AMY’S PRE-ANNOUNCED DEATH

του Σωκράτη Παπαχατζή
«Επιτάχυνση» είναι, πιθανώς, η λέξη που θα ανακαλύπταμε ψάχνοντας για ένα κοινό παρονομαστή πίσω από τις εκδηλώσεις της δημόσιας και της ιδιωτικής ζωής μας. Στα 24 της χρόνια η Amy Winehouse, με μία όλη κι όλη διεθνή δισκογραφική επιτυχία, άφθονο όμως υλικό σχετικό με τη ζωή της στα σκανδαλοθηρικά έντυπα, είχε «ευτυχήσει» να δει δημοσιευμένη την πρώτη βιογραφία της [‘Amy Amy, Amy’ από τον Nick Johnstone].
Στα 27, πριν προλάβει να ολοκληρώσει το τρίτο της άλμπουμ θα βρισκόταν νεκρή από υπερβολική δόση. Ναρκωτικό της ήταν το κρακ, γνωστό για την …ταχύτητα με την οποία επενεργεί και για το σύντομο διάστημα που διαρκεί η επιρροή του.
To Back to Black του 2006, ένα όχι ακριβώς αυθεντικό από πλευράς ύφους άλμπουμ θα εγκαινίαζε την επιστροφή στην soul-pop των ‘50s και ‘60s που δέσποσε με χιλιάδες κλώνους της Amy στο υπόλοιπο της προηγούμενης δεκαετίας, ως ένα υβριδικό, εναλλακτικό του r&b είδος mainstream pop. Από μουσική άποψη η αναβίωση της Motown αποτελεί μια ακόμα πτυχή της virtual reality: φαινόμενο αναντίστοιχο οιασδήποτε κοινωνικής πραγματικότητας. Από θεματική άποψη όμως, αν αστέρες του r&b όπως η Beyonce ή η Lady Gaga έχουν ως αποστολή την συμπίεση του ηλικιακού ορίου αφύπνισης της σεξουαλικότητας στα …6  με 7 χρόνια, η Amy Winehouse, λαμβάνοντας τη σκυτάλη του παραδοσιακού rock star, απευθύνεται σε εφήβους, μιλώντας για «δαίμονες» με τη σκληρή γλώσσα του δρόμου.
Σε αντίθεση με την πλειονότητα των κλώνων της, το έλλειμμα σε ηχητική / στυλιστική αυθεντικότητα των [καλοφτιαγμένων] τραγουδιών της αναπληρωνόταν από μια ερμηνευτική δυναμική που οι σκοτεινές της αποχρώσεις αντανακλούσαν πτυχές της ζωής της. Και παρ’ όλο που υπήρξε η ίδια [συν-] συνθέτις του υλικού της, συγχωρείς για μια φορά την χοντροκοπιά των ΜΜΕ να αναφέρονται σ’ αυτήν [όπως και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις] σαν σε απλή «τραγουδίστρια». Γιατί αυτό ήταν  όντως το μεγάλο της ατού, το μαγικό της χάρισμα.
Όχι τυχαία, εμβληματικό τραγούδι και ουσιαστική παρακαταθήκη της στην ιστορία παραμένει το ‘Rehab’. Η φτωχή καλλιτεχνική συγκομιδή καθιστά τις δηλώσεις φανατικών που παρομοιάζουν την απώλειά της με εκείνη του …John Lennon, διαδικασία δύσκολη να την παρακολουθήσεις. Το αυτό και για την υπόπτων κινήτρων ένταξή της στο κλαμπ των μουσικών [Hendrix, Morrison, Joplin…] που «πέθαναν στα 27 τους».
Κάθε γενιά έχει δικαίωμα στο δικό της μάρτυρα. Και η επιλογή του, εν τη απουσία άλλων κριτηρίων [η ανάλυση επ’ αυτών θεωρείται στις μέρες μας ακατανόητη φλυαρία], γίνεται με βάση δυο δεδομένα: πρώτον, πόσους δίσκους έχει πουλήσει και, δεύτερον, πόσο «αυθεντικός» υπήρξε ως άτομο.
Η  θανατολαγνική προσήλωση στη μνήμη των νεκρών σταρ από την άλλη, σχετίζεται με μια συντηρητική στάση, ιδεολογικοποιημένη και εκφρασμένη ως γενικευμένη δυσπιστία που δεν χαρίζεται σε κανένα. Το μόνο που μπορεί να την κάμψει, είναι η «αυθεντικότητα» που αναγνωρίζουμε σε κάποια πρόσωπα.
Και δεν υπάρχει ασφαλέστερος τρόπος να πείσει κανείς γι’ αυτή την αυθεντικότητα από το να …αφαιρέσει τη ζωή του, έμμεσα ή άμεσα.
Η originalite του κατεστραμμένου λαϊκού ήρωα είναι, ως πρότυπο, η άλλη όψη της «επιτυχίας» του κατακτητή, του ανθρώπου της δράσης.
Η συμπάθεια και η ταύτιση με τον πρώτο, αποτελεί επίτευγμα μιας «λαϊκής» κουλτούρας, σχεδιασμένης για να εμφυσεί στον ακροατή/θεατή νοοτροπία ηττημένου, ανθρώπου που δεν συμμετέχει σε κανένα κέντρο αποφάσεων. Ανίκανου να ελέγξει τον περίγυρο, στραμμένου ως εκ τούτου προς τα μέσα, για να βρεθεί και πάλι δούλος,  αυτή τη φορά των «ανεξέλεγκτων» ορμέμφυτών του. Το ότι «είναι» ανεξέλεγκτα σημαίνει ότι δεν μπορεί να τα αναστείλει, ούτε όμως και να τα κινητοποιήσει κατά βούληση: οι μέρες της «αυθεντικής» επαφής μαζί τους ήταν εξ αρχής μετρημένες…