Ημερομηνία:(08-01-2006)
Μάλλον το μέλλον
Δε μπορείτε να πείτε. Όλα πάνε κατ’ ευχή και η ζωή πραγματικά μας γελάει ευτυχισμένα όσο και αν, μερικές συντηρητικούρες δε θέλουν να το παραδεχτούν. Όπως διαβάζω στις εφημερίδες, μετά τη ψήφιση από το Ευρωκοινοβούλιο του νομοσχεδίου για τη «πάταξη της τρομοκρατίας» ένα λαμπρό μέλλον περιμένει τους ευρωπαίους. Τι λεει;
Απλά ότι σε 18 μήνες από σήμερα κάθε ένας από τους σχεδόν 500 εκατομμύρια πολίτες θα έχει το δικό του ηλεκτρονικό φάκελο που θα περιλαμβάνει, όπως γράφει στη «Καθημερινή» ο Κ. Καλλέργης «τις ακριβείς συντεταγμένες και το περιεχόμενο κάθε μορφής ηλεκτρονικής δραστηριότητας δηλ από ποιο σημείο και για πόση ώρα ο κάθε ένας από ’μας συνομίλησε ή επιχείρησε να συνομιλήσει με ποιον, από σταθερό ή κινητό τηλέφωνο, πότε έλαβε ή έστειλε φαξ, sms, e-mail…» Ακόμα οι χαρτογιακάδες φρουροί των …ατομικών ελευθεριών ευρωβουλευτές αποφάσισαν ότι «…θα καταγράφεται επακριβώς προς τα που και πότε έγινε η επικοινωνία καθώς, από τη φύση τους, τα κινητά και σταθερά τηλέφωνα “γνωρίζουν” που ακριβώς βρίσκεται ο χρήστης και έτσι αποδίδουν μία πολύ καλή εικόνα των κινήσεών μας…»
Αν σε αυτές τις άκρως δημοκρατικές διαδικασίες προσθέσουμε και το γεγονός ότι, σε λίγους μήνες στην Αγγλία θα είναι έτοιμο το μεγαλύτερο σύστημα ηλεκτρονικής παρακολούθησης και καταγραφής των κινήσεων των 25 εκατομμυρίων οχημάτων που κυκλοφορούν στους δρόμους της χώρας και πως αυτό το σύστημα δε θα αργήσει να επεκταθεί (για την ασφάλειά μας βέβαια) σε όλα τα κράτη-μέλη της Ένωσης, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως, παρά το τίτλο του πονήματος, το μάλλον το μέλλον θα γίνει «ένα» με το παρόν. Σε 5 χρόνια οι γονείς δε θα λένε πια «όταν μεγαλώσει ο Τάκης θα γίνει χειρουργός» γιατί δε θα ξέρουν ούτε αν ο Τάκης θα μεγαλώσει.
Η παρακολούθηση και η καταγραφή των πάντων θα είναι καθολική που σημαίνει ότι, αν κάποιος χαρτογιακάς στις Βρυξέλες διαπιστώνει ότι το σπέρμα του πατέρα δεν βρίσκεται στη καλύτερή του στιγμή, θα διακόπτει την ερωτική πράξη με τη μητέρα άρα τέρμα ο Τάκης. Άλλο παράδειγμα που μας πείθει ότι δεν υπάρχει μέλλον είναι αυτό που αποκαλώ «The Mall Generation». Όποιος έχει κάνει το κόπο να επισκεφτεί το Ναό του Techno Μαμωνά σίγουρα έχει δει μία νέα κατηγορία νέων που λες (όπως οι λουκουμάδες) κι’ έχουν βγει απ’ το ίδιο καλούπι. Τα συγκεκριμένα υβρίδια επικοινωνούν με sms και mms, μιλάνε greeklish ακούν sakis ενώ την ίδια στιγμή μασάνε ακατάπαυστα τσίχλες. Σε αντίθεση με τη γενιά της μεταπολίτευσης και του 114, και κόντρα στο δρόμο που χάραξε ο Τσε η συγκεκριμένη κάστα δεν έχει μέλλον αλλά μόνο παρόν. Πιο απλά δεν υπάρχει, δεν λειτουργεί, δεν αναπνέει και δεν έρχεται σε οργασμό αν δεν αποκτήσει το τελευταίο μοντέλο της Nokia και δε σπάσει το παγκόσμιο ρεκόρ αποστολής sms (45 εκατομμύρια όταν οι Νορβηγοί έστειλαν 7.
Πριν 30 χρόνια οι πολίτες του δυτικού κόσμου αντιμετώπιζαν το μέλλον σαν μία «λογική» εξέλιξη του παρόντος. Αν ο μπαμπάς ήταν γιατρός, δικηγόρος, μηχανικός ήλπιζε πως τον ίδιο δρόμο θα ακολουθούσε ο γιος ή η κόρη. Αν τα παιδιά ήθελαν «όταν μεγαλώσουν» να γίνουν δάσκαλοι, μουσικοί, μηχανικοί, μπροστά διέκριναν (έστω και αμυδρά) τα χνάρια ενός δρόμου που τα οδηγούσε στο πανεπιστήμιο, στο πολυτεχνείο ή όπου αλλού ονειρεύονταν.
Τα τελευταία χρόνια στις κοινωνίες του αναπτυγμένου κόσμου, ελάχιστοι είναι σε θέση να κάνουν κάποιας μορφής πρόβλεψη ή «πρόγραμμα». Οι αλλαγές είναι τόσο μεγάλες και γρήγορες που οι περισσότεροι δεν είναι σε θέση να τις συλλάβουν και αφομοιώσουν. Οι γραφειοκράτες των Βρυξελών επαίρονται για το νομοσχέδιο που ψήφισαν (387 υπέρ, 204 κατά) στις 14 Δεκεμβρίου στο Ευρωκοινοβούλιο που προβλέπει το ηλεκτρονικό φακέλωμα και των 500 ευρωπαίων πολιτών γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων τους την άποψη ότι η δημοκρατία λειτουργεί μόνο μέσα από το σεβασμό της απόλυτης ελευθερίας. Τα ταριχευμένα κουστουμάκια που (υποτίθεται ότι) εκπροσωπούν τους ευρωπαίους πολίτες αποφάσισαν ότι κάθε ένας από ‘μας θα έχει μία δική του κάμερα για να τον παρακολουθεί σε κάθε του βήμα, θα έχει ένα ηλεκτρονικό σπιούνο που θα αποκαλείται «διαβατήριο» με αποτέλεσμα κανείς από ‘μας να μην έχει μέλλον αλλά μόνο παρόν! Μπορεί να κάνω λάθος αλλά έχω την αίσθηση ότι, ο προγραμματισμός μας δε θα υπερβαίνει τις 90 μέρες απόδειξη το γεγονός ότι, ούτε το 2% των Ελλήνων δε είναι σε θέση να πει ποια είναι τα σχέδια του για το 2007. Η πιο κοινή απάντηση στο ερώτημα είναι «θα δούμε».
Δε ξέρω αν υπεύθυνη για τη κατάσταση είναι η πτώση του Τείχους, το τέλος των ιδεολογιών, ή η επικράτηση του πιο άγριου καπιταλισμού ή της παγκοσμιοποίησης. Αυτό που ξέρω είναι ότι λαοί με λαμπρή ιστορία και ευγενείς παραδόσεις όπως οι Ιάπωνες, οι Κινέζοι, οι Γάλλοι, οι Ιταλοί ακόμα και οι Άγγλοι έχουν μεταβληθεί σε καταναλωτικές αγέλες που ζουν για να αγοράζουν και αγοράζουν για να ζουν προϊόντα που προσφέρουν οι βιομηχανίες σκουπιδιών. Οι λαοί βομβαρδίζονται με μηνύματα που προβάλουν το Απόλυτο Μηδέν και, απ’ ότι φαίνεται, η διαδικασία αρέσει διαφορετικά πως εξηγείται η εμφάνιση της Mall Generation;Για λόγους που έχουν να κάνουν με τη κατάρρευση των ιδεολογιών και την απουσία των «οραμάτων» για αλλαγή στο τρόπο που λειτουργεί η κοινωνία οι άνθρωποι (και ιδιαίτερα οι νέοι) στρέφονται με τέτοια μανία στην ικανοποίηση των αναγκών του τώρα που το μέλλον παύει να υπάρχει σαν έννοια. Υπάρχουν πολλοί που θα πουν ότι κινδυνολογώ, πως το μέλλον επιφυλάσσει εκπλήξεις και πως τίποτα δεν άλλαξε σε σύγκριση με το τρόπο που σκεπτόμαστε, ας πούμε, τη δεκαετία του 60. Ας μου επιτρέψουν να έχω αμφιβολίες.
Οι επιστήμες και η τεχνολογία δεν κάνουν απλώς βήματα αλλά άλματα και, σε λιγότερο από 20 χρόνια οι γονείς δε θα χρειάζεται να σκέπτονται το μέλλον των παιδιών τους γιατί, το μέλλον θα είναι αναπόσπαστο κομμάτι του παρόντος. Οι παλιοί τρόποι (γάμος ή συμβίωση, σεξουαλική επαφή, σύλληψη, γέννηση κλπ) θα παραχωρήσουν τη θέση τους στις νέες μεθόδους και, όποιος αισθάνεται την ανάγκη να αποκτήσει παιδί ή παιδιά θα παραγγέλνει το «μοντέλο» που επιθυμεί, στο φύλλο, στη διάπλαση και στην ηλικία που ταιριάζει στις ανάγκες του και θα του το στέλνουν με courier. Τελειώνοντας αυτό το άρθρο σκέφτηκα (με τρόμο είναι αλήθεια) ότι, εκτός από την αποσταθεροποίηση της ψυχικής ηρεμίας εκατομμυρίων ανθρώπων, η κατάργηση του μέλλοντος θα έχει βαρύτατες επιπτώσεις και στις κάθε λογής και προέλευσης θρησκείες. Επειδή δεν είμαι σε θέση να μιλήσω για τη σαρία, τον Κομφούκιο, το Βούδα ή το 12θεο ήθελα να ήξερα τι θα έχει να πει ο κ. Χριστόδουλος όταν, για παράδειγμα, οι επιστήμονες αποδείξουν ότι, η μετά θάνατον ζωή δεν είναι παρά ένα add on του λογισμικού «Life on Earth» v. 7.1;
Όπως βλέπετε μπορεί το μέλλον να έγινε ένα με το παρόν αλλά το γεγονός έχει μεγάλο ενδιαφέρον ειδικά όταν, όπως λεει ο Φίλιπ Ντικ, τα ανδροειδή κάνουν ηλεκτρικά όνειρα.