Από το S.A.-The Economist μέσω Factor X

Η ΕΕ ακολουθεί έναν νέο κανόνα: Αν ένα σχέδιο δεν λειτουργεί, συνέχισέ το!

Παρά τις μαζικές διαδηλώσεις στην Αθήνα, παρά τις φοβίες των αγορών, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν χρόνο να διορθώσουν τα κακώς κείμενα της ευρωζώνης.

Την επόμενη εβδομάδα, η Ελλάδα θα ψηφίσει ένα νέο πακέτο λιτότητας. Στη συνέχεια θα εισπράξει τα επόμενα €12 δις, από το αρχικό πακέτο βοήθειας των €110 δις, που χρειάζεται μέχρι τα μέσα Ιουλίου. Αν οι Ευρωπαίοι συμφωνήσουν σε μια εθελοντική συμμετοχή των ιδιωτών πιστωτών, ώστε να ευχαριστήσουν τη Γερμανία, τότε θα ακολουθήσει ένα δεύτερο πακέτο βοήθειας, αξίας €100 δις. Αυτά τα ποσά θα κρατήσουν τη χώρα ζωντανή για το 2013, οπότε και θα αρχίσει να ισχύει ο μόνιμος μηχανισμός στήριξης (ESM). Το ευρώ θα σωθεί, και ο κόσμος θα χειροκροτήσει.

Αυτή είναι η ελπίδα των ηγετών της ΕΕ, που συναντώνται στις Βρυξέλλες. Η στρατηγική άρνησης όμως που ακολουθούν, αρνούμενοι να δεχτούν το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να ξεπληρώσει τα χρέη της, καθίσταται απραγματοποίητη για τρείς λόγους.

Πρώτον, η πολιτική που μπλοκάρει την εξεύρεση λύσης της κρίσης, γίνεται όλο και πιο τοξική. Οι Έλληνες δεν βλέπουν φως στην άκρη του τούνελ. Ο λαός διαμαρτύρεται σε καθημερινή βάση εναντίον της λιτότητας. Η κυβέρνηση μόλις και μετά βίας πήρε  ψήφο εμπιστοσύνης, ενώ η αξιωματική αντιπολίτευση δηλώνει πως θα καταψηφίσει το σχέδιο λιτότητας. Η υπερψήφισή του από κάποιους συγκεκριμένους κυβερνητικούς βουλευτές είναι επίσης αμφίβολη.

Εν τω μεταξύ, οι Γερμανοί ψηφοφόροι είναι τρομοκρατημένοι με το ενδεχόμενο μιας δεύτερης διάσωσης της Ελλάδας, την οποία θεωρούν ισοδύναμη με το να πετάς λεφτά σε αν πηγάδι χωρίς πάτο. Θεωρούν την Ελλάδα ανήμπορη να εξοφλήσει τα χρέη της, και να αναμορφωθεί. Όσο το κλίμα γίνεται πιο δηλητηριώδες, και όσο πλησιάζουν οι εκλογές στη Γαλλία, στη Γερμανία, αλλά και στην ίδια την Ελλάδα, τόσο αυξάνει ο κίνδυνος ενός καταστροφικού ατυχήματος (μια άτακτη χρεοκοπία, ή και διάλυση της ΟΝΕ).

Δεύτερον, οι αγορές έχουν πειστεί ότι η παρούσα μέθοδος δεν λειτουργεί. Τα σπρέντς των ελληνικών ομολόγων έχουν εκτιναχθεί στα ύψη. Οι δανειστές γνωρίζουν ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να πληρώσει. Απομακρύνονται ταχέως, φοβούμενοι μια οσονούπω χρεοκοπία, μειώνοντας τις πιθανότητες ανάπτυξης της οικονομίας. Όσο καθυστερεί η αναδιάρθρωση, τόσο το ελληνικό χρέος θα βρίσκεται στα χέρια δημοσίων δανειστών (κυβερνήσεις ή ΔΝΤ), και άρα αυτοί που θα πληρώσουν θα είναι οι φορολογούμενοι.

Οι φόβοι για μεταδοτικότητα της κρίσης αυξάνονται αντί να μειωθούν. Εκτός από την Ελλάδα, διάσωση χρειάστηκαν η Πορτογαλία και η Ιρλανδία. Τώρα, απειλούνται η Ιταλία και η Ισπανία. Η ελπίδα πως οι μεγάλες οικονομίες είναι απρόσβλητες σε επίθεση των αγορών, αποδείχθηκε φρούδα. Όλοι τώρα μιλάνε για μια νέα περίπτωση Lehman.

Και ενώ οι ηγέτες της ΕΕ αρνούνται την αναγκαιότητα της χρεοκοπίας, υπάρχουν πολλές φωνές που υποστηρίζουν κάτι άλλο. Ότι η Ελλάδα θα πρέπει να επιδιώξει τη χρεοκοπία, να ξεχάσει τα χρέη της, να φύγει από την ΟΝΕ, και να επανέλθει στη δραχμή.

Μια τέτοια λύση θα ήταν καταστροφική τόσο για τη χώρα όσο και για την Ε.Ε. Ακόμη κι αν εφαρμόζονταν έλεγχοι κεφαλαίου, κάποιες τράπεζες θα κατέρρεαν. Η νέα δραχμή θα βυθίζονταν, και το χρέος της Ελλάδας θα γίνονταν ακόμη πιο βαρύ. Ο πληθωρισμός θα κυριαρχούσε με τις τιμές των εισαγομένων να είναι στα ύψη, και η Ελλάδα θα έπρεπε να τυπώνει χρήματα για να χρηματοδοτεί τον προϋπολογισμό της. Τα κέρδη από ένα ασθενέστερο νόμισμα θα ήταν ελάχιστα. Οι εξαγωγές της Ελλάδας αποτελούν μικρό μόνο μέρος του ΑΕΠ της. Η χώρα και πάλι θα χρειάζονταν εξωτερική χρηματοδότηση, αλλά ποιος θα της δάνειζε; Και αν έφευγε η Ελλάδα απ το ευρώ, γιατί να μην ακολουθούσε  η Πορτογαλία, ή και η Ισπανία;

Υπάρχει η εναλλακτική λύση της οργανωμένης αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, μειώνοντας την αξία του στο 80% περίπου του ΑΕΠ. Αυτό δεν θα σόκαρε τις αγορές, οι οποίες περιμένουν από καιρό τη χρεοκοπία (κάτι που δεν ίσχυε στη περίπτωση Lehman). Οι τράπεζες είναι σε καλύτερη κατάσταση φέτος από ότι ήταν πέρσι.

Μια τέτοια κίνηση βέβαια, θα επέφερε ρίσκα. Θα έχαναν και οι τράπεζες, αλλά και οι φορολογούμενοι σε ολόκληρη την Ευρώπη. Και δεν θα σήμαινε τη σωτηρία της Ελλάδας. Η Ελλάδα, ότι και αν γίνει, θα συνεχίσει να χρειάζεται εξωτερική στήριξη για αρκετά χρόνια. Αυτό θα έφερνε και  περισσότερους ελέγχους στη νομισματική πολιτική εκ μέρους των Βρυξελλών, με αποτέλεσμα η ευρωζώνη να γίνει μια πιο πολιτικά συνεκτική λέσχη.

Ακόμη και αν η ευρωζώνη δεν καταλήξει τελικά να γίνει ένα υπερκράτος, με δικό του υπουργείο Οικονομικών, κανένας ηγέτης δεν άρχισε καν να εξηγεί τις συνέπειες  αυτής της εξέλιξης στους ψηφοφόρους.

Ότι και να λένε, οι επιλογές των Ευρωπαίων είναι τρεις: Μαζικές μεταφορές κεφαλαίων στην Ελλάδα, που θα εξοργίσουν τους λαούς, μια άτακτη χρεοκοπία που θα αποσταθεροποιήσει τις αγορές και θα θέσει σε κίνδυνο την ΕΕ, ή μια οργανωμένη αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας.

Αυτή η τελευταία λύση είναι η ιδανική για την Ελλάδα αλλά και για την ευρωζώνη. Δεν θα είναι όμως για πολύ διαθέσιμη, και για αυτό οι πολιτικοί ηγέτες θα πρέπει να την αρπάξουν απ τα μαλλιά τώρα που μπορούν.