Η Αριστερά, η Δεξιά, οι 4Τροχοί και μερικά ακόμη από τα πιο πολυδιαβασμένα ελληνικά περιοδικά κι ένας sui generis δημοσιογράφος που κάποτε πέταξε τόσο ψηλά ώστε κατάφερε να δει την καμπυλότητα της γης και το μαύρο του διαστήματος.
Θα ήθελα ένα πρώτο σχόλιο για το άρθρο του κ.Καρανίκα. Αποδεικνύει, και αυτό, γιατί η Ελλάδα τα τελευταία σαράντα χρόνια είναι στα τέσσερα. Δεν γνωρίζω τον κύριο και αυτός, προφανώς, δεν έχει την τιμή να γνωρίζει εμένα.
Πώς ακριβώς το εννοείτε αυτό; Όταν κάποιος που, υποτίθεται ότι είναι δίπλα στον πρωθυπουργo, αποκαλεί «δεξιούς» τους αναγνώστες των 4Τ είναι φανερό πως είναι «μακριά νυχτωμένος». Πραγματικά τον προκαλώ σε δημόσια συζήτηση, για να του πω ποιος είναι «δεξιός» και ποιος «αριστερός». Ένα παράδειγμα: Για τα 36 χρόνια που είχα την εταιρία Τεχνικές Εκδόσεις, δεν καθυστέρησα ούτε μία μέρα τους μισθούς και τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων. Η εταιρία κατέβαλε περίπου 1,5 εκατομμύριο σε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, ενώ πάνω από 100 παιδιά γεννήθηκαν, μεγάλωσαν και σπούδασαν, με τους γονείς τους να εργάζονται εκεί. Τι είναι αυτό; «Αριστερό», «δεξιό», «ηθικό»; Ακόμα πιστεύω -μπορεί να κάνω λάθος- ότι ίσως και 40.000 νέοι πήγαν σε πανεπιστήμια και πολυτεχνεία επειδή διάβαζαν τους Τροχούς, την Πτήση, το RAM, όλα τα περιοδικά που έβγαλαν οι Τεχνικές Εκδόσεις. Όπως έλεγα τότε, οι «4ΤΡΟΧΟΙ» και τα άλλα περιοδικά ήταν «κομμάτι του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού». Δεν είχαν σχέση, όπως δεν έχω κι εγώ, με αυτό που αποκαλούν «δεξιά». Πιστεύω ότι είμαι «αριστερός» με τον δικό μου τρόπο.
Ο οποίος είναι; Πώς ορίζετε δηλαδή σήμερα την Αριστερά και τη Δεξιά; Η απάντηση είναι εύκολη: Αριστερός είναι εκείνος που σέβεται τους συνανθρώπους του. Εκείνος που δεν καταστρέφει τους ανθρώπους, το περιβάλλον, την ιστορία, την παιδεία και, κυρίως την Αισθητική για να «πετύχει». Αριστερός είναι αυτός που δημιουργεί και προσφέρει θέσεις εργασίας χωρίς να εκμεταλλεύεται τους εργαζόμενους, χωρίς να είναι κοινός λωποδύτης. Αριστερός είναι εκείνος που σέβεται το περιβάλλον χωρίς να αυτοαποκαλείται «οικολόγος» – φριχτή λέξη για μένα αφού κάθε πολιτισμένος άνθρωπος είναι, εξ ορισμού, «οικολόγος»!
Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν αποτελούν ή έστω δεν θα έπρεπε να αποτελούν κομμάτια της κοινής λογικής; Γιατί λοιπόν να αποτελούν ίδιον μόνο της Αριστεράς; Κοιτάξτε να δείτε: Αριστερός είναι αυτός που στέκεται απέναντι σε κάθε είδους καταστροφή οικονομική, μορφωτική, πολιτιστική, περιβαλλοντική. Δεξιός είναι ακριβώς το αντίθετο. Ο οικονομικός εκσκαφέας που παρασύρει, βομβαρδίζει, ασχημονεί γενικά πάνω από ανθρώπους, σωρούς ακόμα και χώρες ολόκληρες. Αυτός που καταστρέφει. Οι διαχωριστικές γραμμές υπάρχουν. Αλλά δεν είναι όπως παλιά, δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε το παρόν από τη σκοπιά του βιομηχανικού εργάτη του 19ου αιώνα. Μπαίνουμε στη μετα-ανθρώπινη εποχή και οι όροι του παχνιδιού έχουν αλλάξει καθώς ο άνθρωπος συνδέεται, σιγά αλλά σταθερά, με τη Μηχανή.
Διανύουμε τον τρίτο χρόνο της «πρώτης φοράς Αριστερά». Πιθανολογώ ότι δεν είστε ιδιαίτερα ευχαριστημένος. Όχι! Ανήκω σ’ εκείνους που ήλπιζαν ότι θα έρθουν κάποιοι νέοι άνθρωποι που θα σκέφτονταν και θα ενεργούσαν για το μέλλον και δεν θα σκιαμαχούσαν για το…παρελθόν! Που θα οργάνωναν πράγματα στις επιστήμες, στην τεχνολογία, στην έρευνα, θα ζωντάνευαν πρωτοβουλίες και οράματα. Δυστυχώς δεν έχω δει κάτι τέτοιο. Και λυπάμαι πολύ. Το φοβερό είναι ότι αν το σκεφτείς (με την «γλώσσα στο μάγουλο») ο λαός μας έχει να επιλέξει ανάμεσα στον κ. Μητσοτάκη και τον κ. Τσίπρα. Σηκώνεις τα χέρια ψηλά. Είναι σαν να φτάσαμε στο τέλος του θεατρικού έργου χωρίς να εμφανιστεί ο από Μηχανής Θεός! Αν μάλιστα αυτοί που ορίζουν τις τύχες του κόσμου έχουν στο μυαλό τους να αλλάξουν τις ισορροπίες στην περιοχή μέσα από μία πολεμική επιχείρηση δύο-τριών ημερών, το Δουκάτο του Φενγουϊκ δεν έχει ελπίδα.
Είστε ανάμεσα σε όσους πιστεύουν ότι το ναδίρ της τελευταίας διετίας σε ό,τι έχει να κάνει με την πολιτική ζωή αυτού του τόπου ήταν το δημοψήφισμα του 2015; Είχα γράψει εκείνες τις μέρες ότι ο λαός καλείται να επιλέξει ανάμεσα στο χρώμα και στη ποιότητα του σχοινιού που θα κρεμαστεί. Έχουν περάσει περίπου δυο χρόνια και δεν έχω καταλάβει τι ήταν αυτό το πράγμα. Γιατί έγινε; Και γιατί την επόμενη μέρα κάναμε στροφή… 360(!) μοιρών.
Πιστεύετε δηλαδή ότι η κυβέρνηση θα έπρεπε να είχε σεβαστεί το αποτέλεσμα; Εντελώς άχρηστη διαδικασία. Ποια ήταν η λαϊκή ετυμηγορία; Η έξοδος από το ευρώ; Μα, μπορείτε να φανταστείτε μεγαλύτερη τραγωδία σε μία χώρα που έχει μάθει, από τις κυβερνήσεις των τελευταίων 40 ετών, να παράγει ελάχιστα και να είναι συνεχώς με το χέρι απλωμένο για δανεικά;
«Είναι δυνατόν, ένα περιοδικό που έχει παράξει έργο, έχει προωθήσει τις Επιστήμες και την Τεχνολογια όσο κανείς, να το πιάνει στο στόμα κάποιος που θαυμάζει τις γόβες και τις μπότες της Μενεγάκη;»
Άρα κατά τη γνώμη σας πρέπει πάση θυσία να μείνουμε εντός του υπάρχοντος ευρωπαϊκού πλαισίου. Ναι, πρέπει να μείνουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά πρέπει επιτέλους να πάμε μπροστά. Να συζητήσουμε και για κάτι άλλο πέρα από το πότε θα γίνει η επόμενη αξιολόγηση και από το αν θα πάρουμε την κάθε επόμενη δόση. Ζούμε σε μια πραγματικότητα που βρίθει φαινομένων opera buffa. Και στην κυβέρνηση και στην αντιπολίτευση. Από τη μία βλέπεις ανθρώπους σαν τον Λεουτσάκο, τον Λαφαζάνη και, δυστυχώς, τη Ζωή. Και από την άλλη βλέπεις Χατζηδάκη, Κικίλια, Δένδια και άλλους characters της παλαιοδεξιάς που νομίζει ότι είναι νεοδεξιά. Ψάχνεις καταφύγιο…
Και που το ψάχνετε εσείς; Στους φίλους, ξέρω ‘γώ… Αυτοί τουλάχιστον με ξέρουν. Παλιότερα ένας δεξιός υπουργός μου είπε ότι δεν μου μιλάει επειδή ανήκω στην…εξωκοινοβουλευτική αριστερά. Τις προάλλες με αποκάλεσε δεξιό το Στρατηγικό Φαινόμενο της τωρινής κυβέρνησης. Μάλλον, λοιπόν, έχω πετύχει. Κι αυτό με ξεκουράζει.
Βλέπω ότι επανέρχεστε στον κ. Καρανίκα. Μα είναι δυνατόν, ένα περιοδικό που έχει παράξει έργο, έχει «ανακαλύψει», για παράδειγμα, μερικούς σπουδαίους βιομηχανικούς σχεδιαστές κι έχει προωθήσει τις Επιστήμες και την Τεχνολογια όσο κανείς, να το πιάνει στο στόμα κάποιος που θαυμάζει τις γόβες και τις μπότες της Μενεγάκη;
«Το φοβερό είναι ότι αν το σκεφτείς (με την “γλώσσα στο μάγουλο”) ο λαός μας έχει να επιλέξει ανάμεσα στον κ. Μητσοτάκη και τον κ. Τσίπρα. Σηκώνεις τα χέρια ψηλά. Είναι σαν να φτάσαμε στο τέλος του θεατρικού έργου χωρίς να εμφανιστεί ο από Μηχανής Θεός!»
Συμμερίζεστε την άποψη ορισμένων ότι για τα επτά κακά της μοίρας μας σήμερα φταίει κατά βάση, και σε πρακτικό επίπεδο αλλά και σε εκείνο της νοοτροπίας, η πρώτη οχταετία του ΠΑΣΟΚ; Δεν είναι η πηγή όλων των κακών εκείνη η οχταετία, αλλά σε κάποιο βαθμό, συμμερίζομαι αυτή την άποψη. Από παλιά έγραφα ότι, αν η χώρα συνεχίσει να συμπεριφέρεται με χαζοχαρούμενο τρόπο σε όλους τους τομείς, θα το πληρώσει σε χρήμα και σε αίμα. Αλλά και μετέπειτα, δεν ήταν δυνατόν μία χώρα που παράγει ελάχιστα και οι πραγματικοί μπροστάρηδες και δημιουργοί φεύγουν στο εξωτερικό, να έχει περισσότερες Mercedes ανά κάτοικο από την Ελβετία.
Που ακριβώς χάθηκε το παιχνίδι; Στα εύκολα λεφτά, στα πακέτα στήριξης, ντελό και λοιπά και στην κακοδιαχείρισή, στο φαγοπότι των «δικών τους παιδιών». Φάγανε αυτοί, μπούκωσαν χρήμα, Cohiba, Cayenne, play rooms και… Parasite Beach. Αρκεί να κοιτάξει κανείς τα εμετικά περιοδικά που κυκλοφορούσαν όταν γινόταν η μεγάλη ρεμούλα.
Δηλαδή τα περιοδικά έβγαλαν τον κόσμο από τον ίσιο δρόμο; Πάλι την καραμέλα του lifestyle θα πιπιλίσουμε; Έπαιξαν μεγάλο ρόλο. Διότι παρουσίαζαν μια στρεβλή εικόνα όλων αυτών των μηδενικών με τα σκάφη και τα πούρα στη Μύκονο. Γιατί μηδενικά ήταν, «λεζάντες», όπως τους αποκαλούσε ένας φίλος μου. Και τη δική μου εταιρία τελικά «λεζάντα» την αγόρασε όταν καταστράφηκα από τα δικά μου λάθη. Όλη αυτή η χυδαιότητα, οικονομική και κοινωνική, κάπου θα έσκαγε.
Ένα περιοδικό στην Αμερική, κοστούμια των 3 χιλιάδων δολαρίων θα έχει στις σελίδες του. Διαφθείρει την κοινωνία; Συμφωνώ αλλά μιλάμε για τη Μητέρα του Καπιταλισμού, όχι για ένα τριτοκοσμικό, υπερχρεωμένο, καταδιαλυμένο κράτος της ευρωπαϊκής περιφέρειας που δεν είναι ικανό ούτε καν να μαζέψει τα σκουπίδια του και «τρώει» πρόστιμα για τις χωματερές. Η Ελλάδα δεν είναι Αμερική. Ούτε Ολλανδία. Δεν υπήρξε αυτοκρατορία, όπως η Ολλανδία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, ακόμη και η Τουρκία. Η δική μας χώρα δημιουργήθηκε από τους ξένους. Δεν υπήρχε Ελλάδα παρά μόνο στο ιστορικό και πολιτιστικό υπόβαθρο. Και φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Πιστεύω ότι, υπάρχουν κάπου 500-600 χιλιάδες Έλληνες που έχουν σκύψει το κεφάλι και σκέφτονται πως διάολο θα βγούμε από αυτή την ιστορία. Είναι νέα παιδιά που έχουν σπουδάσει και θέλουν να κάνουν κάτι στη ζωή τους, είναι μεγαλύτεροι άνθρωποι που έχουν φτιάξει μικρές βιοτεχνίες ή ακόμη και μεγάλες εταιρίες. Μετά υπάρχει το χάος… Και όλα αυτά ενώ βλέπουμε ότι αλλάζουν οι ισορροπίες παγκοσμίως, καταρχήν με τις τεράστιες προσφυγικές ροές. Πριν από 30 χρόνια έγραφα ότι θα έρθει μια μέρα που οι χώρες του Τρίτου Κόσμου θα κινηθούν προς το Βορρά και θα κατακλύσουν τις χώρες της ευημερίας, της σπατάλης και της χυδαιότητας. Η ανισότητα δε μπορούσε να κρατήσει άλλο. Δεν μπορεί να στέλνεις τα βομβαρδιστικά σου, να ισοπεδώνεις το Ιράκ, το Αφγανιστάν και τη Συρία για να εξυπηρετήσεις τα συμφέροντά σου, και μετά να περιμένεις ότι,οι άνθρωποι που έχουν χάσει τα πάντα δεν θα αντιδράσουν! Μη έχοντας να χάσουν, όπως λέγαμε παλιά, παρά μόνο τις αλυσίδες τους, το μόνο πράγμα που τους μένει είναι να τυλιχτούν με εκρηκτικά και να γίνουν βομβιστές αυτοκτονίας. Από τότε που έκανα Εξωτερικό Δελτίο σε εφημερίδες, θυμάμαι την περίπτωση μιας Παλαιστίνιας μάνας. Είχαν δολοφονήσει τον άντρα και τους δυο της γιους. Μια μέρα πήγε σε μια πλατεία και τράβηξε το σχοινάκι. Βλέπω πολλούς συναδέλφους να «πέφτουν από τα σύννεφα» με τις εικόνες του ISIS και κυρίως με τα μικρά παιδιά με τα όπλα. Όταν έχει χάσει την οικογένεια, το χωριό του έχει ισοπεδωθεί και δεν «έχει στον ήλιο μοίρα» τι θα κάνει; Θα πάει στο LSE να σπουδάσει; Ή θα έρθει στην Αθήνα να πιει καφέ μαζί μου; Δεν καταλαβαίνουμε τι έχουμε κάνει; Ότι έχουμε κλωσσήσει το αυγό του φιδιού;
Και τώρα; Δε νομίζω ότι μπορεί κάποιος να κάνει μια ασφαλή πρόβλεψη. Πιστεύω πως, ο πλανήτης μου φαίνεται σαν κάποιος που κάθεται σε μια καρέκλα και δεν «βολεύεται». Αλλάζει θέση συνεχώς για να βρει μια βολική στάση. Μέχρι που και πότε θα συνεχιστεί αυτή η αστάθεια κανείς δεν ξέρει. Κανείς από «εμάς», εννοώ.
«Παλιότερα ένας δεξιός υπουργός μου είπε ότι δεν μου μιλάει επειδή ανήκω στην…εξωκοινοβουλευτική αριστερά. Τις προάλλες με αποκάλεσε δεξιό το Στρατηγικό Φαινόμενο της τωρινής κυβέρνησης. Μάλλον, λοιπόν, έχω πετύχει. Κι αυτό με ξεκουράζει.»
Ας επιστρέψουμε στα καθ’ημάς… Εδώ λέμε συνέχεια «έχει ο Θεός». Τι να πω πια, μου φαίνεται αστείο. Όλες οι θρησκείες μου φαίνονται αστείες. Θα ήθελα να προλάβω να ζήσω μέχρι η επιστήμη να αυξήσει τόσο πολύ το προσδόκιμο ζωής ώστε, οι άνθρωποι να αργούν να πεθαίνουν τόσο πολύ που θα σταματήσουν να σκέπτονται τον παράδεισο. Αναφέρομαι στην «επιλεκτική αθανασία» που πλησιάζει γοργά και θα αφήσει χωρίς δουλειά τους συμπαθείς ιερωμένους!
Είστε κι εσείς απογοητευμένος που ούτε η σημερινή κυβέρνηση δείχνει διατεθειμένη να προχωρήσει στο διαχωρισμό κράτους και εκκλησίας; Ή που ένας θρησκευτικός ηγέτης μπορεί να βγάζει παραληρηματικά ομοφοβικά κηρύγματα και να μένει ατιμώρητος; Συμβαίνουν και αλλού, μη σας φαίνεται τόσο περίεργο. Και στην Αμερική (για να μην αναφερθώ στους παλαβωμένους τζιχάντις), βγαίνουν πάστορες και ιεροκύρηκες κατακεραυνώνοντας τους «αλλόθρησκους» και τους «άπιστους». Μια δημοκρατία οφείλει να είναι ανθεκτική για να διασφαλίζει τον σεβασμό προς το δικαίωμα του κάθε ανθρώπου να πιστεύει στον όποιο θεό του, ή διάβολο επιθυμεί, δεν έχει σημασία.
«Κοιτάξτε να δείτε: Αριστερός είναι αυτός που στέκεται απέναντι σε κάθε είδους καταστροφή οικονομική, μορφωτική, πολιτιστική, περιβαλλοντική. Δεξιός είναι ακριβώς το αντίθετο. Ο οικονομικός εκσκαφέας που παρασύρει, βομβαρδίζει, ασχημονεί γενικά πάνω από ανθρώπους, σωρούς ακόμα και χώρες ολόκληρες. Αυτός που καταστρέφει.»
Ένα κράτος οφείλει να σηκώνει το ομοφοβικό παραλήρημα του όποιου Σεραφείμ; Οφείλει να το τοποθετεί στη σωστή του διάσταση. Και σε συνεννόηση με την Εκκλησία να μην αποτελεί κανόνα. Ανέκαθεν τα έγραφα αυτά.
Θυμάστε πώς και γιατί αποφασίσατε να γίνετε δημοσιογράφος; Τυχαία! Είχα μόλις επιστρέψει από την Αγγλία έχοντας εγκαταλείψει τις σπουδές μου σαν μηχανολόγος-μηχανικός γιατί με «έκοβαν» διαρκώς στη Χημεία. Δεν μπορούσα με τίποτα να περάσω το μάθημα. Για τρία χρόνια μου έδωσαν όλες τις ευκαιρίες αλλά, δυστυχώς, δεν τα κατάφερα. Και σήμερα να μου πειτε ότι θα με εξετάσετε στη Χημεία κι αν δεν περάσω θα με στήσετε στα έξι μέτρα, θα πω να με στήσετε! Δεν υπάρχει περίπτωση να πετύχω. Όταν γύρισα στην Αθήνα έτυχε να γνωρίσω τη Ροζίτα τη Σώκου και κάποιους άλλους δημοσιογράφους και με πήγαν στη Μεσημβρινή. Για ένα εξάμηνο στεκόμουν όρθιος και περίμενα τον Παναγιώτη τον Λαμπρία, να με προσέξει. Μέχρι που με πρόσεξε και έβαλε το πρώτο μου άρθρο στη Μεσημβρινή. Έτσι ξεκίνησα στις εφημερίδες.
Σύντομα περάσατε και στην «απέναντι όχθη», του εκδότη. Η γυναίκα μου με παρακίνησε να βγάλουμε ένα περιοδικό μετά την αποχώρηση μου απ’ το «Auto Εξπρες». Ο μακαρίτης ο πατέρας μου έδωσε ένα τμήμα από το εφάπαξ που είχε πάρει όταν εγκατέλειψε τη δικηγορία μετά από 55 χρόνια. Ήταν 80.000 δρχ. Μ’ αυτά αγόρασα το χαρτί, πλήρωσα τους συνεργάτες μου και το λιθογραφείο. Έτσι ξεκίνησαν οι 4 Τροχοί. Και, επί 36 χρόνια δούλευα 36 ώρες το 24ωρο. Κι εγώ και η γυναίκα μου. Χωρίς ούτε ένα φαινόμενο της χυδαιότητας των περιοδικών που σας έλεγα προηγουμένως. Με απωθούσαν τόσο πολύ όλοι αυτοί οι… δηθενάδες. Δε θέλω να πω άλλη λέξη. Βάλτε ό,τι θέλετε εσείς. Τους σιχαινόμουν.
Από που πηγάζει όλη αυτή η αποστροφή; Γεννήθηκα σε μια γειτονιά της Αθήνας, στο Κυνοσάργους. Τα πρώτα χρόνια της ζωής μου ήταν μέσα στον πόλεμο. Στα «Δεκεμβριανά» το σπίτι μας το έπαιρνε τέσσερις μέρες ο ΕΛΑΣ, μετά οι Νεοζηλανδοί κι ύστερα οι Άγγλοι. Ο ΕΛΑΣ έβαζε ένα πολυβόλο στη ταράτσα και χτυπούσε το Σύνταγμα Χωροφυλακής Μακρυγιάννη μέχρι που, ένα ξημέρωμα ένα εγγλέζικο τανκ έριξε δυο οβίδες και ο δεύτερος όροφος εξαφανίστηκε. Αυτό με κάνει…παιδί του πολέμου. Ξέρω τι είναι πείνα. Ξέρω τι είναι τα χαρούπια. Ξέρω τι είναι η μπομπότα. Ξέρω τι είναι να μην έχεις ηλεκρικό. Η μάνα σου να μαγειρεύει στο μαγκάλι. Έχω δει νεκρούς από πείνα. Όταν με έπαιρνε ο πατέρας μου από το χέρι και με πήγαινε στο γραφείο του στην οδό Λεωχάρους θυμάμαι πως έβλεπα νεκρούς ανθρώπους στον δρόμο που τους μάζευαν τα καροτσάκια του Δήμου. Είναι λοιπόν δυνατόν να γίνω χυδαίος lifestyle-ίστας, «λεζάντα»;
Τρεις εμμονές είχατε στη ζωή σας μέχρι σήμερα: τα μηχανοκίνητα, τα αεροπλάνα και τα περιοδικά. Πρώτα τα αεροπλάνα. Άρχισα να φτιάχνω μοντέλα σε ηλικία 12 ετών. Ήμουν 15 ετών όταν πήγα στην Τρίπολη και άρχισα να μαθαίνω να πετάω ανεμόπτερο. Και στα 16 πέταξα σόλο. Από τότε δεν σταμάτησα να πετάω, ανεμόπτερα, ελικόπτερα, αεροπλάνα, ακόμη και πολεμικά. Έχω γύρω στις 1500 ώρες πτήσης. Ακόμη πετάω, μόνο ανεμόπτερα όμως, που είναι και το πιο ωραίο. Πρώτα λοιπόν έμαθα να πετάω και μετά από τρία χρόνια να οδηγώ.
Πόσες φορές, οδηγώντας ή πετώντας, φοβηθήκατε για τη σωματική σας ακεραιότητα, αν όχι και για τη ζωή σας; Ούτε μία. Όταν ξέρεις τι κάνεις, ξέρεις και ποιες είναι οι πιθανότητες να συμβεί το οτιδήποτε δεν «φοβάσαι» όπως το εννοεί ο κόσμος. Ο «φόβος» είναι αν θα σε εγκαταλείψει ο εαυτός σου!
Δεν κάνατε ποτέ κάτι ριψοκίνδυνο; Αστειεύεστε; Εννοείται! Αρκετές φορές έχω περάσει «απέναντι» – και επιστρέψει. Όταν, για παράδειγμα, πέταξα πρώτη φορά με F16 και ο χειριστής του μου «τράβηξε» κοντά στα 9.0G! Εγώ 50 ετών, εκείνος 26! Είδα τον «Χριστό φαντάρο», που λένε.
«Εδώ λέμε συνέχεια “έχει ο Θεός”. Τι να πω πια, μου φαίνεται αστείο. Όλες οι θρησκείες μου φαίνονται αστείες. Θα ήθελα να προλάβω να ζήσω μέχρι η επιστήμη να αυξήσει τόσο πολύ το προσδόκιμο ζωής ώστε, οι άνθρωποι να αργούν να πεθαίνουν τόσο πολύ που θα σταματήσουν να σκέπτονται τον παράδεισο.»
Ισχύει ότι κάποτε κοντέψατε να μπείτε σε ένα διαστημικό πρόγραμμα; Αυτή είναι μια ιστορία που αξίζει να πω με δυο λόγια. Πήγα στη Ρωσία δυο φορές και πέταξα με ένα MIG25 στα 87.000 πόδια, στη στρατόσφαιρα δηλαδή. Εκεί γνωρίστηκα με τον επικεφαλής της ρωσικής NASA, στο Yuri Gagarin Space Centre. Συζητώντας μου είχε πει το εξής: με αφορμή τους επερχόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, ήταν διατεθειμένοι να πάρουν έναν Έλληνα στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για να κηρύξει την έναρξη των Αγώνων από εκεί. Γύρισα στην Αθήνα, το πρότεινα στον Σημίτη. Με ρώτησε «τι θα κάνω όταν βρεθώ εκεί πάνω;» Άνοιξα την πόρτα, ζήτησα συγνώμη για την ενόχληση κι έφυγα. Θαρρώ πως, η Ελλάδα έχασε μια μεγάλη ευκαιρία. Τουλάχιστον εγώ πηγαίνοντας τόσο ψηλά είδα την καμπυλότητα της γης και το μαύρο του διαστήματος.
Τα περιοδικά λοιπόν ήταν κι ένας τρόπος για να αναδείξετε και να εξερευνήσετε πρώτα και κύρια τις δικές σας εμμονές. Κάπως έτσι. Για παράδειγμα, μας άρεσε η μουσική και βγάλαμε το «ΗΧΟΣ & Hi-Fi», τα αεροπλάνα και κυκλοφόρησε το «ΠΤΗΣΗ & Διάστημα», τους Η/Υ και το «Ηλεκτρονικός Υπολογιστής», το RAM, το «Επιστήμη & Τεχνολογία», το «2Τροχοί», το «Αναλόγιο»…
Ποια θα λέγατε ότι ήταν η «χρυσή εποχή» των Τεχνικών Εκδόσεων; Τα πράγματα πήγαιναν μια χαρά μέχρι το 2000 που έκανα ένα λάθος: η εταιρία μου έλαβε μέρος στη δημιουργία ενός εργοστασίου εκτύπωσης με ποσοστό 40% – δεν είχε δηλαδή την πλειοψηφία. Ο συνέταιρος αποδείχτηκε ότι δεν ήταν και τόσο καλός. Τους πρώτους 18 μήνες χάθηκαν από το ταμείο 2 εκατομμύρια ευρώ, με αποτέλεσμα να κληθεί η εταιρία «Τεχνικές Εκδόσεις Α.Ε» να καταβάλει τις εγγυήσεις στις τράπεζες, κάτι που δε μπόρεσε να κάνει σε διάστημα 3,5 ετών που απαιτούσε το ευαγές ίδρυμα. Παρακάλεσα να επεκτείνουν το χρόνο της πληρωμής (του 1,5 εκατομμυρίου ευρώ) από 3,5 σε 5 χρόνια. Προσέξτε: δε ζήτησα δάνειο. Ζήτησα επέκταση χρονικού ορίου αποπληρωμής των υποχρεώσεων μιας και οι Τεχνικές Εκδόσεις ήταν σε θέση να ανταποκριθούν, τόσο υγιείς οικονομικά ήταν. Αρνήθηκαν. Όπως γνωρίζετε, δεκάδες εκατομμύρια έχουν δοθεί σε άλλες επιχειρήσεις με εγγύηση τον «αέρα». Είναι φανερό πως ούτε εγώ ούτε οι Τ.Ε διάθεταν τον απαιτούμενο –αέρα. Δεν είχαμε «άκρες», δεν ήμουν “made”, όπως είπε οΤζο Πέσι στη μητέρα του στην ταινία «Καλά Παιδιά». Η εταιρία κατέρρευσε και τα δύο ιδιόκτητα κτήρια, ο «Εν Λευκώ» και τα περιοδικά πουλήθηκαν και «πουλήθηκαν» χωρίς ίχνος ντροπής.
Κατά τη γνώμη σας, ήσασταν καλό αφεντικό; Δε νομίζω ότι ήμουν καν αφεντικό, πως να το πω. Την ημέρα στα περιοδικά, τις νύχτες στις εφημερίδες, τι «αφεντικό» να ήμουν. Δημοσιογράφος ένιωθα, ανάμεσα σε δημοσιογράφους. Επαναλαμβάνω: επί 36 χρόνια δεν είχε καθυστερήσει ούτε ώρα η καταβολή των μισθών. Το θεωρούσα ιερό να είμαι εντάξει απέναντι στον κόσμο, όπως ήθελα να είναι εντάξει απέναντι μου οι ιδιοκτήτες των εφημερίδων στις οποίες εργαζόμουν. Γι’ αυτό μπορείτε να ρωτήσετε οποιονδήποτε. Δε νομίζω ότι μπορεί να το αμφισβητήσει κάποιος – εκτός από ορισμένους συμπλεγματικούς που πάντα υπάρχουν γύρω από μία φωτιά!
Διακρίνω μια αίσθηση πικρίας. Πικρή, μικρή μου αγάπη, που λένε; Δεν έχω πικρία. Σε όλη μου τη ζωή έζησα, όπως έλεγαν οι Ιρλανδοί ιππότες, “by the sword”. Όταν, λοιπόν, σου καρφώνουν 15 μαχαίρια στην πλάτη ορισμένοι που τους έχεις πάρει από το πουθενά και τους έχεις κάνει ανθρώπους, πονάει λίγο. Όταν όμως ζεις “by the sword” (πρέπει να) έχεις την αξιοπρέπεια να πεθάνεις από ξίφος –έστω και πισώπλατο. Δε χρωστάω σε κανένα τίποτα. Αν μη τι άλλο, ποτέ μου δεν υπήρξα αυτό που αποκαλώ «ιδιοτελές κάθαρμα». Βέβαια με καλούν κάθε τόσο σε δίκη για θέματα εκείνου που «ψώνισε» τις Τεχνικές Εκδόσεις. Αφού αγόρασε την εταιρία μου, είχε υποχρεώσεις, που δεν πλήρωνε. Καλούν και εμένα που ήμουν «Πρόεδρος» του Δ.Σ. Πώς να μην ήμουν; Ο κ. Λ. αγόρασε την ιστορία και το όνομά μου. Για τρία χρόνια ήμουν υποχρεωμένος (από το συμβόλαιο) να είμαι εκτελεστικός πρόεδρος χωρίς όμως καμία απολύτως αρμοδιότητα. Αλλιώς δεν θα πουλιόταν η εταιρία και θα έμεναν όλοι χωρίς δουλειά. Τραβιέμαι λοιπόν και ναι, αυτό είναι άδικο. Για να μην πω πόσες χιλιάδες ευρώ μου έχει κοστίσει σε δικαστικά έξοδα.
Λέτε ότι έχετε καθαρή τη συνείδησή σας. Έχετε κάποιο άγχος για την υστεροφημία σας; Δεν θα το έλεγα. Προσπαθώ, εδώ και δύο χρόνια, να γράψω ένα βιβλίο. Ο τίτλος του είναι «Ασημόσπιτο» (Silver House). Έτσι έλεγαν μια ντισκοτέκ, ή όπως αλλιώς τις λέγαμε τότε, της Αθήνας. Ήταν στη Γλυφάδα, στα τέλη της δεκαετίας του 50. Εκεί γνωρίσαμε τις πρώτες μας αγάπες, χορεψαμε το “Hernando’s Hideaway” και το “Rock Around the Clock”… Έκανα το λάθος να μην κάνω παιδιά. Ας πούμε λοιπόν ότι παιδιά μου είναι οι αναγνώστες των περιοδικών μου. Αν έχω μια αγωνία, είναι επειδή ακόμη δεν ξέρω που θα αφήσω το αρχείο μου, όταν φύγω. Μέχρι στιγμής δεν μου το έχει ζητήσει κανείς. Ποιος ξέρει, ίσως τελικά να μην έκανα τίποτα στη ζωή μου. Ίσως να υπήρξα ένα αόρατο μηδενικό.
Συνέντευξη στον Θεοδόση Μίχο, Φωτογραφίες: Ανδρέας Σιμόπουλος / FOSPHOTOS
RSS - Posts
