Πήραμε το πακέτο…Πάμε για χρεωκοπία;

Πήραμε το «πακέτο», πάμε για χρεοκοπία;
Τετάρτη, 05 Μάιος 2010 01:01

Κι όμως, πριν στεγνώσει το μελάνι στη συμφωνία διεθνούς διάσωσης της Ελλάδας από τις χώρες της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ, το σενάριο ελληνικής χρεοκοπίας κάνει δυναμικά την επανεμφάνισή του στις αγορές, με τη… βοήθεια και της γερμανικής κυβέρνησης, που μοιάζει να δίνει την εκλογική μάχη στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, αδιαφορώντας αν η προεκλογική ρητορική της ισοδυναμεί με… ρουκέτες στο σχέδιο διάσωσης της Ελλάδας.

Τα στοιχήματα χρεοκοπίας της χώρας αποτυπώνονται με διαύγεια στην καμπύλη των επιτοκίων του ελληνικού δημοσίου χρέους: όπως φαίνεται σε χθεσινό διάγραμμα του πρακτορείου “Bloomberg”, η καμπύλη έχει έντονα καθοδική κλίση, δηλαδή οι αποδόσεις μειώνονται για τους τίτλους με τη μεγαλύτερη χρονική διάρκεια. Για τα δε διετή ομόλογα, η απόδοση «καρφώθηκε» στο εξωφρενικό 14%, που δικαιολογείται μόνο αν οι παράγοντες της αγορές «βλέπουν» σοβαρό κίνδυνο στάσης πληρωμών ή επαναδιαπραγμάτευσης του χρέους πολύ πριν λήξει η διάρκεια του τριετούς προγράμματος σταθεροποίησης, που έχει συμφωνηθεί με τις χώρες της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ.

Οι αγορές δεν αμφισβητούν μόνο την οικονομική λογική του προγράμματος διάσωσης, που έχει φαίνεται εντελώς εξωπραγματική, καθώς η Ελλάδα καλείται να εφαρμόσει, σύμφωνα με σχετικά συγκριτικά στοιχεία, το σκληρότερο πρόγραμμα λιτότητας που έχει εφαρμοσθεί ποτέ από χώρα του ΟΟΣΑ, με ετήσια μείωση ελλείμματος 2,5% για τέσσερα χρόνια, χωρίς όμως να υποτιμηθεί το εθνικό νόμισμα, όπως έγινε σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις σταθεροποιητικών προγραμμάτων. Βέβαιη συνέπεια αυτής της έλλειψης θεωρείται ότι θα είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας με πολύ μεγάλη χρονική υστέρηση, που αναπόφευκτα θα φέρει την οικονομία σε βαθιά ύφεση με ανεξέλεγκτες παρενέργειες στον έλεγχο του χρέους, τροφοδοτώντας τη δυναμική της χρεοκοπίας.

Οι αγορές φαίνεται ότι έχουν πλέον λόγους να αμφισβητούν ακόμη και τις πραγματικές προθέσεις των βασικών παραγόντων του σχεδίου διάσωσης, δηλαδή της Γερμανίας. Αφορμή δίνουν τελευταίες δηλώσεις από την καγκελάριο Μέρκελ και κορυφαία στελέχη της κυβέρνησής της, που, όπως αναφέρει σε σχετικό άρθρο του το Spiegel, πασχίζουν να «πουλήσουν» στη διστακτική κοινή γνώμη της χώρας το σχέδιο διάσωσης, ενόψει των εκλογών της Κυριακής, όπου φαίνεται όλο και πιθανότερη η ήττα του κυβερνώντος συνασπισμού.

Προκειμένου να καθησυχάσει τους Γερμανούς ψηφοφόρους, έστω και αν με τον τρόπο αυτό προκαλούν «ηλεκτροπληξία» στους επενδυτές της αγοράς ομολόγων,

n Η καγκελάριος Μέρκελ δήλωσε στο κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο ZDF, ότι η κυβέρνησή της θα ζητήσει να ενταχθεί στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της Ευρωζώνης μια διαδικασία ελεγχόμενης στάσης πληρωμών από κράτη-μέλη, για να αποφευχθεί, όπως είπε, ένας κίνδυνος ντόμινο σε άλλες χώρες, μετά την ελληνική κρίση. Προφανώς, όμως, μια θεσμική παρέμβαση τέτοιας κατεύθυνσης προκαλεί ανατριχίλες στους επενδυτές, που βλέπουν τον κίνδυνο να χαθεί οριστικά η «εγγύηση Ευρωζώνης» στα χρεόγραφα όλων των κρατών και να επανέλθει στο μέλλον ο κίνδυνος να χάσουν ένα σημαντικό μέρος από τις τοποθετήσεις τους στα λιγότερο ασφαλή ομόλογα. Προφανώς δε, η πρόταση της καγκελαρίου Μέρκελ θα μπορούσε στο μέλλον να έχει εφαρμογή και στην περίπτωση της Ελλάδας: αν φανεί ότι αποτυγχάνει το πρόγραμμα σταθεροποίησης, ποιος θα μπορούσε να αποκλείσει μια συντεταγμένη διαδικασία χρεοκοπίας της χώρας, με σοβαρές απώλειες για τους πιστωτές, όταν μάλιστα το ίδιο το θεσμικό πλαίσιο της Ευρωζώνης θα προέβλεπε την εφαρμογή τέτοιας διαδικασίας;

n Ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας, Ράινερ Μπρίντερλε, δήλωσε σε δημοσιογράφους, ότι το «πακέτο» βοήθειας στην Ελλάδα «ποτέ δεν σχεδιάσθηκε» για να καλύψει το σύνολο των δανειακών αναγκών της χώρας την επόμενη τριετία. Με τη δήλωση αυτή, ο Γερμανός υπουργός θέλησε να καθησυχάσει τους ψηφοφόρους, διαβεβαιώνοντας ότι δεν υπάρχει πλήρης και απεριόριστη εγγύηση δανεισμού της Ελλάδας με κονδύλια της Γερμανίας και άλλων χωρών της Ευρωζώνης, αλλά αυτό ακριβώς εντείνει την ανασφάλεια της αγοράς και δίνει νέα δυναμική στα σενάρια χρεοκοπίας. Αν η Ελλάδα παραμείνει αποκλεισμένη από την αγορά και το διεθνές «πακέτο» δεν περιλαμβάνει πλήρη εγγύηση κάλυψης των δανειακών της αναγκών, προφανές είναι ότι δεν μπορεί να αποκλεισθεί, έστω θεωρητικά, το σενάριο της στάσης πληρωμών μέσα στην τριετία της εφαρμογής του προγράμματος σταθεροποίησης. Αυτό τον κίνδυνο φροντίζουν να ενσωματώνουν οι αγορές στο κόστος δανεισμού της χώρας, διατηρώντας τα «τρελά» διψήφια ποσοστά αποδόσεων στους τίτλους διετίας-τριετίας.

Επιπλέον, στην εξίσωση των σεναρίων χρεοκοπίας έχει προστεθεί αναπόφευκτα άλλη μια σοβαρή παράμετρος: αναπάντητο μένει προς το παρόν το ερώτημα πόσο μπορεί να αντέξει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα στην πίεση των τριτοκοσμικών αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων, που πρακτικά κλείνει κάθε δίοδο πρόσβασης των τραπεζών στις αγορές και τις υποχρεώνει να λειτουργούν αποκλειστικά με χρηματοδότηση της ΕΚΤ, αλλά και να κλείνουν τις πόρτες στους υποψήφιους δανειολήπτες. Πόσο μπορούν, επιπλέον, να αντέξουν οι ελληνικές τράπεζες στην πρωτοφανή υποτίμηση των κρατικών χρεογράφων που στοιβάζονται στα χαρτοφυλάκιά τους, έστω και αν τεχνητά αποφεύγουν την καταγραφή μείωσης των κεφαλαίων τους, αποτιμώντας τους τίτλους με βάση το κόστος κτήσεως και όχι με τις τρέχουσες, τραγικές αποτιμήσεις τους στην αγορά;

Από το Σοφοκλέους 10

Το ΔΝΤ έχει προβλέψει τη λειτουργία μηχανισμού «μηχανικής υποστήριξης ζωτικών λειτουργιών» των ελληνικών τραπεζών, με την ίδρυση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, αλλά στην πραγματικότητα οι επενδυτές δεν πείθονται ότι αυτό θα είναι αρκετό για να επιστρέψουν οι τράπεζες σε «κανονικές συνθήκες» λειτουργίας, χρηματοδοτώντας έστω και διστακτικά το δημόσιο και το ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, για να αποτραπεί μια ύφεση πρωτοφανών διαστάσεων. Με ένα τραπεζικό σύστημα-φάντασμα, προφανές είναι, ότι όσοι προβλέπουν ή φοβούνται χρεοκοπία έχουν κάθε λόγο να περιμένουν ότι αργά ή γρήγορα θα δικαιωθούν…