Kίνδυνοι και παγίδες στη Μεσόγειο (Από την Αφροδίτη στον ʽΑρη)

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

konstantakopoulos.blogspot.com

Σε ιστορικό, στρατηγικών συνεπειών σφάλμα μπορεί να εξελιχθεί η απόφαση Χριστόφια να ξεκινήσει τώρα, υπό τους δεδομένους όρους, γεωτρήσεις. Ο Κύπριος Πρόεδρος είχε αποφασίσει να αναβάλει δύο μήνες, αλλά προχώρησε υπό την πίεση τρίτης χώρας και οικονομικών παραγόντων. Η έναρξη των γεωτρήσεων συμπίπτει με το κλίμα διάλυσης μετά την παράξενη έκρηξη στο Μαρί και αφόρητες πιέσεις των οίκων αξιολόγησης, παρά την κυπρο-ισραηλινή φιλία. Ελπίζουμε να διαψευσθούν τα πιο επικίνδυνα σενάρια, αλλά όταν ξεκινάει κανείς τέτοιες υποθέσεις πρέπει να εξασφαλίζεται κατά προτεραιότητα έναντι κινδύνων, όχι να ποντάρει μόνο στην αισιόδοξη εξέλιξη, που ευχόμαστε.

Η Κύπρος έχει κάθε δικαίωμα να ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Το πότε και το πώς θα τα ασκήσει, στα πλαίσια ποιάς στρατηγικής, με ποια προετοιμασία, είναι θέμα επιλογής. Δύο υπό κατάρρευση κυβερνήσεις, σε Λευκωσία και Αθήνα, στην κατάσταση που είναι οι δύο χώρες, μπορούν να φέρουν σε αίσιο πέρας μια επικίνδυνη διεθνή κρίση με Τουρκία και Ισραήλ, μπλέκοντας επωφελώς στο μεσανατολικό ηφαίστειο;

Ο «πακτωλός πετροδολλαρίων» (εικαζόμενος, αφού παραμένει επτασφράγιστο μυστικό η σύμβαση) και η (τεχνητή) αύξηση αυτοπεποίθησης, λόγω «συμμαχίας» με το Ισραήλ, καθιστούν γοητευτική την προοπτική ερευνών. Για να επιβιώσει βέβαια ένα ποντίκι, πρέπει νάναι σίγουρο ότι το τυρί δεν είναι δηλητηριασμένο και δεν υπάρχει φάκα. Οι ελληνικές «ελίτ» μπορούν να μπουν στη «φάκα» ακόμα και χωρίς τυρί (σχέδιο Ανάν)! Φαντάσου τώρα που υπάρχει μπόλικο. ʽΑλλωστε, αυτές τρώνε το τυρί κι αφήνουν τους ʽΕλληνες στη φάκα.

Timing, τακτική, στρατηγική

Στην πολιτική και τον πόλεμο, το timing έχει τεράστια σημασία. Αν η Γερμανία επετίθετο στην ΕΣΣΔ τον Ιούνιο και όχι τον Αύγουστο 1941, μπορεί να μας κυβερνούσε ακόμα ο Χίτλερ. Εμείς ανοίγουμε θέματα ΑΟΖ, τη στιγμή ακριβώς που ο ελληνικός λαός, το ελληνικό έθνος, τμήμα του οποίου είναι οι Ελληνοκύπριοι, δέχεται μια χρηματοπιστωτική επίθεση που απειλεί με αφανισμό το έθνος, όταν η Ελλάδα είναι διεθνώς και στρατηγικά περισσότερο απομονωμένη από ποτέ, έχει τεθεί εν αμφιβόλω η βασικότερη εθνική της στρατηγική, η ένταξη στην Ευρώπης.

Το 2004 το έθνος όφειλε να συγκεντρώσει όλες τις δυνάμεις του στην απόκρουση της επίθεσης για την κατάλυση του κυπριακού κράτους (σχέδιο Ανάν). Σήμερα, οφείλει να συγκεντρώσει όλες τις δυνάμεις του στην απόκρουση της κύριας, θανάσιμης απειλής που δέχεται από τον «χρηματοπιστωτικό ολοκληρωτισμό», της κοινωνικο-οικονομικής γενοκτονίας, της καταστροφής των οικονομικών-κοινωνικών προϋποθέσεων ύπαρξης της Ελλάδας. Το έθνος δεν είναι φαντασίωση, είναι άνθρωποι με σάρκα και αίμα, δεν μπορεί να ζήσει αν καταστραφούν. Η στιγμή που διαλέξαμε να ανοίξουμε θέματα μοιάζει η χειρότερη δυνατή. Κύρια επιδίωξη στα εθνικά ζητήματα θάπρεπε νάναι τώρα η διατήρηση του status quo, χωρίς παραχωρήσεις. Δεν θα φύγουν τα αέρια από κει που είναι, ούτε κανείς θα καταλάβει την Κύπρο. Το μόνο που μπορεί σήμερα να πάθει η Κύπρος είναι να την πουλήσουν, κυριολεκτικά ή μεταφορικά, οι ηγέτες της. Κι αν θέλαμε πάντως να ανοίξουμε περίπλοκα παιχνίδια, θα μας χρειαζόταν τελείως άλλο επίπεδο προετοιμασίας/ηγεσίας.

Το ίδιο δικηγορικό γραφείο του Λονδίνου συνέταξε το σχέδιο Ανάν και το Μνημόνιο. Στη Μέση Ανατολή επελαύνει ο γεωπολιτικός αναθεωρητισμός της «Αυτοκρατορίας των ʽΟπλων», ξεκινώντας από το Ιράκ και «ξεκαθαρίζοντας» τον «άξονα του κακού», Λιβύη, Συρία, Λίβανο, Ιράν τελικά, προτού ασχοληθεί με Κινέζους και Ρώσους. Στην Ευρώπη, ξεδιπλώνεται ο οικονομικός αναθεωρητισμός της «Αυτοκρατορίας του Χρήματος», που άρχισε από την Ελλάδα και απειλεί την ΕΕ. Δεν είναι δύο «αυτοκρατορίες», είναι οι δύο όψεις μίας. Βρεθήκαμε στο κέντρο του οικονομικού κυκλώνα, θέλουμε να συμμετάσχουμε και στο ενεργό ηφαίστειο του κόσμου; Τη ζώνη των εκρηκτικότερων παγκοσμίως μεσανατολικών αντιθέσεων, σε πόλεμο από τότε που ανακαλύφθηκε ο «μαύρος χρυσός» (για άλλους η «κατάρα των πετρελαίων»); Μας χρησιμοποιούν για τη διάλυση της ΕΕ με οικονομικά μέσα, χρειαζόμαστε και μηχανισμό διάλυσής της με γεωπολιτικά;

Εξωτερική πολιτική και ΑΟΖ

Ο γράφων υποστήριξε πολλά χρόνια την ανάγκη μαχητικότερης εξωτερικής πολιτικής, περιλαμβανομένης της ανακήρυξης ΑΟΖ. ʽΗμουν πολύ απομονωμένος. Το σύνολο σχεδόν των ελίτ όχι μόνο δεν ήθελε τέτοια πολιτική, ή οι δύο χώρες να ασκούν κυριαρχικά δικαιώματα, αλλά υποστήριξαν (2004) τη διάλυση του κυπριακού κράτους! Διερωτώμαι, πως έγιναν τώρα όλοι τόσο αποφασιστικοί στις γεωτρήσεις; Που ήταν κρυμμένοι οι αναρίθμητοι «Κλαούζεβιτς», που καλούν την Αθήνα να ανακηρύξει αύριο κιόλας ΑΟΖ (εκκρεμεί από το 1982 !), όταν ΗΠΑ, Βρετανία, Ισραήλ επιχειρούσαν να αναγκάσουν το κυπριακό κράτος να αυτοκτονήσει; Ούτε καν τους επαγγελματίες «αντιεθνικιστές» και «εθνομηδενιστές» δεν ακούω. Μήπως τελικά, όπως δεν υπάρχει τίποτα το αυτόφωτο στον «ενδοτισμό», δεν υπάρχει τίποτα αυτόφωτο και στον «υπερπατριωτισμό»;

Ο Ρήγας, αποτιμώντας τα Ορλωφικά, διακήρυξε ότι το έθνος πρέπει να στηρίζεται προπάντων στις δικές του δυνάμεις. Παρέμεινε φωτεινή εξαίρεση. Η διαχρονική υποτέλεια σχεδόν όλων των ελληνικών ελίτ ήταν κύριο πρόβλημα των Ελλήνων στη διάρκεια δύο αιώνων που δεν καταφέραμε να αποκτήσουμε κράτος/ηγεσίες που να συνιστούν εθνικά υποκείμενα. Αγγλικό, γαλλικό, ρωσικό κόμμα δεν μπορούν να λύσουν τα προβλήματά μας, χρειαζόμαστε ελληνικό κόμμα, για να κάνει στη συνέχεια επωφελείς συμμαχίες.

Ετερόφωτη «στρατηγική» και η «συμμαχία» με το Ισραήλ

Δεν πρέπει να είμαστε αντίθετοι στην αναβάθμιση των ελληνοϊσραηλινών σχέσεων, δυνάμει σημαντικό κεφάλαιο μιας απαραίτητης, πολύπλευρης διπλωματίας, με την ιδιαίτερη προσοχή που επιβάλλει η περίπτωση. Το πρόβλημα των «ελίτ» είναι ότι αδυνατούν να ασκήσουν ισοτιμία, να κάνουν στρατηγικό διάλογο, να ελέγχουν τα δεδομένα. Ασκούν υποτέλεια, «χάφτουν» αμάσητα όσα τους λένε, χρησιμοποιούνται, δεν χρησιμοποιούν.

Τι θα κάνει η Ελλάδα αν η Τουρκία ανοίξει θέμα Καστελλόριζου; Θα υπερασπιστεί τις θέσεις της διακινδυνεύοντας κρίση, που είναι το τελευταίο που χρειάζεται αυτή τη στιγμή; ʽΗ θα κάνει αυτό που δήλωσε προκαταβολικά ο Υπουργός ʽΑμυνας, θα «αποφύγει νέα ʽΙμια», αποδεχόμενη δηλαδή εξουδετέρωση κυριαρχικών δικαιωμάτων, χωρίς καν απόπειρα αντίστασης; Θα πάει τώρα στην Ευρώπη, να ζητήσει αλληλεγγύη, αν συμβεί κάτι; Μια προβλεπτική ηγεσία αποφεύγει να πηγαίνει σε τέτοια θέση.

ʽΌταν ξεκινάς τέτοιες υποθέσεις, πρέπει να εντάσσονται σε εθνική στρατηγική. Συνιστά, και δη συμβατή εθνική στρατηγική, η προσπάθεια επαναφοράς παραλλαγής του Ανάν από τη Λευκωσία ή η αναζήτηση από την Αθήνα «φύλλου συκής» για να υποχωρήσει στο Αιγαίο; ʽΌταν ξεκινάς τέτοιες ιστορίες, δεν μπορείς να βασίζεσαι μόνο στο αισιόδοξο σενάριο, χρειάζεσαι planB, όπως και να μπορείς να στηρίξεις μέχρι τέλους τις επιδιώξεις με εθνικά πολιτικοστρατιωτικά μέσα, ακόμη κι αν αλλάξουν οι συμμαχίες. Αντίπαλος που το ξέρει συμμαζεύεται. Οι πανάκριβες φρεγάτες μας δεν πάνε Κύπρο, στο ʽΑντεν ναυμαχούν κατά πειρατών και ψάχνουν τρομοκράτες στον Κόλπο!

Θα μας προστατεύσει το Ισραήλ, απαντούν οι όψιμοι «πατριώτες με τα ξένα κόλλυβα». Νέα ρίγη ενθουσιασμού στις έμφοβες ελίτ που, μια ζωή, ψάχνουν «νταβατζή», όχι σύμμαχο. Συμμαχία με το Ισραήλ συνιστά σημαντικό ατού, αν και με σοβαρότατες διεθνοπολιτικές παρενέργειες. Η διεθνής πολιτική δεν είναι μόνο άσκηση ισχύος. Η ιδέα όμως έχει και πολλά άλλα προβλήματα.

Πρώτον, πρέπει νάσαι σίγουρος ότι ο σύμμαχος θα παραμείνει σύμμαχος, κάτι αδύνατο να εξασφαλισθεί. Κάθε μέρα βρίζονται Ισραηλινοί και Τούρκοι, αλλά οι υπηρεσίες τους συνεργάζονται κανονικότατα σε Λιβύη/Συρία. Φωνάζει ο Λίμπερμαν ότι θα υποστηρίξει τους Κούρδους, πιο πειστικός όμως θα ήταν αν προσπαθούσε να το κρύψει, όχι να το διαφημίζει. Η απερίγραπτη ελληνική ανοησία νομίζει ότι όπου νάναι θα διαμελίσουν την Τουρκία και θα την κάνει «ντα» η Ουάσιγκτον. Αν είναι έτσι, γιατί οι ΗΠΑ εγκαθιστούν τώρα εκεί την αιχμή του αντιπυραυλικού δόρατος, του σημαντικότερου στρατιωτικού τους προγράμματος; Κατά τον στρατηγό Σαφαβί, στρατιωτικό σύμβουλο του Αγιατολά Χαμενεί, η τουρκοισραηλινή σύγκρουση είναι θέατρο και η παρασκηνιακή συνεργασία των δύο κυβερνήσεων συνεχίζεται κανονικά. Αμφιβολίες για το βάθος της τουρκο-ισραηλινής ρήξης εκφράζουν και Ρώσοι παρατηρητές.

Ματωμένη πείρα

Ευπειθής «σύμμαχος», η Ελλάδα πολέμησε στην Κορέα τους κομμουνιστές, στην Ουκρανία τον Λένιν, στη Μικρασία τον Κεμάλ. Δεν εμπόδισαν αυτά το ΝΑΤΟ να κάνει ότι έκανε στην Ελλάδα και την Κύπρο, ούτε τους ναύτες των «συμμάχων» να κόβουν τα χέρια των Ελλήνων που προσπαθούσαν να σωθούν, ανεβαίνοντας στα καράβια τους, έξω από τη φλεγόμενη Σμύρνη, το 1922. Εκτός βέβαια αν κάποιος πιστεύει ότι οι σημερινοί πολιτικοί μας θα τα καταφέρουν καλύτερα από τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

Δεύτερο, πρέπει να διερωτηθείς τι μπορεί να σου ζητήσει κάποιος που σου προσφέρει προστασία και που πάντα, πολύ φυσικά, ενδιαφερόταν έντονα για τον έλεγχο Κύπρου, Κρήτης, ει δυνατόν και Αιγαίου. Σπανίως προστασία παρέχεται χωρίς αντάλλαγμα. Τρίτον, είναι γενικά κακό ένα έθνος να εναποθέτει σε τρίτους την άμυνά του.

Επιβάλλεται να μην παίρνουμε τις επιθυμίες μας για πραγματικότητα. Το έκανε ο Μακάριος, όταν ο Βρετανός Πρέσβης αντιμετώπισε ευνοϊκά τα 13 σημεία (1963). Ο Ιωαννίδης, όταν Αμερικανοί και Ισραηλινοί «φίλοι» τον έπεισαν ότι θα ένωνε την Κύπρο στην Ελλάδα (1974). Ο Σαακασβίλι, περικυκλωμένος από ένα πλήθος Αμερικανών/Ισραηλινών συμβούλων, και τον Ρόντο, που δεν αντέδρασαν στην εξωφρενική ιδέα επίθεσης στη Ρωσία (2008). Το έπραξαν οι δικτάτορες της Αργεντινής, επιτιθέμενοι στα Φώκλαντ για να ξαναβγεί Πρωθυπουργός η Θάτσερ και να συνεχίσει η παγκόσμια νεοφιλελεύθερη επίθεση (1982). Είμαστε σε θέση τώρα να αντιμετωπίσουμε την πιθανότητα κρίσης, που μπορεί να επιφέρει ισχυρό πλήγμα στην Ελλάδα, αφήνοντας την Κύπρο σε σχετικό απυρόβλητο και ενισχύοντας την κεντρική αυτοκρατορική επιδίωξη απομάκρυνσης Κύπρου από την Ελλάδα, που μπορεί να μην υπήρξε πάντα καλή μάνα, αλλά είναι η μοναδική μάνα της Κύπρου;

Μπορεί φυσικά να μην γίνουν τα χειρότερα, μπορεί να γίνουν τα καλύτερα. Δεν το ξέρουμε όμως από πριν. Συνιστά τυχοδιωκτισμό να ρίχνουμε κορώνα γράμματα την τύχη του έθνους. Αν έκανε κάτι σωστό ο Χριστόφιας, ήταν να στραφεί στη Μόσχα χαλαρώνοντας με το δάνειο τη θηλιά που έσφιγγαν στο λαιμό της Κύπρου «αγορές» και Μαρί. Στο σημείο που βρισκόμαστε, για να περιορισθούν οι κίνδυνοι χρειάζεται κατεπειγόντως η Λευκωσία να βάλει στο παιχνίδι Ρώσους και Γερμανούς. Χρειάζεται ευρύτερη ασπίδα προστασίας, ενεργειακή και αμυντική στρατηγική περισσότερο ελληνική/ευρωπαϊκή και λιγότερο μονομερώς ισραηλινή. Θάταν τελικά και προς το μακροπρόθεσμο συμφέρον του Ισραήλ, αν θέλει οικοδόμηση μακροχρόνιας φιλίας με τους ʽΕλληνες, όχι καιροσκοπικής εκμετάλλευσης μιας συγκυρίας.

Επίκαιρα, 13 Οκτωβρίου 2011