Οι επιχειρήσεις σκοτώνουν τις δουλειές

Η άλλη άποψη από το ιστολόγιο “e-cynical“

Όλες οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών κινήθηκαν πάνω στον άξονα των φορολογικών απαλλαγών του κεφαλαίου με το σκεπτικό ότι με τον τρόπο αυτό οι επιχειρηματίες θα προβούν σε επενδύσεις, οι οποίες και θα φέρουν τις δουλειές.

Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, παρ’ ότι η φορολογία επί των κερδών των επιχειρήσεων έβαινε ελαττούμενη από το 45% του πατρός Παπανδρέου, στο 20% του υιού, η ανεργία παρέμενε σταθερή, παρ’ ότι το κράτος δια των προσλήψεών του απέσυρε ανέργους από την αγορά. Κάτω από τις συνθήκες αυτές, θα περίμενε λοιπόν κανείς η ανεργία να πέφτει τόσο εξ αιτίας αυτού, όσο και εξ αιτίας των νέων επενδύσεων, λόγω των φορολογικών απαλλαγών.

Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στην Αμερική σήμερα. Παρ’ ότι ο Μπους προσέφερε μεγάλες φορολογικές απαλλαγές στους super-rich, σε όσους δηλαδή κερδίζουν άνω των $200,000, εν τούτοις η ανεργία στην Αμερική έφτασε σε τερατώδη νούμερα. Και παρά την αποτυχία της εν λόγω πολιτικής, και παρά την υπόσχεση Ομπάμα ότι δεν θα ανανεώσει τις απαλλαγές αυτές που λήγουν τώρα, εν τούτοις έσκυψε το κεφάλι και τις παρατείνει για άλλα δυο χρόνια, δηλαδή επ’ αόριστον.

Εδώ λοιπόν έρχεται το ερώτημα, σχετικά με το κατά πόσον το ιδεολόγημα ότι οι επιχειρήσεις αποτελούν apriori μαιευτήρια θέσεων εργασίας ισχύει.

Ε!, όχι. Είτε μας αρέσει, είτε δεν μας αρέσει οι επιχειρήσεις δεν δημιουργούν δουλειές. Το αντίθετο μάλιστα. Με τον τρόπο που η οικονομία είναι δομημένη, οι επιχειρήσεις έχουν κάθε κίνητρο να απαλλάσσονται από όσες περισσότερες θέσεις εργασίας μπορούν.

Νομίζω ότι αυτό βρίσκεται πλησιέστερα και στην κοινή εμπειρία. Πρώτον, διότι οι επιχειρήσεις αναγκάζονται τις περισσότερες φορές να προσλάβουν με κίνητρο τα διάφορα μέτρα κρατικών επιδοτήσεων θέσεων εργασίας, και δεύτερον, διότι φροντίζουν με επενδύσεις σε τεχνολογικό εξοπλισμό να ξεφορτώνονται όσους περισσότερους μπορούν.

1. Τι είναι λοιπόν αυτό που δημιουργεί δουλειές;

Η ζήτηση, stupid! Θέσεις εργασίας δημιουργούνται όταν η ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες είναι μεγαλύτερη από την ικανότητα των επιχειρήσεων να τα προσφέρουν. Αναγκάζεται τότε κάποιος είτε να ιδρύσει μια καινούργια επιχείρηση, είτε να επεκτείνει μια υπάρχουσα. Και στις δυο περιπτώσεις λοιπόν, έχουμε δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Αυτό άλλωστε το βλέπουμε και σε μας σήμερα, αλλά από τη ανάποδη. Όσο η ζήτηση πέφτει, τόσο αυξάνεται και η ανεργία.

Μια σωστή επιχείρηση δουλεύει πάντα με τον optimum αριθμό υπαλλήλων. Όσες φοροαπαλλαγές και να θεσπίσεις, νέοι υπάλληλοι δεν θα προσληφθούν, παρά μόνο αν έρθουν νέοι πελάτες. Όσο δεν έρχονται, κάποιοι από τους υπάρχοντας υπαλλήλους θα απολυθούν.

Οι επιχειρήσεις υπάρχουν για να κάνουν κέρδη, όχι δουλειές. Ή να δημιουργούν δουλειές με το μικρότερο δυνατό κόστος. Ή να ελαττώνουν τον αριθμό των εργαζομένων στο μικρότερο δυνατόν αριθμό, εισάγοντας τεχνολογικό εξοπλισμό. Ή να πληρώνουν το μικρότερο δυνατόν μισθό. Αυτό φυσικά έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντα της κοινωνίας που θέλει περισσότερες δουλειές και μεγαλύτερους μισθούς.

Εδώ λοιπόν έρχεται το κράτος και δρα εξισορροπιστικά. Καθιερώνει κατώτατο μισθό, αποδέχεται συλλογικές συμβάσεις εργασίας, ρυθμίζει τις απολύσεις, επιβάλλει ανώτατο όριο ωρών εργασίας, και χτίζει τις υποδομές, δρόμους, γεφύρια και λιμάνια, για να λειτουργούν οι επιχειρήσεις. Δηλαδή εμείς οι φορολογούμενοι. Με τον τρόπο αυτό οι φοροαπαλλαγές των επιχειρήσεων αναπληρώνονται από τα δικά μας χρήματα, των εργαζομένων. Και αυτό δεν είναι καθόλου δίκαιο.

Και παρ’ όλα αυτά, είναι οι ίδιοι επιχειρηματίες οι οποίοι ζητούν ολοένα και λιγότερο το κράτος να επεμβαίνει στη λειτουργία τους. Σύμφωνα με το νεοφιλελεύθερο ιδεολόγημα ότι ο καπιταλισμός είναι το τελειότερο και αποτελεσματικότερο σύστημα στη διανομή του πλούτου αρκεί να παραμένει να λειτουργεί ανεμπόδιστος, χωρίς φόρους και κρατικές παρεμβάσεις, με την αιτιολογία ότι έτσι καταστρέφεται ο ανταγωνισμός, εν τούτοις, ο μόνος λόγος που δεν θέλουν το κράτος είναι για τον ακριβώς αντίθετο λόγο: να καταργήσουν δηλαδή τον ανταγωνισμός. Όποτε η αγορά λειτουργεί ασύδοτη, οι τομείς της παραγωγής τείνουν να συγκεντρώνονται σε ολιγοπώλια και μονοπώλια.

Όσο λοιπόν οι επιχειρηματίες εναγκαλίζουν τις κυβερνήσεις, αυτό καταλήγει σε λιγότερες ρυθμίσεις, σε λιγότερους φόρους, σε λιγότερες δουλειές, σε περισσότερα κέρδη, περισσότερη επιρροή, που με τη σειρά τους οδηγούν σε λιγότερους φόρους, λιγότερες δουλειές, περισσότερα κέρδη, περισσότερη επιρροή, κ.ο.κ. σε ένα δηλαδή διαρκώς ανελισσόμενο προς τα πάνω σπιράλ κερδών για τους μεν, και σε ένα διαρκώς ανελισσόμενο προς τα κάτω σπιράλ θανάτου για τους δε