Ημερομηνία:(20-07-2008)
Στο άρθρο της περασμένης Κυριακής έθεσα ένα απλό ερώτημα: με δεδομένο ότι η χρήση των ΑΠΕ μπορεί να ικανοποιήσει το 15 με 20% των ενεργειακών αναγκών στις επόμενες δεκαετίες ποιος είναι ο τρόπος με το οποίο η ανθρωπότητα σκοπεύει να καλύψει το 80%; Χρησιμοποιώντας το πετρέλαιο και αποδεχόμενη τη καταστροφή του πλανήτη ή επανεξετάζοντας τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας; Όπως ήταν φυσικό κανείς δεν έκανε το κόπο να απαντήσει προφανώς επειδή πιστεύει ότι, οι απόψεις που εκφράζει κάποιος που «γράφει γι’ αυτοκίνητα» δεν είναι σοβαρές. Σε πείσμα των απανταχού προκατειλημμένων και αφού δηλώσω ότι, το άρθρο της περασμένης Κυριακής εξέφραζε αποκλειστικά και μόνο προσωπικές απόψεις, θα επανέλθω για να στηρίξω τον αγώνα για τη χρήση των ΑΠΕ και με την ιδιότητα μου ως μέλους του Δ.Σ και εκπροσώπου Τύπου του ELFORES (Ελληνικός Όμιλος για τη Διάδοση των ΑΠΕ). Το τελευταίο καιρό όλες οι περιβαλλοντικές οργανώσεις έστρεψαν τα πυρά τους εναντίον ενός, επιεικώς τερατώδους προσχεδίου που, αντί να διευκολύνει «θάβει» την ανάπτυξη των ΑΠΕ! Το υπό διαβούλευση Προσχέδιο έχει από μικρή ως καμία σχέση με το Προσχέδιο που, τον Απρίλιο του 2005 είχε στείλει για σχολιασμό το Υπουργείο Ανάπτυξης στους φορείς των ΑΠΕ. Το προσχέδιο είχε συγκεντρώσει μόνο θετικά σχόλια και κοινή ήταν η διαπίστωσή ότι έθετε τις θεσμικές βάσεις για «άνθηση» των επενδύσεων ΑΠΕ και συμπαραγωγής στην Ελλάδα. Όμως οι «γνωστοί-άγνωστοι» φαίνεται ότι έκαναν το σχετικό lobbying και από το νέο έχουν αφαιρεθεί κρίσιμες διατάξεις και ρυθμίσεις (εθνικοί στόχοι και προτεραιότητες, κλιμακούμενη τιμολόγηση kWh, φορολογικά και άλλα κίνητρα για επενδύσεις ΑΠΕ, κλπ.). Ακόμα έχουν τροποποιηθεί οι αρχικές διατάξεις με τρόπο που τις καθιστά από προβληματικές έως αρνητικές. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 του Άρθρου 25, που ανατρέπει τη βάση σχεδιασμού και κατάρτισης του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ, που εκπονεί την περίοδο αυτή το ΥΠΕΧΩΔΕ) και προσθέτει «ρυθμίσεις» (Άρθρο 28, παρ. 2 για την αδειοδοτική διαδικασία / ΠΠΕΑ, Άρθρο 31, παρ. 2 για τους αυτοπαραγωγούς ΑΠΕ, κ.α.).και κυριολεκτικά εκτελεί όποιον διανοηθεί να επενδύσει στο χώρο! Παρ’ ότι κατέφυγα σε θεωρίες …συνομωσίας δεν κατάλαβα γιατί, από το αρχικό σχέδιο, αφαιρέθηκε η αναφορά στον εθνικό στόχο για συμμετοχή κατά 20,1% της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ στη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας το 2010 και κατά 29% το 2020. Ακόμα και εάν η Ελλάδα αποτύχει παταγωδώς (πολύ πιθανό!) να καλύψει το στόχο του 20,1% για το 2010 (αναφέρεται στην Κοινοτική Οδηγία 2001/77/ΕΚ), η αναφορά του στο Σχέδιο Νόμου, έστω ενδεικτικά, ενέχει σημαντικό πολιτικό βάρος. Για να μη χρησιμοποιήσω βαρύτερο χαρακτηρισμό κατέληξα ότι η το Δελτίο Τύπου του Υπουργείου Ανάπτυξης της 16.01.2006, που συνοδεύει το Σχέδιο Νόμου και αναφέρει ότι «…σήμερα, η συνολική εγκατεστημένη ισχύς σε συστήματα ΑΠΕ στη χώρα μας προσεγγίζει τα 700 MW» και πως «στόχος της νέας διακυβέρνησης είναι, μέχρι το 2010, η συνολική εγκατεστημένη ισχύς να φθάσει τα 1.000 MW» πρέπει να συνιστά …συντακτική αβλεψία! Άλλο βήμα πίσω αποτελεί η απάλειψη από το Άρθρο 1 του αρχικού Σχεδίου Νόμου της παραγράφου σύμφωνα με την οποία : «…Η προώθηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ αποτελεί περιβαλλοντική και ενεργειακή προτεραιότητα υψίστης σημασίας για τη χώρα. Η προτεραιότητα αυτή λαμβάνεται καθοριστικά υπόψη σε περιπτώσεις στάθμισης με περιβαλλοντικές και άλλες προτεραιότητες».
Πέραν του γεγονότος ότι η παράγραφος αυτή συνοψίζει την ουσία της εθνικής, αλλά και της Κοινοτικής, ενεργειακής πολιτικής την τελευταία δεκαετία, ιδιαίτερα δε της σημερινής Κυβέρνησης και της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΝ (με πλήθος σχετικών δηλώσεων τα τελευταία δύο χρόνια), η παράγραφος αποτελεί και το πυλώνα διαμόρφωσης ενός συγκροτημένου και αποτελεσματικού χωροταξικού σχεδιασμού των ΑΠΕ. Χωρίς αυτόν καταρρέει η επιχειρηματολογία, η συλλογιστική και ο σχεδιασμός οποιουδήποτε ρεαλιστικού Ειδικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ.
Ένα ακόμα σημείο που δυναμιτίζει τις αιτήσεις για άδεια παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ είναι σύμφωνα με το προτεινόμενο νομοσχέδιο ο πιθανός επενδυτής δεν θα μπορεί να τεκμηριώνει το αιολικό δυναμικό της περιοχής εγκατάστασης του πάρκου με βάση τις δικές του μετρήσεις -ακόμα και εάν αυτές έχουν γίνει από στελέχη με μακρά σχετική εμπειρία και γνώση αλλά θα πρέπει να αναζητεί και να αναθέτει (με ποιο τίμημα;) τις μετρήσεις σε «πιστοποιημένο φορέα», δηλ. στον εξής (μονοπωλιακό) ένα, στο ΚΑΠΕ! Μάλιστα, είναι απορίας άξιον γιατί η φωτογραφική αυτή απαίτηση για «πιστοποιημένο φορέα» μετρήσεων περιορίζεται στο αιολικό δυναμικό, και δεν περιλαμβάνει άραγε το ηλιακό, υδροηλεκτρικό ή γεωθερμικό δυναμικό.
Για να μη σας κουράζω με τεχνικές λεπτομέρειες και για τις ανάγκες του σημερινού σημειώματος μια και έχω σκοπό να επανέλθω με περισσότερες παραδοξολογίες θα τελειώσω αναφέροντας την πιο προβληματική και επικίνδυνη για το μέλλον των ΑΠΕ διάταξη του υπό διαβούλευση Σχεδίου Νόμου. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή : «…Σε περιπτώσεις ήδη θεσμοθετημένων Περιφερειακών Πλαισίων, ρυθμιστικών σχεδίων, γενικών πολεοδομικών σχεδίων, ζωνών οικιστικού ελέγχου ή άλλων σχεδίων χρήσεων γης, το περιεχόμενο των οποίων δεν καλύπτει επαρκώς ή έρχεται σε αντίθεση με τις κατευθύνσεις του κατ’ άρθρο 7 του Ν. 2742/1999 Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ, οι σχετικές ρυθμίσεις συναξιολογούνται κατά τη διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ…» (!!)
Η διάταξη:
α) καταστρατηγεί την ιεράρχηση των πλαισίων χωροταξικού σχεδιασμού που έχει θεσμοθετήσει ο Ν. 2742/99 (γενικό > ειδικά > περιφερειακά), και την υποχρέωση των υποκείμενων πλαισίων χωροταξικού σχεδιασμού να εναρμονίζονται προς τα υπερκείμενα.
β) αχρηστεύει τη πρακτική αξία του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ, το οποίο καταρτίζεται την περίοδο αυτή από το ΥΠΕΧΩΔΕ, αφού όλα τα κρίσιμα ζητήματα και οι προκύπτουσες αντιθέσεις θα επιλύονται σε επίπεδο Περιφέρειας ή Νομαρχίας, στη διαδικασία έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων ενός έργου ΑΠΕ.
γ) Η «συναξιολόγηση», σε επίπεδο Περιφέρειας, των σχετικών (αντιτιθέμενων) χωροταξικών ρυθμίσεων μεταξύ του (εθνικού) Ειδικού Πλαισίου και του εκάστοτε Περιφερειακού Πλαισίου, μόνο σαν φάρσα μπορεί να χαρακτηριστεί αφού, στο πλαίσιο της ΕΠΟ, θα εκαλούντο οι υπηρεσίες της Περιφέρειας να επιλέξουν μεταξύ των ρυθμίσεων του δικού τους Περιφερειακού Πλαισίου από τη μία, και του Ειδικού Πλαισίου από την άλλη. Προφανώς, κάθε φορά θα επιλέγουν το δικό τους Πλαίσιο και τις συναφείς ρυθμίσεις του !
Στο άρθρο που επιγράφεται «Απλοποίηση διαδικασιών χορήγησης ΠΠΕΑ και ΕΠΟ για σταθμούς ΑΠΕ», όχι μόνο δεν απλοποιεί την αδειοδοτική διαδικασία των έργων ΑΠΕ, αλλά, αντίθετα, προσθέτει ένα ακόμα γραφειοκρατικό επίπεδο στον ήδη εξοντωτικό μαραθώνιο των ΑΠΕ. Για παράδειγμα, ενώ η γνωμοδότηση για την ΠΠΕΑ εκδίδονταν μέχρι σήμερα από το Διευθυντή ΠΕ.ΧΩ. της οικείας Περιφέρειας (ΚΥΑ 1726/03, Άρθρο 2, παρ. α2), σύμφωνα με το Άρθρο 28, παρ. 2 του Σχεδίου Νόμου θα εκδίδεται από το Γενικό Διευθυντή της Περιφέρειας. Αντίστοιχα, ενώ η γνωμοδότηση αυτή για έργα ΑΠΕ σε προστατευόμενες περιοχές, καθώς και για έργα ΑΠΕ της 1ης υποκατηγορίας της Α΄ κατηγορίας του Ν. 3010/02, εκδίδονταν από το Διευθυντή ΕΥΠΕ, σύμφωνα με το Άρθρο 28, παρ. 2 του Σχεδίου Νόμου θα εκδίδεται τώρα από το Γενικό Διευθυντή Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ.
Ο Elfores πιστεύει ότι στη χρονική συγκυρία που βρισκόμαστε και με δεδομένη την προϊστορία των νομοθετικών ρυθμίσεων στην χώρα μας, ένα νέο νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ θα έπρεπε να είχε τρεις στόχους.
1. Την επίλυση των προβλημάτων που συσσώρευσε το κανονιστικό πλαίσιο του παρελθόντος.
2. Την απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης των έργων με τη μείωση της γραφειοκρατίας και των χρόνων αδειοδότησης.
3. Την επίτευξη όσο το δυνατόν μεγαλύτερης διείσδυσης των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή σε όλα τα επίπεδα και σε όλους τους τομείς, ώστε να καλύψουμε τους στόχους που αφενός μας θέτουν οι διεθνείς δεσμεύσεις μας (Πρωτόκολλο Κιότο, Κοινοτική Νομοθεσία για ΑΠΕ) και αφετέρου, και ουσιαστικά, η πραγματικότητα της εξέλιξης των κλιματικών αλλαγών. Όπως είπαμε στην αρχή το πρώτο προσχέδιο που κυκλοφόρησε το Υπουργείο από τον Απρίλιο του 2005 για δημόσια διαβούλευση, ικανοποιούσε σε μεγάλο βαθμό τους ανωτέρω στόχους. Το τελευταίο όμως προσχέδιο που κυκλοφόρησε στις 16 Ιανουαρίου 2006 ανέτρεψε όλα τα προηγούμενα λες και επιστρατεύτηκε την τελευταία στιγμή κάποιος εχθρικός προς τις ΑΠΕ «νομοθέτης», να σώσει την κατάσταση (για λογαριασμό ποιων άραγε;). Ο οποίος νομοθέτης πρέπει να είναι εχθρικός και προς την κυβέρνηση, όταν στο συνοδευτικό του προσχεδίου Δελτίο Τύπου θέτει σαν τα 1.000 MW για το 2010, ενώ προηγούμενα ΔΤ του Υπ. Αν. και η 3η Εθνική Έκθεση για τις ΑΠΕ προβλέπει πάνω από 2.000 MW!. Η υπαναχώρηση του Υπ. Αν., συνιστά σημαντική πολιτική πράξη την οποία πρέπει να «δει» ο ίδιος ο Πρωθυπουργός.
Είναι ντροπή και κρίμα σε μία χώρα όπου, εκτός από πάρκα που μπορεί να ανθίσει φαιδρά η πορτοκαλέα, να μη γίνονται και πάρκα που παράγεται ενέργεια από τον άνεμο (αιολικά) και τον ήλιο (φωτοβολταϊκά).-Κ.Κ.