Γιώργος Δελαστίκ: Αβέβαιο είναι πλέον το μέλλον του ευρώ

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Επίκαιρα: 11/08/2011
Κανένας δεν μπορεί πλέον να στοιχηματίσει με βεβαιότητα ότι το ευρώ…θα συνεχίσει να είναι και στο μέλλον το κοινό νόμισμα των δεκαεφτά χωρών-μελών της ΕΕ, που είναι σήμερα και, μάλιστα, με τάση διαρκούς επέκτασης και σε άλλα κράτη που συμμετέχουν στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Η οικονομική θύελλα που μαίνεται εδώ και τρία χρόνια στην Ευρώπη απειλεί να προσλάβει τα χαρακτηριστικά πολιτικοκοινωνικού κυκλώνα, που δεν θα αφήσει τίποτε όρθιο – ούτε το ευρώ ούτε καν την ίδια την ΕΕ!
Οι φυγόκεντρες δυνάμεις που επικρατούν στην Ευρωζώνη είναι πλέον εξόφθαλμες, ορατές από τον καθένα. Από την περασμένη εβδομάδα, τα επιτόκια δανεισμού της Ιταλίας και της Ισπανίας στα δεκαετή κρατικά ομόλογα έφτασαν στο 6,5%, ξεπερνώντας κάθε όριο από το… 1997, όταν, δηλαδή, η ιταλική λιρέτα και η ισπανική πεσέτα ήταν δύο πολύ αδύναμα εθνικά νομίσματα. Το χειρότερο είναι ότι ξεπέρασαν και το όριο που μόλις είχε υπερβεί πέρσι η Ελλάδα είχαν τεθεί σε κίνηση οι μηχανισμοί τελικής υπαγωγής της υπό καθεστώς Μνημονίου!
Μόνο που στην περίπτωση της Ι- σπανίας και ιδίως της Ιταλίας δεν υπάρχει καμία δυνατότητα «διάσωσής» τους μέσω της επιβολής καθεστώτος Μνημονίου. Τα οικονομικά μεγέθη τους δεν είναι διαχειρίσιμα στο πλαίσιο της πολιτικής των Μνημονίων.
Οι «μεγάλοι» χρωστούν τα πολλά
Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί. Βάσει των επίσημων στοιχείων της ΕΕ για το δημόσιο χρέος των κρατών της Ευρωζώνης το 2010 –σημειωτέον ότι κατά το 2011 η κατάσταση επιδεινώνεται ραγδαία στον τομέα αυτό για όλες τις χώρες-μέλη της Ευρωζώνης–, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας δεν έφτανε ούτε στο 4% του συνολικού δημόσιου χρέους των κρατών της Ευρωζώνης. Το συνολικό χρέος των δεκαεφτά χωρών-μελών της ανήλθε πέρσι στα 7,84 τρις ευρώ.
Αν προστεθεί το δημόσιο χρέος και των δύο υπόλοιπων κρατών που έχουν περάσει υπό καθεστώς Μνημονίου, βλέπουμε ότι το συνολικό δημόσιο χρέος της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας ανέρχεται στο 8% του συνολικού δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης.
Με την Ιταλία, όμως, να χρωστά 1,84 τρις ευρώ και την Ισπανία να χρωστά άλλα 640 δις, η κλίμακα αλλάζει εντελώς. Οι δύο χώρες έχουν μόνες τους το… 30% του δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης!
Ο πολύς κόσμος δεν έχει συνειδητοποιήσει, επιπλέον, ότι η «καρδιά» του ηγεμονικού πυρήνα της ΕΕ και της Ευρωζώνης, η Γερμανία και η Γαλλία, είναι ταυτόχρονα και οι μεγάλοι κρατικοί οφειλέτες, καθώς, λόγω του μεγέθους της οικονομίας τους, το δημόσιο χρέος τους απογειώνεται στη… στρατόσφαιρα: Η Γερμανία χρωστούσε το 2010 το ασύλληπτο ποσό των… 2,08 τρις ευρώ, ενώ η Γαλλία 1,6 τρις! Στο 83,2% του ΑΕΠ της ανερχόταν το δημόσιο χρέος της Γερμανίας, που… κουνά το δάχτυλο στους πάντες –σημειωτέον ότι μόλις 60% είναι το ανώτατο επιτρεπτό όριο από το Σύμφωνο Σταθερότητας…–, και στο 81,7% του ΑΕΠ βρισκόταν το δημόσιο χρέος της Γαλλίας.
Γερμανία και Γαλλία, δηλαδή, έχουν από κοινού το… 44% του δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης! Το 8% έχουν οι «μπατίρηδες» Έλληνες, Πορτογάλοι και Ιρλανδοί· το 44% οι πλούσιοι Γερμανοί και Γάλλοι! Και μας βρίζουν και μας εξευτελίζουν κι από πάνω! Ωραίοι είναι…
Οι τράπεζες ισχυρότερες από τα κράτη!
Οι δήθεν «ιστορικές» αποφάσεις της έκτακτης Συνόδου Κορυφής της Ευρωζώνης στις 21 Ιουλίου αποδείχτηκαν… μπούρδες! Εντελώς ανεπαρκείς, δηλαδή, για να αναχαιτίσουν την επέκταση των κερδοσκοπικών επιθέσεων εναντίον των κρατικών ομολόγων της Ισπανίας αλλά ακόμη και της Ιταλίας, ρίχνοντας παράλληλα και τις πρώτες προειδοποιητικές βολές εναντίον της Γαλλίας!
Από την περασμένη Παρασκευή το απόγευμα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υποχρεώθηκε να αρχίσει να αγοράζει ισπανικά και ιταλικά κρατικά ομόλογα, προσπαθώντας να αναχαιτίσει την άνοδο των επιτοκίων δανεισμού των δύο χωρών. Μάταιος κόπος, κατά τη γνώμη μας…
Το πρόβλημα είναι βαθύτατα δομικό. Στο πλαίσιο του νεοφιλελευθερισμού, όπου τα κράτη δανείζονται από τις ιδιωτικές τράπεζες και όχι από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή από άλλα κράτη, δεν υπάρχει λύση!
Πόσω μάλλον που, αφενός, οι τράπεζες επιβάλλουν στα κράτη όσο υψηλά επιτόκια θέλουν και, αφετέρου, όταν οι τράπεζες πέφτουν έξω στα τυχοδιωκτικά χρηματοοικονομικά παιχνίδια τους, υποχρεώνουν τις κυβερνήσεις των κρατών να τις διασώζουν με λεφτά των φορολογουμένων και, στη συνέχεια, μόλις διασωθούν, επιτίθενται σαν ύαινες και κατασπαράζουν τα κράτη της Ευρωζώνης –και όχι μόνο–, οδηγώντας τα προς τη χρεοκοπία! Γδέρνουν αδίστακτα τα κράτη που τις διέσωσαν!…
Όσο συνεχίζεται αυτή η πολιτική, δεν υπάρχει η παραμικρή περίπτωση να ανακάμψουν οι οικονομίες των κρατών. Οι τράπεζες με τον τρόπο αυτό καθίστανται πολύ ισχυρότερες από τα κράτη. Οι τράπεζες, μάλιστα, κερδοσκοπούν έτσι εκ του ασφαλούς, αφού τα μεν κέρδη τους είναι δικά τους, τις δε ζημίες τους τις… κοινωνικοποιούν μέσω των κυβερνήσεων και τις φορτώνουν στις πλάτες των λαών…
Μόνη λύση ο δανεισμός από την ΕΚΤ
Τεχνοκρατικά, λύση υπάρχει μέσα στο πλαίσιο του συστήματος. Είναι απλούστατη, προϋπήρχε του ευρώ και εφαρμόζεται από τις κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και όλων των χωρών του κόσμου: Τα κράτη της Ευρωζώνης πρέπει να δανείζονται πρωτίστως από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τους πολίτες τους, μέσω της έκδοσης ομολόγων προσιτών στο ευρύ κοινό!
Δεν ανακαλύψαμε απολύτως τίποτε. Επαναφέρουμε αυτό που υπήρχε σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης πριν από την εισαγωγή του ευρώ και των κυριολεκτικά διεστραμμένων κανόνων λειτουργίας της ΕΚΤ.
Είναι απλούστατο: Η ΕΚΤ θα δανείζει τα κράτη μακροπρόθεσμα –για δέκα, είκοσι ή τριάντα χρόνια– με χαμηλό επιτόκιο, έχοντας ως κύριο γνώμονά της την ανάπτυξη των εθνικών οικονομιών, και όχι το κέρδος. Στη βάση πολιτικών κριτηρίων, όταν παρουσιάζονται ιδιαίτερες δυσκολίες σε ένα ή σε περισσότερα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης, θα μπορούν να τροποποιούνται προσωρινά ή μονιμότερα οι όροι του δανεισμού για να βοηθιούνται οι χώρες.
Παράλληλα, πρέπει, αφενός, να εκδοθεί ευρωομόλογο και, αφετέρου, να επιτραπεί η διάθεση των εθνικών κρατικών ομολόγων απευθείας στο αποταμιευτικό κοινό, και όχι μόνο στις τράπεζες, όπως γίνεται από τότε που εισήχθη το ευρώ.
Αντί να ακούμε τις ανοησίες και τα αίσχη των απατεώνων κερδοσκόπων στη δευτερογενή αγορά για επιτόκια των ελληνικών ομολόγων της τάξης του… 15% ή και του 25% (!), ανάλογα με τη διάρκειά τους, εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες θα έτρεχαν να τα αγοράσουν με επιτόκιο μόλις 5%, ι- δίως εάν η κυβέρνηση Παπανδρέου, η πιο εχθρική προς το λαό κυβέρνηση που υπήρξε ποτέ στη χώρα αυτή, προχωρούσε σε μια τέτοια κίνηση, προτού διασύρει διεθνώς και εξευτελίσει παντελώς τη χώρα…
Απαιτούνται ριζικές ανατροπές
Η ανωτέρω πρόταση είναι απολύτως εντός του συστήματος. Δεν έχει τίποτε το προοδευτικό. Αποκλείεται, όμως, να γίνει δεκτή, παρόλο που συνιστά εφικτή λύση. Οι λόγοι της απόρριψής της είναι πολλοί.
Πρώτα πρώτα, η ΕΚΤ είναι τράπεζα που ανομολόγητα έχει ως ύψιστη αποστολή της την υπεράσπιση των συμφερόντων των τραπεζών, και όχι των χωρών και των λαών της Ευρώπης. Οι ιδιωτικές τράπεζες θα χάσουν εκατοντάδες δις ευρώ κέρδη, εάν αρχίσει να δανείζει τα κράτη η ΕΚΤ, και όχι αυτές.
Δεύτερον, οι πολιτικοί ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρών είναι πρωτίστως δέσμιοι των συμφερόντων των τραπεζών της χώρας τους, οι οποίες θα χάσουν πολλά χρήματα, εάν οι καταθέτες πάρουν τμήμα των καταθέσεών τους από τις τράπεζες για να δανείσουν το κράτος και να σώσουν τη χώρα, αγοράζοντας κρατικά ομόλογα. Καμία διάθεση δεν έχουν, λοιπόν, οι πολιτικοί ηγέτες να εκδώσουν κρατικά ομόλογα, που να μπορεί να τα αγοράσει ο κάθε πολίτης.
Τρίτον, λυσσαλέα αντιστέκεται η Γερμανία στην έκδοση ευρωομολόγων και, αν τελικά υποχωρήσει, υπό το κράτος της επικείμενης κατάρρευσης της Ευρωζώνης, θα κάνει τα πάντα για να στραγγαλίσει στην πράξη το μέτρο αυτό, περιορίζοντας δραστικά τον όγκο των ευρωομολόγων που θα εκδοθούν, ώστε οι θετικές συνέπειές του να είναι σχεδόν περιθωριακές.
Υπό το κράτος αυτών και πολλών άλλων, το μέλλον του ευρώ δεν διαγράφεται καθόλου ρόδινο…