Η πρώτη αντιπαράθεση Γιώργου-τρόικας!

Παρασκευή, 01 Οκτώβριος 2010 00:53
Από το “Σοφικλέους 10”
Την ώρα που γενικεύονται οι ανησυχίες για ενδεχόμενο αδιέξοδο του ελληνικού σταθεροποιητικού προγράμματος, ο Γιώργος Παπανδρέου εμφανίζεται έτοιμος για πρώτη φορά να έλθει σε αντιπαράθεση με την τρόικα, με επίκεντρο την πολιτική για τη σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος!
Ο Πρωθυπουργός με αρκετή σαφήνεια, μιλώντας χθες σε δημοσιογράφους, έστειλε στην τρόικα και τους τραπεζίτες του ιδιωτικού τομέα ένα μήνυμα… ανυπακοής στις επιταγές των διεθνών δανειστών της χώρας: στο τραπεζικό σύστημα το Δημόσιο θα αναλάβει και πάλι τον πρώτο ρόλο, ήταν το μήνυμα του κ. Παπανδρέου, και η τρόικα θα πρέπει να το αποδεχθεί, παρότι μόλις πρόσφατα από την τελευταία έκθεση αξιολόγησης της οικονομίας από το ΔΝΤ διαφαινόταν καθαρά η επιθυμία της να περιορισθεί δραστικά ο ρόλος του κράτους.
Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου,  ο κ. Παπανδρέου ανέφερε, ότι θα δημιουργηθεί σίγουρα ένας δημόσιος τραπεζικός πυλώνας, χωρίς να αποκλείεται να σχηματισθεί και δεύτερος, ενώ μόλις την περασμένη εβδομάδα ο Πρωθυπουργός δήλωνε από την Αμερική, ότι στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα μείνει μία ισχυρή κρατική τράπεζα και δύο-τρεις ιδιωτικές. Μάλιστα, δίνοντας προκαταβολικά απάντηση σε όσους θα έσπευδαν να σχολιάζουν, ότι αυτή η πολιτική είναι σαφώς αντίθετη με τις υποδείξεις της τρόικας για ελαχιστοποίηση της παρουσίας του Δημοσίου στο τραπεζικό σύστημα, ο κ. Παπανδρέου δήλωσε ότι για τα θέματα των τραπεζών λαμβάνει αποφάσεις η κυβέρνηση, καθώς δεν περιλαμβάνονται συγκεκριμένες σχετικές δεσμεύσεις στο μνημόνιο.
Θα πρέπει βέβαια να σημειωθεί, ότι η κυβέρνηση δεν έχει στην πραγματικότητα τόσα περιθώρια ελιγμών, σε σχέση με την πολιτική για το τραπεζικό σύστημα, όσα άφησε να εννοηθεί ο Πρωθυπουργός. Στο μνημόνιο περιλαμβάνεται η δέσμευση της κυβέρνησης να μεριμνήσει για τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος και η τρόικα θεωρητικά έχει το περιθώριο να μπλοκάρει κυβερνητικές αποφάσεις, αν κρίνει ότι αυτές οδηγούν στη δημιουργία πιστωτικών ιδρυμάτων με ασθενή κεφαλαιακή θέση.
Επιπλέον, στο μνημόνιο περιλαμβάνεται και η δέσμευση της κυβέρνησης να προχωρήσει στους χειρισμούς της για το τραπεζικό σύστημα, με απόλυτο σεβασμό στους κοινοτικούς κανόνες δικαίου για τον υγιή ανταγωνισμό και τις κρατικές ενισχύσεις, με την επιφύλαξη μάλιστα, ότι η Κομισιόν θα πρέπει να εγκρίνει σε αυτή τη βάση, κάθε μελλοντική κίνηση. Έτσι, η κυβέρνηση δεν έχει στην πραγματικότητα το περιθώριο να δημιουργήσει ένα κεφαλαιακά ασθενές κρατικό τραπεζικό σχήμα, το οποίο θα ενισχύεται αφειδώς από τον κρατικό προϋπολογισμό για να ασκεί ανταγωνισμό στις ιδιωτικές τράπεζες, που ήδη μάλιστα έχουν προσφύγει στην Επιτροπή με αναφορές για αθέμιτο ανταγωνισμό στις καταθέσεις από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.
Έτσι, αν αποδειχθεί ότι ο Πρωθυπουργός είναι αποφασισμένος να εφαρμόσει στην πράξη, με όποιο κόστος, όσα σαφώς άφησε να εννοηθούν χθες, η τρόικα έχει θεωρητικά τη δυνατότητα να «παγώσει» ακόμη και τις εκταμιεύσεις του διεθνούς δανείου, αν θεωρήσει ότι οι χειρισμοί της κυβέρνησης υπονομεύουν τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος και τη λειτουργία του υγιούς ανταγωνισμού. Το ΔΝΤ, μάλιστα, στην τελευταία έκθεση αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας προειδοποιούσε ότι οι κινήσεις του Δημοσίου στην «τραπεζική σκακιέρα» θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί και να αξιολογηθούν πριν αποφασίσει η τρόικα για το αν θα εκταμιευθεί η επόμενη δόση του δανείου.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η πολιτική αυτή στροφή της κυβέρνησης στα θέματα που άπτονται της λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος, σε μια γραμμή που θα μπορούσε να θεωρηθεί και «κρατικιστική» από τους θιασώτες των σκληρών φιλελεύθερων λύσεων, αντανακλά το βαθύ προβληματισμό του Μαξίμου για την κατεύθυνση που δίνει η τρόικα. Μια πολιτική δραστικής αποκρατικοποίησης αυτή την περίοδο, εκτιμούν στο πρωθυπουργικό περιβάλλον, αφενός θα κατέληγε σε επικρίσεις για «ξεπούλημα ασημικών», αφού είναι πρακτικά αδύνατο να πουληθούν σήμερα κρατικές τράπεζες με αξιοπρεπή τιμήματα, ενώ η κυβέρνηση θα έχανε σημαντικά εργαλεία άσκησης οικονομικής πολιτικής, αφήνοντας τεράστιο πεδίο ανεξέλεγκτης δράσης σε Έλληνες και ξένους τραπεζίτες.
Το ερώτημα πλέον είναι αν αυτό το πρώτο «ρήγμα» που άρχισε να διαφαίνεται στις σχέσεις κυβέρνησης – τρόικας θα οδηγήσει σε κάποιου είδους δραματικές εξελίξεις, που θα δημιουργήσουν αμφιβολίες για την εφαρμογή του μνημονίου, ή ακόμη και για τη δυνατότητα της χώρας να αποφύγει μια χρεοκοπία στο πολύ κοντινό μέλλον.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το ρίσκο που αναλαμβάνει ο κ. Παπανδρέου σε αυτή την αντιπαράθεση είναι μάλλον λελογισμένο, όπως αρμόζει σε έναν «παίκτη» με καλή αντίληψη των διεθνών συσχετισμών: στην παρούσα φάση, καθώς το ντόμινο των χρεοκοπιών απειλεί να εξαπλωθεί σε αρκετές χώρες της «περιφέρειας» της Ευρωζώνης, ενώ το διεθνές τραπεζικό σύστημα βρίσκεται σε δεινή θέση, το τελευταίο που θα επιδίωκε η τρόικα θα ήταν μια αντιπαράθεση με την Αθήνα, που θα απειλούσε με… φιτιλιές παγκόσμιας εμβέλειας. Αν ο κ. Παπανδρέου, λοιπόν, αποφάσισε να κρατήσει μια απόσταση ασφάλειας από ορισμένες επιλογές της τρόικας, ίσως αυτή είναι η καλύτερη στιγμή για να το πράξει…