Ιδού τα αίτια της κρίσης…

του Νίκου Μπογιόπουλου

Ο καπιταλισμός, κύριοι…

Στην αρχή, δεν αναγνώριζαν ότι υπάρχει καν η ύπαρξη της κρίσης. Στη συνέχεια, προσπάθησαν να την περιγράψουν ως «κρίση του χρηματοπιστωτικού τομέα». Στην πορεία, τη βάφτισαν «κρίση χρέους».

Ομως, όσους ευφημισμούς κι αν εφεύρουν οι θιασώτες του καπιταλισμού, όση λεξιλαγνεία κι αν μετέλθουν, για να αποφύγουν να ομολογήσουν τον πραγματικό χαρακτήρα – και συνεπώς τις…

πραγματικές αιτίες – της κρίσης, να που η πραγματικότητα είναι ξεροκέφαλη:

Η κρίση είναι βαθιά, είναι δομική, είναι συστημική. Πρόκειται για κρίση του καπιταλισμού. Η καπιταλιστική κρίση που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη είναι μια κλασική κρίση υπερπαραγωγής και υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου.

Η κρίση του καπιταλισμού εκδηλώνεται πάνω στο έδαφος της αξεπέραστης αντίφασής του:

Από τη μια, υπάρχει ο ολόπλευρα κοινωνικός χαρακτήρας της παραγωγής κι από την άλλη η ατομική ιδιοποίηση του κοινωνικά παραγόμενου πλούτου.

*

«Τελικά», ο Μαρξ και ο Λένιν, «τελικά» το ΚΚΕ και οι κομμουνιστές έχουν δίκιο:

Ενα σύστημα, που έχει ως πυξίδα του το κέρδος του κεφαλαιοκράτη, ένα σύστημα, που δεν μπορεί παρά να λειτουργεί με τους άναρχους κανόνες που επιτάσσει η εξασφάλιση του ατομικού κέρδους, είναι καταδικασμένο να αποτελεί συνώνυμο της κρίσης και της καταστροφής.

«Τελικά», το ΚΚΕ και οι κομμουνιστές έχουν δίκιο:

Η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων δεν μπορεί παρά να ασφυκτιά στο πλαίσιο των στενών παραγωγικών σχέσεων που έχουν οικοδομηθεί στο έδαφος της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Ιδού τα αίτια της κρίσης. Της αναπόφευκτης καπιταλιστικής κρίσης. Της κρίσης ενός συστήματος, όπου, ενώ οι παραγωγικές δυνάμεις θα επέτρεπαν ο πληθυσμός της Γης να τρέφεται ικανοποιητικά εφτά φορές, εντούτοις κάθε 15 δευτερόλεπτα κι ένας άνθρωπος πεθαίνει στον πλανήτη, λόγω υποσιτισμού.

*

Τα αίτια της κρίσης, πρώτοι απ’ όλους, τα γνωρίζουν «εκ των έσω» οι κεφαλαιοκράτες.

Αλλά, φυσικά, οι κεφαλαιοκράτες ποτέ δεν επέδειξαν και ποτέ δεν θα επιδείξουν αυτοκτονικές τάσεις, παραιτούμενοι από το «δικαίωμά τους» να πίνουν το αίμα των προλετάριων. Ποτέ δεν θα παραιτηθούν οικειοθελώς από το «δικαίωμά τους» να μεταφέρουν τα βάρη της δικής τους κρίσης στις πλάτες των θυμάτων τους.

Να, όμως, που η «ελευθερία» των ιμπεριαλιστών, όσον αφορά στην αφαίμαξη των υποζυγίων – είτε μέσω της κεφαλαιοκρατικής εκμετάλλευσης είτε μέσω των χρηματοπιστωτικών «μηχανορραφιών», κατά την έκφραση του Λένιν – μετατρέπεται σε μπούμερανγκ για τον καπιταλισμό. Μέχρι εκείνου του σημείου, μάλιστα, που οι ταγοί του «καθεστώτος» να φτάνουν πια οι ίδιοι να μιλούν για «συστημική κρίση».

*

Ετσι συμβαίνει πάντα, όταν είναι πια αδύνατον να κρυφτεί ότι:

Η κρίση υπερσυσσώρευσης απαιτεί την αναπόφευκτη καταστροφή μεγάλου μέρους του υπερσυσσωρευμένου κεφαλαίου.

Τότε ακριβώς επιστρατεύεται το μακρύ χέρι του κράτους, του καπιταλιστικού κράτους, για να επέμβει ως δήθεν «ανορθωτικός» και «εξισορροπητικός» παράγοντας.

Τότε ακριβώς η εποχή του χρηματιστικού κεφαλαίου, η εποχή της «σύμφυσης» του τραπεζικού με το βιομηχανικό κεφάλαιο, εκδηλώνεται απροκάλυπτα ως κρατικομονοπωλιακός καπιταλισμός.

*

Στο εσωτερικό, δε, του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού συστήματος, ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα, εκδηλώνονται ανελέητες αντιθέσεις, με τον κάθε κρατικομονοπωλιακό καπιταλισμό να προσπαθεί να φορτώσει τα βάρη της κρίσης στους ανταγωνιστές του. Να τα επιμερίσει στους πιο αδύναμους παίκτες της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας για να βγει ο ίδιος αλώβητος και ενισχυμένος από την κρίση.

Τέτοια είναι η σύγκρουση στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, τέτοια είναι η τακτική της Γερμανίας εντός της ΕΕ, η θέση της για «ελεγχόμενη χρεοκοπία» μελών της Ευρωζώνης και η στάση της απέναντι σε Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία κ.λπ. Τέτοιου χαρακτήρα τακτική εκ μέρους των αντιπαρατιθέμενων κέντρων είναι η επαπειλούμενη «διασπορά» της κρίσης σε Ιταλία, Ισπανία κ.λπ.

*

Φυσικά, υπάρχει μια «λεπτομέρεια» που ουδέποτε πρέπει να την ξεχνά ένας λαός, ειδικά ένας λαός όπως ο ελληνικός που βιώνει ήδη μνημόνια, «μεσοπρόθεσμα» κ.λπ:

Ποτέ σ’ αυτή τους την αντιπαράθεση οι ιμπεριαλιστές δεν αποσπώνται από το κύριο, που είναι η ενότητά τους απέναντι στα λαϊκά στρώματα.

Που σημαίνει ότι το μόνο «αντίδοτο» για το λαό ενάντια στην ενότητα των ιμπεριαλιστών είναι η δική του ενότητα. Οχι η «ενότητα» των μάταιων φράσεων και των πολιτικών κορυφών, αλλά η ενότητα της βάσης.

Η ενότητα των εργατών και των υπόλοιπων καταπιεζόμενων στρωμάτων, όχι στο πλαίσιο κάποιου γενικού «αντικαπιταλιστικού» ορίζοντα, αλλά πάνω στο εθνικό έδαφος της πάλης, εκεί που ο διεθνισμός παίρνει γήινη υπόσταση και δεν μετατρέπεται σε «απόκοσμο» φληνάφημα, η ενότητα στην κατεύθυνση του ενός και μοναδικού «σωτήριου» δρόμου: Της ανατροπής της εξουσίας των μονοπωλίων.

“Ριζοσπάστης”