Ο Σερζ μιλάει και σχεδιάζει πάνω στη χαρτοπετσέτα του εστιατορίου που τρώμε. Σχεδιάζει ένα υβριδικό αυτοκίνητο, μια πρόταση για τα μέσα μεταφοράς στο Παρίσι του τέλους του 20ου αιώνα και τη Γαλλία του 21ου.

Ο Σερζ είναι 32 ετών, παντρεμένος, πατέρας δύο παιδιών και εργάζεται σαν σχεδιαστής – μηχανικός στο Τμήμα Έρευνας και Εξέλιξης μιας μεγάλης εταιρείας αυτοκινήτων.

Τον παρακολουθώ αυτόν τον Ευρωπαίο. Στο πρόσωπό του βλέπω την ιστορία αυτής της περιοχής της Γης. Τα μάτια του είναι ήρεμα και όμορφα, τα χαρακτηριστικά του καθαρά, περασμένα μέσα από αιώνες επαφής με τις Καλές Τέχνες, με τον πολιτισμό. Ο Σερζ έχει κατασταλάξει. Πήγε στο Πολυτεχνείο και σπούδασε Αρχιτεκτονική. Μετά, σε μια πολυτεχνική σχολή, πήρε μαθήματα σχεδίασης αντικειμένων που κινούνται.

Αυτοκίνητα, αεροπλάνα, πλοία, ελικόπτερα συγκινούν τον Γάλλο φίλο μου. Τα δάχτυλά του σχεδιάζουν στην πετσέτα το αυτοκίνητο για την πόλη του 2000.

Εδώ ο μικρός κινητήρας εσωτερικής καύσης, εκεί οι συσσωρευτές νικελίου – καδμίου, στη μέση οι συμπλέκτες και οι ρελέδες. Το σχήμα του με καλό συντελεστή αεροδυναμικής αντίστασης. Η ρύπανση σχεδόν ασήμαντη. Η οικονομία εκπληκτική, κοντά στα 2 λίτρα για κάθε 100 χιλιόμετρα.

«Το αυτοκίνητο» λέει ο Σερζ «είναι απαραίτητο στις κοινωνίες του 21ου αιώνα. Μόνο που δεν θα είναι όπως τ’ αυτοκίνητα που ξέρουμε σήμερα. Θα ρυπαίνουν ελάχιστα, θα καταναλίσκουν όσο ένα δίκυκλο και θα βοηθούν τους ανθρώπους να διατηρήσουν την ανεξαρτησία που αυτό το υπέροχο μέσο προσφέρει».

«Οι εχθροί του δεν έχουν την ίδια γνώση με σένα, Σερζ» λέω. «Πιστεύουν ότι τ’ αυτοκίνητα, τ’ αεροπλάνα και γενικά ο μηχανές μόνο κακό μπορούν να φέρουν στις κοινωνίες των ανθρώπων».

Ο Γάλλος φίλου μου χαμογελάει… «Ξέρω», λέει. «Οι εκπρόσωποι του Δεύτερου Μεσαίωνα. Οι άσχημα ή καθόλου πληροφορημένοι, οι φανατικοί. Τα έχω ακούσει κι εγώ αυτά τα πράγματα αλλά είναι τόσο μα τόσο ανόητα, ώστε δεν αντέχουν στην παραμικρή κριτική. Πάρε σαν παράδειγμα τη χώρα μου», συνεχίζει. «Είναι δυνατόν ποτέ να… κλείσει τις βιομηχανίες της που φτιάχνουν αυτοκίνητα, αεροπλάνα, ελικόπτερα, πυραύλους για τη διαστημική εποχή; Μόνο ένας ψυχοπαθής θα σκεφτόταν κάτι τέτοιο».

Από το υβριδικό αυτοκίνητο ή συζήτηση προχωρεί στα υλικά του μέλλοντος. Ο Σερζ μιλάει για τα ανθρακονήματα, για τα κεραμικά και τις δυνατότητες να χρησιμοποιηθούν σε κινητήρες. Τον συγκινεί η ιδέα ότι οι μηχανικοί δεν θα χρησιμοποιούν πια μέταλλα. «Έτσι θα σταματήσουν ν’ ανοίγουν τεράστιες τρύπες στη Γη», λέει χαμογελώντας.

Η πετσέτα έχει γεμίσει απ’ τα σχέδια. Στη μία γωνία ένα αυτοκίνητο, στην άλλοι οι ράβδοι ενός συστήματος ανάρτησης, δίπλα το σχέδιο μιας πτέρυγας αεροπλάνου, με σκιασμένα τα σημεία που υπάρχουν ανθρακονήματα.

Ο Σερζ είναι ήρεμος. Δεν έχει άγχη. Δεν περιμένει αύριο το τέλος του κόσμου. Εργάζεται για τον 21^ο αιώνα σε μια χώρα που δεν πάσχει από συναισθηματική κολούμπρα.

Τον παρακολουθώ μαγεμένος. Αυτόν τον άνθρωπο της Ευρώπης του παρόντος και του μέλλοντος. Τον συγκρίνω με τους ξελιγωμένους, επιθετικούς, άσχετους «ειδικούς» που έχω γνωρίσει στη χώρα μου. Οι άνθρωποι της Λίθινης εποχής και ο Ταξιδιώτης του Διαστήματος.

Τα ζαρζαβατικά και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές. Η συνέπεια και η αγάπη για τη δουλειά και η τσαπατσουλιά, η «κοπάνα» το «αύριο». Η βαθιά γνώση, η ήρεμη σκέψη, ο πολιτισμός και η ασχετοσύνη, η υπερβολή και η πατίνα του πολιτισμού…

*

Ο Καρλ είναι μηχανικός – Μηχανολόγος. Εργάζεται στο Τμήμα Έρευνας και Εξέλιξης μιας μεγάλης δυτικογερμανικής αεροδιαστημικής εταιρείας. Είναι 28 ετών, ανύπαντρος. Τέλειωσε το Πολυτεχνείο στη Στουτγάρδη. Πετάει ανεμόπτερα (είναι κάτοχος του αδαμάντινου C), ελαφρά αεροπλάνα και όταν βρίσκει χρόνο, τρέχει και σε αγώνες μότο κρος.

Καθόμαστε στο περίπτερο της εταιρείας του στην Αεροναυτική Έκθεση του Ανόβερο και συζητάμε για χίλια δυο πράγματα που έχουν σχέση με την αεροπορία και το διάστημα.

Ο Καρλ καίει ολόκληρος. Το θέμα τον συγκλονίζει. Οι δυνατότητές του και οι προοπτικές του τον κάνουν να τρέμει από συγκίνηση. Μιλάει για τα προβλήματα που παρουσιάζει μια πτέρυγα σ’ ένα σύγχρονο επιβατικό ή μαχητικό αεροπλάνο. Πετάγεται μετά σε θέματα περιβάλλοντος. Τον ενδιαφέρει πολύ να βρεθεί μια λύση για τον θόρυβο των αεροδρομίων. Τον ρωτώ αν είναι υπέρ των αεροδρομίων – μαμούθ.

Απαντάει πως όχι. Η εποχή των μεγάλων αεροπλάνων πέρασε οριστικά. Τα αεροπορικά ταξίδια θα μειώνονται όσο θα εξελίσσονται οι τηλεπικοινωνίες.

«Γιατί να ταξιδέψει κάποιος από το Μόναχο στη Νέα Υόρκη όταν μπορεί να μιλήσει απ’ το γραφείο του με τους συνεργάτες του με το σύστημα τηλεκόνφερανς;» λέει ο Καρλ και, με την απλή αυτή σκέψη, οριοθετεί τις εξελίξεις στις αεροπορικές μεταφορές για τα επόμενα 30-50 χρόνια.

«Κοίτα» προσθέτει. «Τα αεροπορικά ταξίδια όπως τα ξέραμε βρίσκονται στο δρόμο της μη επιστροφής. Εσύ ο ίδιος δεν θα ήσουν στην αεροπορική έκθεση του Ανόβερο αν στο τερματικό σου μπορούσες να έχεις όλες τις εικόνες και όλες τις πληροφορίες και αν, μ έ σ ω του τερματικού σου μπορούσες να ζητήσεις ό,τι ήθελες;»

«Πάλι θα έπρεπε να έρθω αν ήθελα να δω τα αεροπλάνα από κοντά ή να πετάξω μ’ ένα ή περισσότερα από αυτά…» απάντησα.

«Ναι» είπε ο Καρλ «αλλά ο λόγος του – αεροπορικού – ταξιδιού σου θα ήταν συγκεκριμένος, από πριν σχεδιασμένος…»

Το συμπέρασμα ήταν ότι μια χώρα – μεγάλη ή μικρή – δεν έπρεπε να επενδύσει σ ή μ ε ρ α σε μεγάλα αεροδρόμια. Ίσως αργότερα, αν οι έρευνες για το υδρογόνο πάνε καλά, τα αεροπορικά ταξίδια να ξαναγίνουν φθηνά και να χρειαστεί κανείς τα αεροδρόμια – μαμούθ.

Στο μυαλό μου γύριζε ο Λευκός Ελέφαντας των Σπάτων, η καταστροφή δεκάδων χιλιάδων αμπελιών και δέντρων, οι ξεχειλωμένες εκδηλώσεις «αντίδρασης» (για λάθος λόγους) των κατοίκων της περιοχής, η έλλειψη σωστής πληροφόρησης τότε αλλά και τ ώ ρ α. Από το παράθυρο του περίπτερου έβλεπε ένα πανάλαφρο αεροπλάνο, ένα «Ούλτραλάιτ» να πετάει στο συννεφιασμένο ουρανό.

«Ούτε ένα Ούλτραλάιτ δεν μπορούμε να φτιάξουμε Καρλ», είπα. Είμαστε απασχολημένοι με τις εξελίξεις στην Νικαράγουα και το Ελ Σαλβαντόρ βλέπεις…»

*

Στα ταξίδια μου στις χώρες της Ευρώπης έχω πολλές φορές την ευκαιρία να συναντηθώ και να μιλήσω με τους ανθρώπους που κάνουν το σήμερα να λειτουργεί και το αύριο να έρχεται με σιγουριά.

Και, μετά από ένα τέταρτο του αιώνα επαγγελματικής ζωής με περισσότερες από 2.000 συναντήσεις και αμέτρητες ώρες συζητήσεων μαζί τους, έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το μέλλον μου είναι δεμένο με το δικό τους μέλλον.

Εύχομαι απ’ τα βάθη της ψυχής μου να συμβεί το ίδιο και με το παρόν και το μέλλον της χώρας μου.