, όπως ισχυριζόταν αρχικά, μόλις ανακοινώθηκε η κατ’ αρχήν συμφωνία επιμήκυνσης του διεθνούς δανείου των 110 δις. ευρώ, το υπουργείο Οικονομικών.

Η Standard & Poor’s, ο μεγαλύτερος οίκος πιστοληπτικών αξιολογήσεων, έγινε ο πρώτος που συνέδεσε την πιστοληπτική αξιολόγηση των ελληνικών ομολόγων με τη νέα αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης, εντάσσοντας ήδη από την Παρασκευή την Ελλάδα σε αξιολόγηση με προοπτική υποβάθμισης (“negative credit watch”) από την ήδη χαμηλή κατηγορία όπου βρίσκεται (ΒΒΒ+, δηλαδή κατηγορία “junk”, που αποκλείει κάθε δυνατότητα αγοράς ελληνικών ομολόγων από συντηρητικά χαρτοφυλάκια).

Με τους νέους κανόνες αυξάνεται το ενδεχόμενο η κυβέρνηση να στραφεί σε βάρος των ιδιωτών που κατέχουν κρατικά ομόλογα, τονίζει η S&P, επιβεβαιώνοντας τις καταστροφικές παρενέργειες των γερμανικών προτάσεων: “Πιστεύουμε ότι μπορούσε να έχει αρνητικές συνέπειες στο αν οι ιδιώτες κάτοχοι κρατικού χρέους θα πληρώνονται στο ακέραιο και εγκαίρως”, δήλωσε ο αναλυτής της S&P, Μορίτς Κρέμερ. Ο οίκος αξιολόγησης ανήγγειλε ότι θα ανακοινώσει στους επόμενους τρεις μήνες αν θα προχωρήσει στην υποβάθμιση, όταν οι νέοι κανόνες θα έχουν αποσαφηνιστεί.

Ο υπουργός Οικονομικών δηλώνει έκπληκτος από την ενέργεια της S&P, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ίσως να υπαγορεύεται από ύποπτες σκοπιμότητες, αφού, όπως λέει το υπουργείο Οικονομικών, αγνοούνται οι «επιτυχίες στους τομείς της δημοσιονομικής εξυγίανσης, αλλά και των μεταρρυθμίσεων», αλλά και το «θετικό αποτέλεσμα στη μείωση της αβεβαιότητας», που θα έχει η νέα αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης. Όμως, ανεξάρτητα από υπαρκτές ή όχι σκοπιμότητες, γεγονός είναι ότι η S&P απλώς διαπιστώνει το αυτονόητο: η αξιολόγηση των ελληνικών ομολόγων από τις αγορές μόνο προς το χειρότερο μπορεί να μεταβληθεί, ανεξάρτητα από τις προσπάθειες της κυβέρνησης, όταν θα υπάρχει θεσμική δυνατότητα αναδιάρθρωσης του χρέους της χώρας. Το πρόσθετο ρίσκο δεν μπορεί παρά να αξιολογηθεί αρνητικά από τους οίκους αξιολόγησης και, όπως όλα δείχνουν, στην ίδια κατεύθυνση με την S&P θα υποχρεωθούν να κινηθούν η Moody’s και η Fitch, ακόμη και πριν οριστικοποιηθούν οι αποφάσεις επί των γερμανικών προτάσεων…