America’s debt ceiling: The mother of all tail risks

Το χρέος των ΗΠΑ υποτίθεται ότι είναι η πλέον ασφαλής επένδυση. Χάριν, όμως, σε μία νομική ρήτρα, οι συζητήσεις για μια χρεοκοπία δεν περιορίζονται στην ευρωπαϊκή πλευρά του Ατλαντικού.

Αντίθετα με άλλες χώρες, στις ΗΠΑ απαιτούνται δύο νομικά βήματα για να γίνει αποδεκτή μια αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος.

Το πρώτο δεν είναι άλλο από την ψήφιση του προϋπολογισμού.

Το δεύτερο αφορά τον δανεισμό της χώρας. Το Κογκρέσο ορίζει ένα πλαφόν, δηλαδή ένα ανώτατο όριο για την άντληση κεφαλαίων από τις αγορές. Στο παρελθόν, το πλαφόν αυτό αυξανόταν πριν εξαντλήσει το υπουργείο Οικονομικών τους διαθέσιμους πόρους του κράτους.  

Αυτή η διαδικασία έχει ακολουθηθεί 16 φορές μόνον από το 1993. Πάντα, όμως, συνοδευόταν από συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις. Φέτος, οι Ρεπουμπλικανοί, οι οποίοι κατάφεραν να ανακτήσουν τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων, επιμένουν στην αποδοχή ιδιαίτερα αυστηρών όρων από τους Δημοκρατικούς. Με το χρέος και το δημοσιονομικό έλλειμμα να βρίσκονται ήδη στο υψηλότερο επίπεδο 60ετίας, οι Ρεπουμπλικανοί ασκούν πιέσεις για περικοπές δαπανών τουλάχιστον 2 τρισ. δολαρίων την επόμενη δεκαετία, χωρίς καμία αύξηση της φορολογίας.

Εάν οι δύο πλευρές δεν καταλήξουν σε συμφωνία μέχρι τις 2 Αυγούστου, το υπουργείο Οικονομικών θα αναγκασθεί να κηρύξει στάση πληρωμών. Το υπουργείο δεν έχει ακόμη διευκρινίσει τις δαπάνες που θα διακόψει πρώτα. Μπορεί να μην καταβληθούν συντάξεις πριν αποφασίσει να μην καταβάλει τους τόκους του χρέους. Δεν μπορεί να αποκλειστεί, όμως, και μια πλήρης χρεοκοπία.

Η πιθανότητα αυτή δεν έχει περάσει απαρατήρητη. Στην αγορά των Credit Default Swaps έχει παρατηρηθεί αυξημένη δραστηριότητα, με τις τιμές των συμβολαίων που προστατεύουν τους επενδυτές από τον κίνδυνο εθνικής χρεοκοπίας θα παρουσιάζουν άνοδο. Τα συμβόλαια στα ετήσια γραμμάτια εμφανίζουν ανάλογες αποδόσεις με τα συμβόλαια για τα πενταετή. Σημειώνεται ότι οι μεγαλύτερες πληρωμές κουπονιών από τις ΗΠΑ θα πρέπει να γίνουν τη 15η ημέρα του Αυγούστου, Νοεμβρίου, Φεβρουαρίου και Μαΐου.

Μια πτώχευση, τώρα, θα μπορούσε να προσελκύσει μεγαλύτερη προσοχή, να επηρεάσει περισσότερους κατόχους ομολόγων και να φτάσει πολύ βαθύτερα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Περισσότερο από το 50% των χρέους του αμερικανικού Δημοσίου βρίσκεται σε ξένα χέρια, κυρίως σε κεντρικές τράπεζες του εξωτερικού. Οι εν λόγω επενδυτές θα ήταν απίθανο να πουλήσουν από τη μία μέρα στην άλλη, δεδομένου ότι έχουν ελάχιστες εναλλακτικές στη διάθεσή τους. Ωστόσο, θα ήταν απρόθυμοι να κρατήσουν στο μέλλον ανάλογα επίπεδα αμερικανικού χρέους, με ορισμένες χώρες, όπως η Κίνα, να έχουν ήδη ξεκινήσει να διαφοροποιούν τα αποθεματικά τους.

Ακόμα και σε περίπτωση που το Κογκρέσο αποφάσιζε να αντιμετωπίσει τις αναταραχές με μια ταχύτατη άρση του ανωτάτου ορίου χρέους, ο «λεκές» θα χρειαζόταν κάποιο διάστημα για να σβηστεί. «Κατά το παρελθόν, θεωρούσαμε ως δεδομένο την καταβολή των τόκων στην ώρα τους», αναφέρει ο Στίβεν Χες του οίκου Moody’s, o οποίος προειδοποίησε τις ΗΠΑ ότι έστω και μια σύντομη πτώχευση θα μπορούσε να τους στοιχίσει την κορυφαία αξιολόγηση Αaa. «Εάν δεν καταβληθεί μία πληρωμή τόκων, ποιος μας εγγυάται ότι κάτι τέτοιο δεν θα ξανασυμβεί; Εάν το συγκεκριμένο σενάριο συγκεντρώνει πιθανότητες, τότε αυτό δεν είναι συμβατό με την αξιολόγηση Αaa».

Αυτές οι προειδοποιήσεις δείχνουν προς το παρόν να έχουν αποτέλεσμα. Στις 19 Ιουνίου, ο ηγέτης των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία, Μιτς Μακόνελ, άνοιξε τον δρόμο για μια βραχυπρόθεσμη αύξηση του ανώτατου ορίου χρέους, προς απογοήτευση μελών του κόμματός του. Μπορεί να μην το δείχνουν, αλλά οι Ρεπουμπλικανοί, όπως και οι Δημοκρατικοί, φοβούνται μια πτώχευση των ΗΠΑ.