Ο άδικος θάνατος της πριγκίπισσας της Ουαλίας από τη σύγκρουση της Μερτσέντες όπου επέβαινε με τον συνοδό της σε κολόνα μιας υπόγειας διάβασης του «περιφερειακού» του Παρισιού επανέφερε στην επιφάνεια μια σειρά «κλασικών» ερωτημάτων που αφορούν την παθητική ασφάλεια των σύγχρονων αυτοκινήτων. Για μία εβδομάδα μετά το ατύχημα ο υπογράφων δεχόταν προσκλήσεις (από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα) για να πει πόσο ασφαλή ή ανασφαλή είναι τα σύγχρονα αυτοκίνητα σε περίπτωση σύγκρουσης και κάθε φορά αρνιόταν πιστεύοντας ότι απλά θα λάβαινε μέρος στο παιχνίδι του συγκινησιακού εντυπωσιασμού, που επέβαλλε η προσωπικότητα της Νταϊάνας και το «μέγεθος» του γεγονότος.
Πόσο ασφαλή είναι λοιπόν τα σύγχρονα αυτοκίνητα σε περίπτωση σύγκρουσης; Η απάντηση είναι απλή: τόσο όσο όλοι είδατε στις οθόνες σας, δηλαδή τόσο ασφαλή ώστε να μοιάζουν με πραγματικά φρούρια ή, καλύτερα, με θαλάμους επιβίωσης!
Αν φέρετε στον νου την εικόνα του αυτοκινήτου όπου επέβαινε η Νταϊάνα και ο Αλ Φαγέντ σίγουρα θα θυμάστε ότι ο προφυλακτήρας είχε σχεδόν «φθάσει» στο παρμπρίζ, αλλά ο θάλαμος των επιβατών ήταν σχεδόν ανέπαφος και αυτό παρά το γεγονός ότι η Μερτσέντες είχε προσκρούσει στην κολόνα με περισσότερα από 190 χιλιόμετρα την ώρα! Αυτό και μόνο δείχνει τις προόδους που έχει κάνει ολόκληρη η αυτοκινητοβιομηχανία στον τομέα της παθητικής ασφάλειας. Τότε, θα ρωτήσετε, γιατί η Νταΐάνα και ο Ντόντι έχασαν τη ζωή τους; Επειδή δεν έχω στη διάθεσή μου τα στοιχεία που κατέχει η ειδική υπηρεσία διερεύνησης ατυχημάτων της Αστυνομίας του Παρισιού (μία από τις καλύτερες, αν όχι η καλύτερη, στο κόσμο), το μόνο που μπορώ να κάνω είναι (προσεγγιστικές) υποθέσεις.
Ας κάνουμε μια προσπάθεια να «παρακολουθήσουμε» νοερά την εξέλιξη του συμβάντος. Το ζεύγος αποχωρεί από το Ριτζ από την πίσω πόρτα, μετά την αποτυχημένη προσπάθεια να αποφύγει τα όρνεα της «πληροφόρησης» που καραδοκούσαν στο εστιατόριο. Επιβιβάζεται στο αυτοκίνητο, αλλά οι παπαράτσι τους «παίρνουν είδηση» και το κυνήγι (chase) αρχίζει. Από πέντε ως επτά μοτοσικλέτες μεγάλου κυβισμού κυκλώνουν τη Μερτσέντες. Ο οδηγός της πρώτα τους αγνοεί και όταν μπαίνει στον σχεδόν άδειο «περιφερίκ» προσπαθεί να τους αποφύγει αυξάνοντας την ταχύτητά του: 120, 150, 180, 190 χιλιόμετρα, αλλά τα σκυλιά του πολέμου ακολουθούν από κοντά με τα φλας των F5 και των EOS 1 να αστράφτουν. Αν βγάλουν μια «καλή» φωτογραφία, μια που να δείχνει τα γεμάτα αγωνία και απόγνωση μάτια του θηράματος, θα την πουλήσουν στα άλλα όρνεα που περιμένουν στα γραφεία των βρετανικών, γερμανικών και ιταλικών φυλλάδων «μεγάλης κυκλοφορίας» που ζουν με το αίμα αθώων και ενόχων μαζί.
Κάποια στιγμή μια «φλασιά» τυφλώνει τον οδηγό του αυτοκινήτου με αποτέλεσμα να απολέσει τον έλεγχο. Στα χιλιοστά του δευτερολέπτου πριν από την πρόσκρουση ο οδηγός προσπαθεί να επανακτήσει τον έλεγχο αλλά, δυστυχώς, η Μερτσέντες 500 έχει κινητήρα 320 ίππων (και όχι 620 που θα απαιτούνταν για να ελεγχθεί η τροχιά με το «γκάζι»). Το αυτοκίνητο χτυπάει στην κολόνα και η ταχύτητα των 192 χιλιομέτρων μηδενίζεται σε δύο χιλιοστά του δευτερολέπτου. Παρά τα 100 (;) g της επιβράδυνσης, το σύστημα ανταποκρίνεται. Το εμπρός τμήμα υποχωρεί προγραμματισμένα, ο κινητήρας πηγαίνει «κάτω» από την κολόνα του τιμονιού, όλοι οι αερόσακοι ανοίγουν, οι προεντατήρες λειτουργούν και οι ζώνες ασφαλείας συγκρατούν το σώμα του οδηγού και του συνοδηγού. Λόγω της εξωπραγματικής δύναμης της σύγκρουσης ο πρώτος χάνει τη ζωή του, αλλά ο δεύτερος γλιτώνει αν και σοβαρά τραυματισμένος.
Η κατάσταση στο πίσω κάθισμα όμως δεν είναι διαφορετική. Είμαι 100% βέβαιος ότι το ζευγάρι δεν είχε φορέσει ζώνες ασφαλείας. Κανείς στη θέση του δεν θα τις φορούσε, εκτός και αν είχε εκπαιδευτεί ειδικά για high speed chases, πράγμα μάλλον απίθανο. Αυτό σημαίνει ότι με την πρόσκρουση τα σώματα της Νταϊάνας και του Αλ Φαγέντ εκτοξεύτηκαν πρώτα προς τα εμπρός και με την πρόσκρουση στον απέναντι τοίχο (με το πορτ μπαγκάζ του αυτοκινήτου) προς τα πίσω.
Ο καθένας καταλαβαίνει ότι σε τέτοιες σχεδόν οριακές περιπτώσεις οι πιθανότητες επιβίωσης είναι μικρές (αλλά όχι ανύπαρκτες). Ισως, αν το ζεύγος φορούσε ζώνες τεσσάρων σημείων, να είχε αποφύγει τον θάνατο ακόμη και σε σύγκρουση με 200 χ.α.ώ., αλλά αυτό πλέον πλησιάζει (αν δεν ξεπερνάει) τα όρια της επιστημονικής φαντασίας. Κανένας (εκτός από τους οδηγούς αγώνων) δεν κάνει τον κόπο να εφοδιάσει το αυτοκίνητό του με ζώνες αυτής της διάταξης.
Τι γίνεται όμως με τα μικρότερα (και εξ ορισμού φθηνότερα) αυτοκίνητα; Πόση ασφάλεια παρέχουν σε οδηγό και επιβάτες σε περίπτωση σύγκρουσης;
Η απάντηση μπορεί να φαίνεται υπερβολική αλλά είναι αληθινή: 2.000% περισσότερη από εκείνη που πρόσφεραν τα αυτοκίνητα της ίδιας κατηγορίας τη δεκαετία του ’70 και 1.000% περισσότερη από εκείνα της δεκαετίας του ’80.
Η πρόοδος είναι πραγματικά εντυπωσιακή και μόνο ένας δηλωμένος εχθρός της αυτοκίνησης (ή ένα πέρα για πέρα συμπλεγματικό άτομο) δεν μπορεί να διακρίνει.
Για να καταλάβετε ότι η παθητική ασφάλεια ΔΕΝ εξαρτάται από το μέγεθος και το βάρος, δεν έχετε παρά να παρακολουθείτε στην τηλεόραση τους αγώνες, ας πούμε, της Φόρμουλα 1 (και όχι «φόρμουλας»). Παρ’ όλο που κανείς δεν το εύχεται ή επιθυμεί, υπάρχουν φορές που οι οδηγοί χάνουν τον έλεγχο των μονοθέσιων (που ζυγίζουν μόνο 500 κιλά) και «πέφτουν» πάνω σε μπαριέρες ή ακόμη και… τοίχους με ταχύτητες που ξεπερνούν τα… 250 χ.α.ώ. χωρίς να πάθουν το παραμικρό! Αυτό οφείλεται στη σωστή σχεδίαση του αυτοφερόμενου πλαισίου και στα προηγμένα υλικά που οι μηχανικοί χρησιμοποιούν για την κατασκευή τους.
Με αυτά που διαβάζετε δεν σημαίνει ότι πρέπει να παίρνετε φόρα και να προσκρούετε στην πρώτη κολόνα, αυτοκίνητο ή τοίχο που θα βρείτε μπροστά σας. Οι σχεδιαστές μηχανικοί μάς προσφέρουν πραγματικά ασφαλή αυτοκίνητα για τις μετακινήσεις μας αλλά, πιστέψτε με, καμία Μερτσέντες, καμία ζώνη ασφαλείας, κανένας αερόσακος και καμία ελεγχόμενη παραμόρφωση δεν μπορεί να αντικαταστήσει τον καλό, τον πραγματικό οδηγό!